Η κοινωνική διάσταση του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη

Ο Σταύρος Σ. Φωτίου είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Ο Γιώργος Φρέρης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου ζει µόνιµα από το 1985. Πτυχιούχος Γαλλικής Φιλολογίας Α.Π.Θ. και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων, έκανε τις µεταπτυχιακές του σπουδές στο Πανεπιστήµιο "Φρανσουά Ραµπελαί" της Τουρ, Γαλλίας. Υπηρέτησε ως Δάσκαλος γαλλικής γλώσσας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων και ως Καθηγητής Συγκριτικής Γραµµατολογίας στο Τµήµα Γαλλικής του Α.Π.Θ., ιδρύοντας, το 1998, το Εργαστήριο Συγκριτικής Γραµµατολογίας, εκδίδοντας το ετήσιο επιστηµονικό γραµµατολογικό περιοδικό, Δια-Κείµενα,µε άρθρα στην ελληνική, γαλλική, αγγλική, ιταλική, ισπανική και γερµανική γλώσσα, καθώς και την επιστηµονική εκδοτική σειρά "Διακειµενικά". Υπήρξε πρωτοπόρος στα ευρωπαϊκά µεταπτυχιακά προγράµµατα και τα κυριώτερα επιστηµονικά του έργα θεωρούνται: - Ο "Μισελληνισµός" του Σατωβριάνδου και ο "φιλελληνισµός" του Λαµαρτίνου (στα γαλλικά), 1976 - Ο Πρώτος παγκόσµιος πόλεµος και η εθνική κρίση συνείδησης, στην Ελλάδα και στη Γαλλία, µέσα από το µυθιστόρημα (στα γαλλικά), 1985 - Εισαγωγή στο πολεµικό µυθιστόρηµα, ελληνικό και ευρωπαϊκό (στα ελληνικά), 1992 - Εισαγωγή στη Γαλλοφωνία. Πανόραµα γαλλόφωνων λογοτεχνιών (στα ελληνικά), 1999. Παράλληλα έχει εκδώσει, τις ακόλουθες ποιητικές συλλογές: - Λυσίπονοι ρυθµοί, 1984 - Χροναξία, 1987 - Ουλές Ονείρων, 1997 - Ιριδισµοί υποµονής, 2002 - Επιπεδόκυρτα 2006 - Μεταστάσεις στην κοίτη του έρωτα, 2008 - Διαθήκη, 2015. Ασχολήθηκε και µε τη λογοτεχνική µετάφραση, αποδίδοντας στα ελληνικά: Saint-Exupery, Eugene Guillevic, Leopold Senghor, Jules Supervielle, Ceil Jouanar, Jean Joubert, Frederic-Jacques Table, Louise Labe και δύο ποιητικές συλλογές του Christian Bobin, σε συνεργασία µε τη σύζυγό του, Μαρία Ορφανίδου. Στα γαλλικά µετέφρασε: Δηµήτρη Χατζή, Μάρκο Αυγέρη, Βασίλη Μάργαρη, Κώστα Βλάχο, Χρυσάνθη Ζιτσαία, Αρχιµανδρίτη Ιερόθεο Βλάχο, Ιεροµόναχο Μωησή, Φρίξο Τζιόβα, Γιοσέφ Ελυγιά και Κώστα Νικολαΐδη.

Ο Φώτης Δημητρακόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1949, από πατέρα Καλαβρυτινό και μητέρα Κεφαλωνίτισσα. Μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου και τελείωσε το σχολείο, και το 1971 πήρε το πτυχίο του φιλολόγου, από το Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής. Υπηρέτησε στις τάξεις του Ελληνικού Στρατού (1972-74) ως έφεδρος ανθυπίατρος Ιππικού-Τεθωρακισμένων. Διορίστηκε το 1974 βοηθός της έδρας Βυζαντινής Φιλολογίας. Το 1984 ορκίστηκε διδάκτωρ της ίδιας σχολής και το ίδιο έτος λέκτωρ της Νεοελληνικής Φιλολογίας. Το 1989 εξελέγη επίκουρος καθηγητής της Μεταβυζαντινής και Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας. Το 1989 εξελέγη επίκουρος καθηγητής της Μεταβυζαντινής και Νεώτερης Ελληνικής Φιλολογίας. Το 1994 εξελέγη παμψηφεί καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μονάχου και το 2000 αναπληρωτής καθηγητής της Βυζαντινής Φιλολογίας και Παλαιογραφίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το έργο του αναφέρεται σε θέματα Βυζαντινής, Μεταβυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας, παλαιογραφίας, αγιολογίας-υμνογραφίας και εκδοτικής, από τα βυζαντινά χρόνια ως τον Παπαδιαμάντη, τον Σεφέρη και τη νεοελληνική λογοτεχνία της Κύπρου. Είναι πρόεδρος της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών Σπουδών.

