Πάμπλο Πικάσσο

Ο Λουί Αραγκόν γεννήθηκε το 1897 στο Νεγύ-συρ-Σεν και πέθανε το 1982 στο Παρίσι. Ξεκίνησε ιατρικές σπουδές αλλά τις εγκατέλειψε και αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία. Το 1917 γνωρίζεται με τον Μπρετόν και τον Σουπώ. Το 1919 εκδίδουν το περιοδικό "Litterature".Το 1920 προσχωρούν στο κίνημα του ντανταϊσμού, απ' όπου αποχωρούν το 1922. Ένα χρόνο αργότερα πρωτοστατούν στη δημιουργία του σουρεαλιστικού κινήματος. Τα κυριότερα έργα της σουρεαλιστικής περιόδου του Αραγκόν είναι η ποιητική συλλογή "Le mouvement perpetuel" (1925), το μυθιστόρημα "Le paysan de Paris" (1926), και η συλλογή δοκιμίων "Traite du style" (1928). Το 1926 προσχώρησε στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, όπου παρέμεινε ως το θάνατο του. Το 1928 γνωρίστηκε με την 'Ελσα Τριολέ. Από το 1930 ως το 1932 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση. Το 1932 ήρθε σε ρήξη με τους σουρεαλιστές. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής έλαβε ενεργό μέρος στη γαλλική αντίσταση και υπήρξε από τους πρωτεργάτες στην παράνομη έκδοση του περιοδικού "Les Lettres Franaises", το οποίο διηύθυνε και μεταπολεμικά ως το 1972. Το 1957 τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν. Από το υπόλοιπο ποικίλο και εκτενές έργο του αξίζει να αναφερθούν: οι ποιητικές συλλογές "Le creve-coeur", 1941· "Les yeux d' Elsa", 1942· "Le fou d' Elsa", 1963· τα μυθιστορήματα "La Semaine Sainte", 1958· "Blanche ou l'oubli", 1967 και η συλλογή δοκιμίων "J' abats mon jeu", 1963. Ελληνικές μεταφράσεις: "Μ' ανοιχτά χαρτιά" (Τίτος Πατρίκιος, 1965)' "Σκλαβιά και μεγαλείο" (Κοσμάς Πολίτης, 1986) · "Ο παριζιάνος χωρικός" (Στέφανος Κουμανούδης, 1986) κ.ά.

Ο Αντρέ Μπρετόν γεννήθηκε το 1896 στο Τενσερμπέ (Ορν) και πέθανε το 1966 στο Παρίσι. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή. Το 1919 ίδρυσε με τον Σουπό και τον Αραγκόν το περιοδικό "Litterature". Η ομάδα τού περιοδικού ξεκίνησε την ντανταϊστική δραστηριότητα. Το 1922 ήρθε σε ρήξη με το κίνημα και το 1924 δημοσίευσε το "Μανιφέστο του υπερρεαλισμού". Ποιητής και δοκιμιογράφος, υπήρξε ο κυριότερος θεωρητικός του σουρεαλισμού και το έργο του επηρέασε στην επανεξέταση των θεμάτων της σύγχρονης τέχνης, λογοτεχνίας και αισθητικής.

