Κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας Β΄γενικού λυκείου

Ο ποιητής και φιλόλογος Νίκος Θ. Γρηγοριάδης γεννήθηκε στο χωριό Κορυφή του Κιλκίς το 1931. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και εργάστηκε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ως φιλόλογος και σχολικός σύμβουλος μέσης εκπαίδευσης. Ανήκε στην ομάδα σύνταξης των "Κειμένων νεοελληνικής λογοτεχνίας" για το γυμνάσιο και το λύκειο. Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1963 με την ποιητική συλλογή "Το βάθος της ληκύθου". Ακολούθησαν οι συλλογές: "Δειγματοληψία Α'", 1981, "Ο κήπος και η πύλη", 1982, "Τα μέτρα και τα σταθμά", 1983, "Η απουσία και ο λόγος", 1985, "Ίσκιοι", 1987, "Το αθέατο μέσα μας", 1988, "Βουστροφηδόν το σύνταγμα της ζωής", 1988 (με το ψευδώνυμο Νικόλας Ταλμάν), "Flora mirabilis. Ο πίθος και το φανάρι", 1992, "Μαύρες ακτές", 1994, "Δειγματοληψία Β'", 1996, "Η φωτογραφία μαζί με το τελευταίο μήνυμα", 1998, "Ανάβαση", 2002, "Και στρεβλές ρίμες", 2006, καθώς και η συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του "Ποιήματα 1963-2005", Γαβριηλίδης, 2007. Η ποίηση του Νίκου Γρηγοριάδη διακρίνεται για τη λιτότητα αλλά και το στοχαστικό της βάθος. Ωστόσο, από την έκφρασή του, προπάντων στα πρόσφατα ποιητικά του έργα, δεν λείπει η βαθύτερη δραματική αίσθηση για τον κόσμο, συνδυασμένη με έναν τόνο σαρκασμού. Έγραψε επίσης το τρίτομο δοκίμιο "Το δημιουργικό γράψιμο: η τέχνη και η τεχνική του: δοκίμια προβληματισμού", Γρηγόρης, 1979, επανέκδοση, 2000 από τις εκδόσεις "Κώδικας" τις οποίες διευθύνει, και "Αναγνώσεις λογοτεχνικών κειμένων", 1992. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία για τον Νίκο Γρηγοριάδη, βλ. "Αφιέρωμα στον Νίκο Γρηγοριάδη", Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, 1997, "Η ελληνική ποίηση· Η δεύτερη μεταπολεμική γενιά", Αθήνα: Σοκόλης, 2002, σ. 334-345, και Αλέξης Ζήρας, Χρύσα Πετρωτού, "Γρηγοριάδης, Νίκος" στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα: Πατάκης, 2007, σ. 442.

Ο Κώστας Μπαλάσκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στη Γαλλία, όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ. Εργάστηκε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και εξελέγη Σύμβουλος στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Διετέλεσε Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων. Μέλος της ομάδας που συνέταξε τα "Κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας" Γυμνασίου και Λυκείου. Δίδαξε λογοτεχνία σε Σχολές επιμόρφωσης φιλολόγων και διδάσκει στη Δραματική Σχολή Αθηνών.

Ο Γιάννης Παπακώστας γεννήθηκε στο Ριζοβούνι Πρεβέζης το 1939. Είναι Ομότιμος καθηγητής της Νέας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε (με υποτροφία) Νέα Ελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και Κλασική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διδάκτωρ και υφηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει πραγματοποιήσει έρευνα σε βιβλιοθήκες της Κωνσταντινούπολης και του Βουκουρεστίου. Κατά το χρονικό διάστημα 2007-2009 δίδαξε στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου της Γρανάδα. Έχει συνεργασθεί με τα περιοδικά "Διαβάζω", "Η Λέξη", "Νέα Εστία", «Κ», Ποιητικά και με τις εφημερίδες "Το Βήμα", "Τα Νέα", "Η Ελευθεροτυπία", "Η Καθημερινή". Έχει τιμηθεί τρεις φορές (1985, 1992, 2005) από την Ακαδημία Αθηνών. Έχει διατελέσει μέλος της Επιτροπής Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας (1996-1997) και Πρόεδρος αυτής κατά την περίοδο 1998-2001. Από τον Ιούνιο του 2002 είναι μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης.