Ο Β. Δ. Αναγνωστόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, γεννήθηκε το 1941 στον ΄Αγιο Γεώργιο Δομοκού, σπούδασε με υποτροφία Κλασική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συμπλήρωσε τις σπουδές του στη Γερμανία. Υπηρέτησε επί 42 χρόνια ως φιλόλογος στη δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση: στο Ιεροδιδασκαλείο Βελλάς Ιωαννίνων (1966-1971), στην ιδιωτική Εκπαίδευση (1971-1975), στη Σχολή Νηπιαγωγών Καρδίτσας (1976-1989) και Καθηγητής της νεοελληνικής λογοτεχνίας (με έμφαση στην Παιδική) στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, από το 1989 έως το 2008, οπότε και συνταξιοδοτήθηκε. Έχει κατευθύνει τη δράση του σε εκπαιδευτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά ζητήματα. Ασχολείται με την κριτική του βιβλίου, ιδιαίτερα με την έρευνα και τη μελέτη της παιδικής λογοτεχνίας, καθώς και με τη λαϊκή παράδοση και γλώσσα. Έχει διατελέσει Μέλος και Πρόεδρος πολλών σωματείων. Έχει βραβευτεί από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, το πανεπιστήμιο της Padova και από πολλούς άλλους φορείς και συλλόγους. Το έργο του περιλαμβάνει βιβλία της ειδικότητάς του (πάνω από 60) για τη γλώσσα, την ποίηση, την παιδική/ νεανική λογοτεχνία, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την κριτική του βιβλίου, τη λαϊκή παράδοση, το παραμύθι, βιβλία για παιδιά, ανθολόγια κ.ά.

Γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1940. Σπούδασε χημεία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διοίκηση επιχειρήσεων στην Ελβετία. Την τελευταία εξάσκησε για μεγάλο χρονικό διάστημα ως διευθυντικό στέλεχος ανώτατης βαθμίδας. Είναι παντρεμένος και έχει τρία παιδιά. Εδώ και αρκετά χρόνια ασχολείται με την έρευνα των γραμμάτων και της λαογραφίας μας. Με ιδιαίτερη έμφαση αναδιφεί επίσης την ιστορική γεωγραφία και την πνευματική κληρονομιά της νήσου Λέσβου. Τα τελευταία χρόνια συνθέτει και μυθιστορήματα. Μέχρι τώρα έχει παραδώσει δεκαεννιά βιβλία και είκοσι τέσσερις μελέτες-μονογραφίες με θέματα από τη διανόηση και ηθογραφία της ιδιαίτερης πατρίδας του καθώς και από τη ζωή και το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Ο Θανάσης Νάκας (1949-2021) ήταν καθηγητής γλωσσολογίας στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διετέλεσε Διευθυντής Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών. Επισκέπτης Ερευνητής (1995-1996) στον Τομέα Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου του Salzburg. Μαθήματα της ειδικότητάς του δίδαξε και στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Μαράσλειο Διδασκαλείο, στη ΣΕΛΜΕ, στο Πρόγραμμα "Ακαδημαϊκής και Επαγγελματικής Αναβάθμισης Λειτουργών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης", κ.α. Εκτός από τη γλωσσολογία και τη γλωσσική διδασκαλία, τον απασχόλησαν θέματα φιλολογίας, θεωρίας της λογοτεχνίας και ρητορικής. Τιμήθηκε με ειδικό μετάλλιο, που του απένειμε ο πρόεδρος της Γαλλικής Βουλής, για τη μετάφραση και διάδοση του έργου του Montaigne στην Ελλάδα. Δημοσιεύματα: δέκα βιβλία ή, συνολικά, 129 δημοσιεύσεις (μαζί με τις συνεργασίες σε περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων, κτλ.).