Γεννήθηκε στις 21 Οκτωβρίου του 1907 στην Αθήνα. Ο πατέρας του Παναγιώτης ήταν Κωνσταντινουπολίτης και ασκούσε το επάγγελμα του εμπόρου. Από το 1923 (σε ηλικία 12 χρονών) μέχρι το 1927 γράφεται εσωτερικός σε ένα Λύκειο στο Παρίσι. Εκεί διδάσκεται την κλασική γαλλική ποίηση. Το 1924 το μανιφέστο του Αντρέ Μπρετόν θα επηρεάσει και τον ίδιο. Το 1927 επιστρέφει στην Ελλάδα για να υπηρετήσει την θητεία του. Εργάστηκε αρχικά ως σχεδιαστής εξωφύλλων σε περιοδικά και το 1932 γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Κωνσταντίνο Παρθένη. Παράλληλα μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη θα φοιτήσει και στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του Φώτη Κόντογλου. Την ίδια εποχή αρχίζει να δημοσιεύει και τις πρώτες του ποιητικές συλλογές (είναι επηρεασμένος αρχικά από τον Σολωμό και τον Μπωντλαίρ). Από τότε ξεκινά και ο διασυρμός της ποίησής του. Πολλά περιοδικά και εφημερίδες, ελληνικές και ξένες, παρωδούσαν τα ποιήματά του με εξευτελιστικά στο τέλος σχόλια. Το 1939 οργανώνει και την πρώτη έκθεση των έργων του ζωγραφικής, στο σπίτι του Νίκου Καλαμάρη. Από το 1940 αρχίζει η προσωπική του περιπέτεια. Με την επιστράτευση στέλνεται κατευθείαν στην πρώτη γραμμή του Αλβανικού μετώπου. Το μεταξικό καθεστώς τον κρατάει στην πρώτη γραμμή πυρός, αδιαλείπτως, έως το τέλος του πολέμου. Στο τέλος συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς, στις 13 Απριλίου 1941, μετά από φονικότατη μάχη της Στρατιάς Κεντρικής Μακεδονίας, και στέλνεται παράνομα σε στρατόπεδο "εργασίας αιχμαλώτων", από όπου δραπετεύει και επιστρέφει στην Αθήνα με τα πόδια. Δεν σταματά να γράφει ποιήματα με όποιον τρόπο μπορεί. Στην ελεύθερη Ελλάδα αποκτά ένα πλήθος από καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες με την ίδρυση συλλόγων στους οποίους συμμετέχει ενεργά, χωρίς να σταματήσει ποτέ να ζωγραφίζει ή να γράφει. Το 1967 γίνεται καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο στο ελεύθερο σχέδιο. Από το 1967 μέχρι και τον Αύγουστο του 1973 (οπότε και συνταξιοδοτείται) θα επηρεάσει σημαντικά τη φοιτητική ζωή μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο. Στις 31 Οκτωβρίου 1985 θα αφήσει την τελευταία του πνοή στην Αθήνα. Τα έργα του είναι: - "Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν", 1938 - "Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής", 1939 - "Επτά ποιήματα", 1944 - "Μπολιβάρ", 1944 - "Η επιστροφή των πουλιών", 1946 - "Έλευσις", 1948 - "Ο Ατλαντικός" (ανάτυπο από το περιοδικό "Αγγλοελληνική Επιθεώρηση"), 1954 - "Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω", 1957 (Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 1958) - "Ποιήματα", τ. Α', Ίκαρος, 1966 (συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών "Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν" και "Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής") - "Ελληνικά σπίτια", 1972 - "Ποιήματα", τ. Β', Ίκαρος, 1977 (συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών "Μπολιβάρ", "Η επιστροφή των πουλιών", "Έλευσις", "Ο Ατλαντικός", "Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω") - "Στην κοιλάδα με τους Ροδώνες", 1978 (Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 1979) - "Ο Καραγκιόζης, ένα ελληνικό θέατρο σκιών", Ύψιλον, 1980, Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν τα βιβλία: - "Πεζά κείμενα" (συγκεντρωτική έκδοση), Ίκαρος, 1987 - "... και σ' αγαπώ παράφορα: Γράμματα στη Λένα 1959-1967" (επιμ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος), Ίκαρος, 1993 - "Οι άγγελοι στον παράδεισο μιλού ελληνικά... (συνεντεύξεις, σχόλια και γνώμες, σε επιμ. Γιώργου Κεντρωτή)", Ύψιλον, 1999 - "Το μέτρον, ο άνθρωπος: πέντε ποιήματα και δέκα πίνακες", Ύψιλον, 2005 - "Ωραίος σαν Έλληνας: ποιήματα/The Beauty of a Greek: Poems" (δίγλωσση έκδοση, σε ανθολόγηση, μετάφραση & επιμ. David Connolly), Ύψιλον, 2007 Μετέφρασε, επίσης, πολλά έργα ξένων ποιητών. Βαθύτατα πνευματικός άνθρωπος ο Νίκος Εγγονόπουλος, δεν ήταν μόνο ένας ζωγράφος και ποιητής, αλλά και ένας αληθινός στοχαστής. Παθιασμένος με τον υπερρεαλισμό μας κληρονόμησε ένα διαχρονικό έργο μίας αποκλειστικά δικής του ατμόσφαιρας. Το έργο του Εγγονόπουλου αντιμετώπισε αρνητικές αντιδράσεις που έφτασαν τα όρια του εμπαιγμού και της κατασυκοφάντησης. Μοναδικός συμπαραστάτης του υπήρξε ο επίσης υπερρεαλιστής Εμπειρίκος. Στη ζωγραφική, δάσκαλοί του ήταν ο Κωνσταντίνος Παρθένης και ο Φώτης Κόντογλου, άνθρωποι στους οποίους ο Εγγονόπουλος αναφερόταν πάντα με θαυμασμό. Ο ίδιος έλεγε: "Ως είμαι ζωγράφος το επάγγελμα και θεωρώ άλλωστε την ποίηση σαν ζήτημα εντελώς προσωπικό".

