Ζητήματα ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου

Ο Πλάτων Μαυρομούστακος γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Από το 1991 διδάσκει στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου εργάζεται μέχρι σήμερα ως Αναπληρωτής Καθηγητής. Έχει πραγματοποιήσει και έχει διευθύνει έρευνες πάνω σε διάφορα ζητήματα της ιστορίας του ελληνικού θεάτρου, με ιδιαίτερη έμφαση στη σύγχρονη ελληνική δραματουργία και τη σκηνική πρακτική, στην πρόσληψη του ιταλικού μελοδράματος και στη μελέτη των παραστάσεων του αρχαίου δράματος κατά τους νεότερους χρόνους. Είναι επίσης διευθυντής των "Απάντων" του Μολιέρου. Περίπου εκατόν πενήντα άρθρα και δοκίμιά του με θεματολογία που αφορά το ελληνικό και το ευρωπαϊκό θέατρο έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά, εφημερίδες και θεατρικά προγράμματα. Έχει αναλάβει την επιστημονική επιμέλεια διαφόρων εκδόσεων θεατρικού και θεατρολογικού περιεχομένου. Έχει επίσης συνεργαστεί ως επιστημονικός συνεργάτης με το Κέντρο Μελέτης Ελληνικού Θεάτρου - Θεατρικό Μουσείο, ως εισηγητής δραματολογίου με πολλά αθηναϊκά και δημοτικά περιφερειακά θέατρα, καθώς και με την Ελληνική Ραδιοφωνία και Τηλεόραση. Έχει διατελέσει μέλος γνωμοδοτικών επιτροπών του Υπουργείου Πολιτισμού και διοικητικών συμβουλίων σε διάφορους δημόσιους και ιδιωτικούς πολιτιστικούς φορείς και οργανισμούς.

Ο Βάλτερ Πούχνερ γεννήθηκε στη Βιέννη το 1947. Σπούδασε επιστήμη του Θεάτρου (Θεατρολογία) στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και το 1972 απέκτησε τον τίτλο του διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής, με μια εργασία για το νεοελληνικό θέατρο σκιών. Το 1977 ανακηρύχθηκε υφηγητής, στο ίδιο Πανεπιστήμιο, με μια διατριβή για τη γέννηση του θεάτρου στον ελληνικό λαϊκό πολιτισμό. Από τότε έχει εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα. Δίδαξε επί δώδεκα χρόνια Ιστορία Θεάτρου στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το 1989 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην αρχή στο Τμήμα Φιλολογίας και από το 1991 στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, του οποίου διατελεί αντιπρόεδρος. Παράλληλα δίδασκε έως το 2006 Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης και έχει μετακληθεί πολλές φορές ως επισκέπτης καθηγητής σε ευρωπαϊκά και αμερικανικά πανεπιστήμια. Το 1994 εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών και το 2001 παρασημοφορήθηκε για τις επιστημονικές του επιδόσεις με τον "Αυστριακό Σταυρό Τιμής για την Επιστήμη και την Τέχνη". Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 90 βιβλία και 400 μελετήματα για θέματα του ελληνικού και βαλκανικού θεάτρου, της συγκριτικής λαογραφίας, των βυζαντινών και νεοελληνικών σπουδών εν γένει, καθώς και της θεωρίας του θεάτρου και του δράματος.

Η Αρετή Βασιλείου είναι επίκουρη καθηγήτρια Νεοελληνικού Θεάτρου στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών, όπου διδάσκει από το 2003. Αμέσως μετά τις προπτυχιακές της σπουδές (Ελληνική Φιλολογία, Πανεπιστήμιο Κρήτης), έκανε μεταπτυχιακές θεατρολογικές σπουδές στην Ελλάδα (Πανεπιστήμιο Κρήτης) και το εξωτερικό (University of Warwick, U.K.) σχετικά με το αμερικανικό θέατρο (Tennessee Williams), καθώς και με την ιστορία και θεωρία του νεότερου παγκόσμιου και ελληνικού θεάτρου. Εργάσθηκε επί επτά έτη ως ερευνήτρια στο Πρόγραμμα Νεοελληνικού Θεάτρου του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών στο Ρέθυμνο (Ιδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα, καθώς και οι δημοσιεύσεις της σε συλλογικούς επιστημονικούς τόμους, σε επιστημονικά περιοδικά και σε πρακτικά ελληνικών και διεθνών συνεδρίων, επικεντρώνονται στη μελέτη των ποικίλων πτυχών του νεοελληνικού θεάτρου του 19ου και 20ού αιώνα: δραματουργία, κριτική, μετάφραση, σκηνική πρακτική, σχέσεις νεοελληνικού και παγκόσμιου θεάτρου, σχέσεις του νεοελληνικού θεάτρου με άλλες τέχνες ή μορφές λόγου (κινηματογράφος, χορός, λογοτεχνία). Έχει εκδώσει το βιβλίο "Εκσυγχρονισμός ή Παράδοση; Το θέατρο πρόζας στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου" ("Μεταίχμιο", 2005).