Η Μαρία Γκασούκα είναι κοινωνική λαογράφος, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Είναι συγγραφέας βιβλίων πάνω σε θέματα λαογραφίας, κοινωνικού φύλου, κ.ά. που κυκλοφορούν στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Ισπανία και τις ΗΠΑ, και πλήθους ανάλογων επιστημονικών άρθρων. Είναι πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του Παρατηρητηρίου Ισότητας Κύπρου (ΠΙΚ).

Ο Κώστας Ακρίβος (1958, Γλαφυρές Βόλου) έχει εκδώσει μέχρι στιγμής δώδεκα αφηγηματικά βιβλία, ετοίμασε τρεις ανθολογίες, συμμετείχε σε διάφορα συλλογικά έργα και πήρε μέρος στη συγγραφή δύο σχολικών εγχειριδίων. Από το 1983 διδάσκει φιλολογικά μαθήματα σε δημόσια γυμνάσια και λύκεια. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, στην οποία διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. κατά τη διετία 2001-3. Αρθρογραφεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο για θέματα βιβλίου και πνευματικής παραγωγής. Συνεργάστηκε με το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) στα προγράμματα Συγγραφείς στα Σχολεία και Λέσχες Ανάγνωσης. Διευθύνει τη σειρά "Μια Πόλη στη Λογοτεχνία" (εκδόσεις Μεταίχμιο).

Η Τζίνα Καλογήρου σπούδασε Παιδαγωγικά και Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου και εκπόνησε διδακτορική διατριβή με θέμα: Ζητήματα Ερμηνείας και Διδακτικής στο Έργο του Γιάννη Ρίτσου (Η περίπτωση του Εικονοστασίου Ανωνύμων Αγίων) (1994). Είναι μέλος ΔΕΠ του ΠΤΔΕ/ΕΚΠΑ από το 1996, και από το 2013 Καθηγήτρια, στο γνωστικό αντικείμενο "Νεοελληνική Λογοτεχνία και η Διδακτική της". Διευθύνει το Διαπανεπιστημιακό - Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Ρητορική: Θεωρία και Πράξη". ?ς temporary Senior Research Visiting Fellow συνεργάστηκε με το King's College London (2008-2010). Δίδαξε σειρά μαθημάτων στη Φιλοσοφική Σχολή του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών στο Βέλγιο. Έχει διδάξει στα μεταπτυχιακά προγράμματα άλλων πανεπιστημίων, στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Bergen University College, κ.α.) και έχει δώσει σεμιναριακές διαλέξεις στα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Cambridge. Έχει, επίσης, διδάξει, επί σειράν πολλών ετών, στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης, στα ΠΕΚ, σε διεθνή Summer Schools, σε πολυάριθμα επιμορφωτικά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς, στα σεμινάρια δημιουργικής γραφής του ΕΚΕΒΙ, κ.α. Έχει σχεδιάσει και εκπονήσει εκπαιδευτικά προγράμματα για το Ίδρυμα Αικ. Λασκαρίδη, κ.ά. Είναι departmental coordinator 10 προγραμμάτων Erasmus σε συνεργασία με διάφορα πανεπιστήμια της Ευρώπης. Έχει συμμετάσχει με εισήγηση (και ως προσκεκλημένη key-note speaker) σε πολυάριθμα επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μελέτες της στην ελληνική, αγγλική και γαλλική γλώσσα έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους, επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει εκδώσει αυτοτελείς τόμους/μονογραφίες και έχει επιμεληθεί την έκδοση ακαδημαϊκών βιβλίων και συλλογικών τόμων. Σε συνεργασία με τη Δ. Μπεχλικούδη, έχει μεταφράσει και επιμεληθεί την ελληνική έκδοση του βιβλίου των M. Benton & G. Fox, Διδακτική της Λογοτεχνίας. Από Εννέα έως Δεκατεσσάρων Ετών (υπό έκδοση) και έχει επιμεληθεί την ελληνική έκδοση του κλασικού βιβλίου της L.M. Rosenblatt O Αναγνώστης, το Κείμενο, το Ποίημα (Gutenberg, υπό έκδοση). Eίναι μέλος: - της διεθνούς επιτροπής του ετήσιου Διεθνούς Συνεδρίου THE CHILD AND THE BOOK, το οποίο και διοργάνωσε στην Αθήνα (ΠΤΔΕ/ΕΚΠΑ) το 2014, και επίσημο μέλος της Διεθνούς Οργάνωσης TALIS ASSOCIATION (για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας και της γλώσσας και την καλλιέργεια της διαπολιτισμικής οπτικής και αλληλεγγύης), σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Βαλένθια, το Queen Mary London και άλλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια· - της συντακτικής ομάδας του Ανθολογίου Λογοτεχνικών Κειμένων για τις Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, Με λογισμό και μ' όνειρο (ΟΕΔΒ)· - από το 2013 μέχρι σήμερα, της Επιτροπής Λογοτεχνικών Βραβείων (Παιδικά βιβλία) του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο Αναγνώστης (πρώην Διαβάζω).