Ο Χριστόφορος Μηλιώνης (1932-2017) γεννήθηκε στο Περιστέρι Πωγωνίου του νομού Ιωαννίνων. Φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή και σπούδασε φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Υπηρέτησε στη μέση εκπαίδευση, στην Ελλάδα και την Κύπρο, ως καθηγητής, γυμνασιάρχης και σχολικός σύμβουλος. Υπήρξε μέλος της ομάδας εργασίας που συνέταξε τα "Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" Γυμνασίου/Λυκείου, και μέλος των συντακτικών ομάδων των περιοδικών των Ιωαννίνων "Ενδοχώρα" και "Δοκιμασία". Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1954, με διήγημά του, στο περιοδικό "Ηπειρωτική Εστία". Ακολούθησαν τα βιβλία διηγημάτων (από τους σημαντικότερους του είδους στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα): "Παραφωνία" (1961)· "Το πουκάμισο του Κένταυρου" (1971)· "Τα διηγήματα της δοκιμασίας" (1978)· "Το πουκάμισο του Κένταυρου και τ’ άλλα διηγήματα" (1982, συγκεντρωτική έκδοση)· "Καλαμάς κι Αχέροντας" (1985)· "Χειριστής ανελκυστήρος" (1993)· "Το μικρό είναι όμορφο" (1997)· "Τα φαντάσματα του Γιορκ" (1999)· "Μια χαμένη γεύση" (1999)· "Η φωτογένεια" (2002), "Ακροκεραύνια" (1976)· "Το μοτέλ. Κομμωτής κομητών" (2005) και τα μυθιστορήματα: "Δυτική συνοικία" (1980)· "Ο Σιλβέστρος" (1987). Έγραψε επίσης φιλολογικές μελέτες, δοκίμια και μετέφρασε κείμενα από τα αρχαία ελληνικά. Αρκετά άρθρα του δημοσιεύτηκαν στη "Φιλολογική Καθημερινή" και αργότερα στα "Νέα". Για το έργο του τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1986), με το Βραβείο Διηγήματος του περιοδικού "Διαβάζω" (2000) και με το Βραβείο Διηγήματος του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2005). Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, ήταν σύζυγος της καθηγήτριας της Γαλλικής Φιλολογίας Τατιάνας Τσαλίκη-Μηλιώνη. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα στις 5 Ιανουαρίου 2017, σε ηλικία 84 ετών. Ο κριτικός Αλέξης Ζήρας έγραψε για το έργο του Χριστόφορου Μηλιώνη: "Κεντρική σημασία σε όλα τα πεζά του έχει η μνήμη, ο απεριόριστος και αεικίνητος χρόνος της αναθύμησης, της αναπόλησης. Όλα συμβαίνουν εκεί, καθώς σχεδόν όλες οι ιστορίες του εκκινούν από προσωπικά βιώματα και αναπτύσσονται έπειτα διασταλτικά μέσω της συγγραφικής φαντασίας, με τη χρησιμοποίηση προσώπων που αφηγούνται για λογαριασμό του. [...] Κεντρικό ρόλο στις μικρές και μεγάλες ιστορίες του Μηλιώνη παίζει το περιβάλλον, συνήθως ο εξω-αστικός χώρος, η ενδοχώρα των Ιωαννίνων και το φυσικό τοπίο της, εκεί όπου ο ίδιος άρχισε να σχηματίζεται ως συνείδηση και εκεί όπου απέκτησε τα νεανικά και παιδικά του βιώματα, συσχετισμένα σχεδόν πάντοτε με το βαρύ αποτύπωμα της ιστορίας της Κατοχής και του Εμφυλίου, και των δραματικών επιπτώσεών της δράσης της στη ζωή των ανθρώπων. [...] Ο μετρημένος, βασανισμένος, ασκητικός μικρόκοσμος της Ηπείρου έγινε μέσω της λογοτεχνικής του αναπαράστασης ο κόσμος της δημιουργικής φαντασίας που τον έκαναν στη συνέχεια αγαπητικά δικό τους οι αναγνώστες του. Αυτός ο λογοτεχνικός χώρος έγινε, βιβλίο το βιβλίο, το πεδίο της νοσταλγικής του καταφυγής, της κάθαρσης από τη φθορά του αστικού βίου, της λύτρωσης από τον ισοπεδωτικό και απρόσωπο ρυθμό της ζωής στην πόλη. Ακόμα κι όταν δεν κατονομάζεται γεωγραφικά, υπονοείται καθαρά από την υποβλητική περιγραφή του αδρού, ορεινού τοπίου και των αρχέγονων σχέσεων των ανθρώπων. Από την ελεγειακή ψυχική διάθεση όσων έζησαν εκεί σε συνθήκες άκρως λιτοδίαιτες αλλά πλούσιες ως προς την εσωτερική ζωή". (Πηγή: Εταιρεία Συγγραφέων)