Η Άννα Σταυρακοπούλου σπούδασε φιλολογία στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έκανε μεταπτυχιακές στο θέατρο στο Πανεπιστήμιο Paris III-Sorbonne Nouvelle και στο Πανεπιστήμιο του Horvard (PhD, 1994). Δίδαξε στα πανεπιστήμια New York University, Βοσπόρου (Κωνσταντινούπολη) και Harvard (1994-1999). Διετέλεσε υποδιευθύντρια του θυγατρικού Ιδρύματος Ωνάση στη Νέα Υόρκη. Δίδαξε ως επισκέπτρια στα Πανεπιστήμια Yale και Κρήτης. Στο τμήμα θεάτρου Α.Π.Θ., διδάσκει θεατρολογία από το 2003. Επιμελήθηκε με τον Gregory Nagy τον τόμο "Modern Greek Literature: Critical Essays" (Routledge, New York 2003) και έχει δημοσιεύσει άρθρα στα αγγλικά και τα ελληνικά για την ελληνική λογοτεχνία και το θέατρο.

Καθηγητής Θεατρολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης το διάστημα 1982-2005. Διευθυντής ερευνητικού προγράμματος "Πηγές της ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου", Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών (ΙΤΕ) 1988-2007. Βραβείο εξαίρετης πανεπιστημιακής διδασκαλίας το 2004.

Η Χρυσόθεμις Σταματοπούλου - Βασιλάκου γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι φιλόλογος-θεατρολόγος. Καθηγήτρια Θεατρολογίας-Ιστορίας και Βιβλιογραφίας του Νεοελληνικού Θεάτρου του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών (2017-2020) και Διευθύντρια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών (2016-2020).Ίδρυσε το 2018 το πρώτο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών ειδίκευσης του Τμήματος, με δύο κατευθύνσεις: α) Δραματουργία και Παράσταση και β) Διδακτική του Θεάτρου, καθώς και τρία νέα ερευνητικά εργαστήρια α) Εργαστήριο Έρευνας και Τεκμηρίωσης του Νεοελληνικού Θεάτρου, β) Εργαστήριο "Θέατρο, Φιλοσοφία και Εκπαίδευση" και γ) Εργαστήριο Ιστορίας του Βιβλίου. Απόφοιτος της Ελληνογαλλικής Σχολής Καλογραιών "Saint-Joseph" (1970). Πτυχιούχος του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας (1974), καθώς και του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1976). Έχει επίσης πραγματοποιήσει βιβλιοθηκονομικές και αρχειακές σπουδές στο Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας του Τ.Ε.Ι. Αθηνών (1984) και μεταπτυχιακές σπουδές στην Επιστήμη της Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης στο Departement des Sciences de l’ Information et de la Communication (INFODOC) de la Faculte de Philosophie et des Lettres Universite Libre de Bruxelles (ULB). Το 1991 αναγορεύτηκε διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα "Το ελληνικό θέατρο στην Κωνσταντινούπολη το 19ο αιώνα" (915 σ., βαθμός "Άριστα"). Υπήρξε επίσης υπότροφος του Ι.Κ.Υ. και του προγράμματος ΕRASMUS. Έχει εργαστεί στο Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ως άμισθη ερευνήτρια, 1975-1979), σε βιβλιοθήκες (Βιβλιοθήκη του Δήμου Αθηναίων, 1977-1984, ως Έφορος Βιβλιοθήκης, και Βιβλιοθήκη της Τράπεζας της Ελλάδος, 1984-1987) και ως καθηγήτρια στο Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας του Τ.Ε.Ι. Αθηνών (μόνιμη 1987-1995, με σύμβαση 1995-2000). Από το 1995 υπηρετεί ως μέλος ΔΕΠ στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών.

Η Κωνσταντίνα Ριτσάτου είναι λέκτορας θεατρολογίας. Απόφοιτος της σχολής Νηπιαγωγών Χανίων (1984) και της φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης (1994). Κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος του τομέα θεατρολογίας-μουσικολογίας του τμήματος φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (1998). Η διδακτορική της διατριβή είχε θέμα: "Η συμβολή του Α. Ρ. Ραγκαβή στην ανάπτυξη του Νεοελληνικού Θεάτρου" (1999-2004). Υπηρέτησε δεκαεπτά χρόνια στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Εργάστηκε ως ερευνήτρια στο τμήμα θεάτρου, Α.Π.Θ. (2004-2006). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα άπτονται ζητημάτων της ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου, με έμφαση στο 19ο αιώνα, και της παιδαγωγικής του θεάτρου. Άρθρα και μελέτες της έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους.