Ο Παντελής Απέργης είναι καθηγητής γαλλικών, ερευνητής και κριτικός λογοτεχνίας. Συνεργάζεται με εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά.

Ο Νίκος Ορφανίδης γεννήθηκε στην Κυθρέα της Κύπρου το 1949. Ποιητής, πεζογράφος και δοκιμιογράφος. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κρήτης με το έργο του Ελληνισμός και Ελληνικότητα στον Καβάφη. Είναι εκδότης του περιοδικού λογοτεχνίας και κριτικής Ακτή, που κυκλοφορεί στην Κύπρο και στην Ελλάδα από το 1989. Δίδαξε σε σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης στην Κύπρο. Για χρόνια δίδαξε στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Κύπρου φιλοσοφία και υπήρξε αποσπασμένος στην Υπηρεσία Ανάπτυξης Προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Τώρα είναι επιθεωρητής φιλολογικών μαθημάτων στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου και με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου.

Ο Λάκης Προγκίδης γεννήθηκε στο Βόλο το 1947. Σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης. Εργάσθηκε για μερικά χρόνια ως πολιτικός μηχανικός. Από το 1980 ζει στο Παρίσι. Μετά από έναν νέο κύκλο πανεπιστημιακών σπουδών, στο χώρο της λογοτεχνίας αυτή τη φορά, υποστηρίζει το 1994 τη διδακτορική του διατριβή, με θέμα τον Παπαδιαμάντη και το μυθιστόρημα. Έχουν εκδοθεί στα γαλλικά τέσσερα βιβλία του "Un ecrivain malgre la critique", "La conquete du roman. De Papadiamantis a Boccace", "De l'autre cote du brouillard", "Rabelais. Que le roman commence !" και ένα στα ιταλικά, "L'anima numerica. A propositο de L'Uomo senza qualita di Robert Musil.". Άρθρα του για το μυθιστόρημα έχουν δημοσιευτεί σε πολλά περιοδικά, γαλλικά και άλλα. Το 1993 ίδρυσε, και έκτοτε διευθύνει, το τριμηνιαίο λογοτεχνικό περιοδικό "L'Atelier du Roman". Έχει συμμετάσχει στη συγγραφή πολλών συλλογικών δοκιμίων. Άρθρα και μελέτες του για το μυθιστόρημα έχουν δημοσιευτεί σε γαλλικά, ελληνικά, και άλλα περιοδικά.

Ο Γιώργος Αριστηνός γεννήθηκε το 1945 στην Κοζάνη. Κατάγεται από τη μεγάλη, αρχοντική οικογένεια Τριανταφύλλου. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στο Παρίσι (Paris IV). Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφεών. Εξέδωσε τα βιβλία: "Εισαγωγή στην πεζογραφία του Γ. Χειμωνά", "Υπόθεση γλωσσαλγίας", "Περιπέτεια", "Κρίση", "Οδοιπορικό", "Δοκίμια για το μυθιστόρημα και τα λογοτεχνικά είδη", "Κατάβαση", "Αισθηματικές εμμονές", "Ακάθιστη σκέψη", "Η εκδίκηση του συγγραφέα", "Les sens de la coupure dans l' oeuvre de Georges Cheimonas", Paris 1982, "Ένοχα χρόνια", σειρά "Γραφές της αθωότητας", Ελληνικά Γράμματα, 2000, "Ματαιοδοξία", σειρά "Γράμματα για σένα", Ελληνικά Γράμματα, 2002, "Η ζωή είναι ωραία", Ελληνικά Γράμματα, 2003, κ.ά.