Ο Πωλ Ελυάρ (πραγματικό όνομα Eugene Grindel, 14 Δεκεμβρίου 1895 - 18 Νοεμβρίου 1952) ήταν Γάλλος ποιητής που δραστηριοποιήθηκε στα καλλιτεχνικά ρεύματα του ντανταϊσμού και του υπερρεαλισμού. Γεννήθηκε στην πόλη Σαιν-Ντενί, κοντά στο Παρίσι όπου πέρασε τα πρώτα του χρόνια. Στο διάστημα 1907-1911 γράφτηκε στη Σχολή Κολμπέρ όπου πραγματοποίησε σπουδές, ωστόσο σε ηλικία περίπου 17 ετών προσβλήθηκε από φυματίωση και αναγκάστηκε να τις διακόψει. Για δύο χρόνια, διέμεινε σε σανατόριο στο Νταβός της Ελβετίας όπου τελικά θεραπεύτηκε και αμέσως μετά, το 1914 κατατάχθηκε στον στρατό. Το 1917 παντρεύτηκε την Helena Deluvina Diarkinoff, περισσότερο γνωστή ως Γκαλά, με την οποία απέκτησε και μία κόρη. Την ίδια περίοδο δημοσίευε τα πρώτα του ποιήματα, αρχικά με τη συλλογή "Το χρέος και η ανησυχία" και αργότερα με τα "Ποιήματα για την ειρήνη" (1918), τα οποία προκάλεσαν και το ενδιαφέρον του Ζαν Πωλάν, εκδότη της επιθεώρησης Spectateur. Παράλληλα, ο Ελυάρ γνωρίστηκε με τους Αντρέ Μπρετόν, Λουί Αραγκόν και Τριστάν Τζαρά, με τους οποίους συμμετείχε αρχικά στο κίνημα του ντανταϊσμού και αργότερα του υπερρεαλισμού. Αποτέλεσε έναν από τους ιδρυτές της επιθεώρησης των υπερρεαλιστών "Litterature" καθώς και της μεταγενέστερης έκδοσης "La Revolution Surrealiste". Παρέμεινε στις τάξεις της υπερρεαλιστικής ομάδας του Παρισιού μέχρι το 1938. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου πήρε ενεργό μέρος στην Αντίσταση, ως μέλος του κομμουνιστικού κόμματος. Κατά τη διάρκεια του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, επισκέφθηκε ως μέλος διεθνούς αντιπροσωπείας τον Γράμμο, τον Ιούνιο του 1949, με στόχο την ενίσχυση του κύρους του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και τη διεθνή υποστήριξή του. Πέθανε το 1952 από καρδιακή προσβολή.