Ο Αντρέας Δημητριάδης είναι επίκουρος καθηγητής Θεατρολογίας στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1964 και σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο ΑΠΘ, υποκριτική στη Δραματική Σχολή του ΚΘΒΕ και Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή με θέμα τον ηθοποιό Νικόλαο Λεκατσά στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης (1998), η οποία εκδόθηκε με τίτλο: "Σαιξπηριστής, άρα περιττός. O ηθοποιός Νικόλαος Λεκατσάς και ο δύσβατος δρόμος της θεατρικής ανανέωσης στην Ελλάδα του 19ου αιώνα" (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2006). Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται η οργάνωση θιάσων, οι συνθήκες εργασίας και το υποκριτικό ύφος των ηθοποιών στην Ελλάδα, καθώς και οι σχέσεις θεάτρου και πολιτικής στην περίοδο της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά και στα χρόνια του εμφύλιου πολέμου 1946-1949. Μελέτες και άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους.

Η Χαρά Μπακονικόλα γεννήθηκε στο Βόλο το 1948. Είναι πτυχιούχος ελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1971),πτυχιούχος γαλλικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1974). Κάτοχος κρατικού διδακτορικού διπλώματος (Doctorat d' Etat des Lettres et Sciences Humaines) του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (Universite de Sorbonne, Paris IV), (1985). Το διάστημα 1975-1991 διετέλεσε βοηθός και στη συνέχεια λέκτωρ και επίκουρος καθηγήτρια στον Τομέα Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1992 (μέχρι σήμερα), τακτική καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διδάσκει φιλοσοφία του θεάτρου, θεωρία του δράματος, αισθητική του θεάτρου, αρχαία δραματουργία και δραματική ανάλυση.

O Κωνσταντίνος Κυριακός γεννήθηκε στη Χίο. Καθηγητής της Ιστορίας του Θεάτρου και του Ελληνικού Κινηματογράφου (Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Πατρών). Στα περισσότερα από εκατό μελετήματα και άρθρα του γύρω από το θέατρο και τον κινηματογράφο, έχει ασχοληθεί, μεταξύ άλλων, με την ιστοριογραφία της ελληνικής σκηνής με έμφαση σε ζητήματα πρόσληψης (θέατρο 19ου αιώνα, ρωσικό θέατρο και Αντόν Τσέχοφ), τη θεωρία της υποκριτικής τέχνης ("starstudies"), τις διεπιστημονικές προσεγγίσεις του θεάτρου με τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, τις αρχαιόθεμες ταινίες της ελληνικής κινηματογραφίας και θέματα κοινωνικού φύλου και ταυτότητας στο θέατρο (σκηνή και δραματουργία) και στον κινηματογράφο (queer studies και θεωρίες της αρρενωπότητας). Δίδαξε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Πατρών. Εργάσθηκε ως δραματολόγος, συντάκτης, μεταφραστής και υπεύθυνος έκδοσης μελετών στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στο Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Βόλου και στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Αρθρογραφεί στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο.

Η Κυριακή Πετράκου είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει ασχοληθεί ερευνητικά και διδακτικά με θέματα ιστορίας και δραματουργίας του ευρωπαϊκού θεάτρου. Αντικείμενο του ιδιαίτερου επιστημονικού της ενδιαφέροντος είναι το νεοελληνικό θέατρο του 19ου και 20ού αιώνα.

Η 'Αντρη Χ. Κωνσταντίνου είναι θεατρολόγος, πτυχιούχος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών (1995) και διδάκτωρ του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2004). Ασχολήθηκε συστηματικά με το θέατρο στην εκπαίδευση και με τη διοργάνωση και εμψύχωση θεατρικών εργαστηρίων. Εργάστηκε, μεταξύ άλλων, ως βοηθός σκηνοθέτη (Λευτέρης Βογιατζής, Εύης Γαβριηλίδης), στην επιμέλεια προγραμμάτων θεατρικών παραστάσεων (ΘΟΚ) κτλ. Έχει δώσει διαλέξεις και έχει παρουσιάσει επιστημονικές ανακοινώσεις με θέματα κυρίως γύρω από το θέατρο στη νεότερη Κύπρο. Από το 2005 συνεργάζεται ως ειδική επιστήμων με το Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, όπου διδάσκει θεατρολογικά μαθήματα, ενώ παράλληλα συνεργάζεται και με το Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου ως δραματολόγος.