Μπορεί ο αλγόριθμος…

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η Τεχνητή Νοημοσύνη συνδέεται με την προσδοκία της εκτόξευσης των ανθρωπίνων δυνατοτήτων, και φέρεται να κατέχει τα κλειδιά για την εκθετική πρόοδο και ευημερία της κοινωνίας. Ο «παρο­ξυσμός αισιοδοξίας» για την Τεχνητή Νοημοσύνη συνοδεύεται όμως και από έντονους προβληματισμούς για τους όρους, τα όρια και τις επιπτώσεις της ανάθεσης ανθρωπίνων δραστηριοτήτων σε τέτοια συστήματα. Oι επιφυλάξεις ενισχύονται από την αδιαφάνεια και την αδυναμία κατανόησης αυτών των συστημάτων που χαρακτηρίζονται από αυτονομία. Οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις επι­­τείνονται, εξαιτίας της μεγάλης ασυμμετρίας ισχύος μεταξύ εκεί­νων που αναπτύσσουν και εφαρμόζουν αλγοριθμικά συστήματα και των χρηστών ή όσων υφίστανται τα αποτελέσματα αυτών των συστημάτων.

Τα ηθικά και νομικά ζητήματα που εγείρονται από την αυξανόμενη χρήση συστημάτων ΤΝ, ακόμη και αν δεν είναι όλα καινοφανή, είναι πολλά και πολύπλοκα. Στα κείμενα που φιλοξενούνται στο παρόν βιβλίο οι συγγραφείς επιχειρούν να διερευνήσουν ορισμένα θεμελιακά ερωτήματα: Ο Σπύρος Τάσσης διερευνά το ζήτημα των ηθικών κανόνων, που (πρέπει να) διέπουν την τεχνολογία, και παραθέτει έναν «οδικό χάρτη ηθικών αρχών». Η Ηλιάνα Κωστή παρουσιάζει τις προκαταλήψεις φύλου που μπορεί να ενσωματώνει και να αναπαράγει μια αλγοριθμική διαδικασία. Ο Απόστολος Βόρρας αναδεικνύει ίσως το μείζον πρόβλημα της ΤΝ, την έλλειψη διαφάνειας, τον κίνδυνο να εξελιχθεί το «μαύρο κουτί» σε κουτί της Πανδώρας. Ο Βασίλης Καρκατζούνης θέτει το ερώτημα αν «Μπορούν οι μηχανές να σκεφτούν “σύμφωνα με τον νόμο”», με άλλα λόγια αν μπορούν συστήματα ΤΝ να συμμετέχουν στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων και στην απονομή της δικαιοσύνης. Αντίστοιχο είναι το θέμα που πραγματεύεται η Λίλιαν Μήτρου: είναι νόμιμη, εφικτή και αποδεκτή η διοίκηση (διά) των αλγορίθμων;

Το βιβλίο είναι γραμμένο από νομικούς που δεσμεύονται πρωτίστως από την πεποίθηση για την αξία της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιω­μάτων, αλλά ταυτόχρονα αγαπούν και ισχυρίζονται ότι κατανοούν την τεχνολογία. Υπό αυτό το πρίσμα, επιχειρείται εδώ να διερευνηθούν τα ζητήματα που εγείρονται με την ανάπτυξη της ΤΝ και να δοθούν κάποιες απαντήσεις, εξ ορισμού προσωρινές.

Γράφουν οι: Λίλιαν Μήτρου – Σπύρος Τάσσης – Ηλιάνα Κωστή – Απόστολος Βόρρας – Βασίλης Καρκατζούνης