Το πραγματικό του όνομα είναι Οδυσσέας Αλεπουδέλης και γεννήθηκε το 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά η καταγωγή του ήταν από την Λέσβο. Το 1914 η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκεί έκανε τις εγκύκλιες σπουδές του ο νεαρός Οδυσσέας και στη συνέχεια άρχισε πανεπιστημιακές σπουδές στη Νομική Σχολή που τις εγκατέλειψε το 1936 για να υπηρετήσει τη θητεία του στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών της Κέρκυρας. Στα γράμματα ο Ελύτης εμφανίστηκε το 1935, δημοσιεύοντας ποιήματά του στο περιοδικό "Τα Νέα Γράμματα" που συγκέντρωνε τους περισσότερους λογοτέχνες της ονομαζόμενης "Γενιάς του Τριάντα". Η γνωριμία του τον ίδιο χρόνο με τον Ανδρέα Εμπειρίκο ενίσχυσε τις επαναστατικές υπερρεαλιστικές του απόψεις. Κατά την ιταλική επίθεση το 1940 κατά της Ελλάδας κατατάχτηκε στο στρατό και πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας. Στην κατεχόμενη Αθήνα έγραψε τον "Ήλιο τον πρώτο" και τα πρώτα σημαντικά πεζά του. Από το 1948 ως το 1951 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη δυτική Ευρώπη, με ορμητήριο το Παρίσι, όπου, μέσα στο εχθρικό γι' αυτόν κλίμα της υπαρξιακής στράτευσης, στερεώθηκαν οι δικές του πεποιθήσεις, αυτές που διακυρύσσονται στο "Άξιον Εστί". Το 1969 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου, ανάμεσα στο σύνθημα "η φαντασία στην εξουσία" που εξήγγειλε η επανάσταση του Μάη, και τη δυσφορία για την Απριλιανή δικτατορία στην Ελλάδα, έγραψε τα ποιήματα "Το φωτόδεντρο", "Το μονόγραμμα", "Ο ήλιος ο ηλιάτορας", "Τα ρω του έρωτα". Στην Αθήνα επέστρεψε το 1971. Την περίοδο αυτή και ως την βράβευσή του το 1979 από τη Σουηδική Ακαδημία με το Βραβείο Νόμπελ, έγραψε πεζά κείμενα για το Θεόφιλο ("Ο ζωγράφος Θεόφιλος", 1973), τον Παπαδιαμάντη ("Η μαγεία του Παπαδιαμάντη", 1974), τον Εμπειρίκο ("Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο", 1979) και το "σκηνικό ποίημα" "Η Μαρία Νεφέλη" (1978). Πριν και ύστερα από το διεθνές βραβείο, ανακηρύχτηκε διδάκτορας από διάφορα πανεπιστήμια, όπως της Θεσσαλονίκης (1975), του Παρισίου (Σορβόνη, 1980) και του Λονδίνου (1981). Άλλα έργα του: "Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας" (1945), "Καλοσύνη στις λυκοποριές" (1947), "Αλβανιάδα" (1962), "Ετεροθαλή" (1974), το "Σηματολόγιον" (1977), "Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας" (1982), το "Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου" (1984), μια σύνθεση-μετάφραση των σωζόμενων αποσπασμάτων της Σαπφώς με τίτλο "Σαπφώ, ανασύνθεση και απόδοση" (1984), "Αποκάλυψη του Ιωάννη" (1985), και "Ο μικρός ναυτίλος" (1985). Ποιήματα του μελοποιήθηκαν από τους Μ.Χατζιδάκη, Μ.Θεοδωράκη, Γ.Μαρκόπουλο, κ.ά.Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά, και σε άλλες γλώσσες. Πέθανε το 1996 σε ηλικία 85 ετών.

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος γεννήθηκε το 1901 στην Μπράιλα της Ρουμανίας και πέθανε στην Αθήνα το 1975. Το 1926-31 βρίσκεται στο Παρίσι όπου συνδέεται με τον Andre Breton και τους υπερρεαλιστές και αρχίζει την ψυχανάλυση με τον Rene Laforgue. Το 1935 δίδει στην Αθήνα την περίφημη διάλεξη περί "Περί σουρρεαλισμού" και εκδίδει την "Υψικάμινο", το κατεξοχήν υπερρεαλιστικό κείμενο, ενώ αρχίζει την άσκηση της ψυχανάλυσης, την οποία θα διακόψει το 1951. Το 1945 κυκλοφορεί η "Ενδοχώρα" και ακολουθούν τα "Γραπτά ή Προσωπική μυθολογία", το 1960, και η "Αργώ ή Πλους αεροστάτου" το 1964-65 στο περ. "Πάλι", με περικοπές. Μετά το θάνατό του, το 1980 κυκλοφορεί πλήρης η "Αργώ", η συλλογή "Οκτάνα" καθώς και το θεατρικό έργο του Πικάσσο, "Τα τέσσερα κοριτσάκια" σε μετάφραση του ποιητή. Το 1985 εκδίδεται το "Αι γενεαί Πάσαι ή Η Σήμερον ως Αύριον και ως Χθες" και το "Άρμαλα ή Εισαγωγή σε μία πόλι" (εισαγωγή σ' ένα μυθιστόρημα που δεν γράφτηκε). Τον Δεκέμβριο του 1990 άρχισε να εκδίδεται, σύμφωνα με τη θέληση του ποιητή, ο "Μέγας Ανατολικός", το τεράστιο έργο ζωής του Ανδρέα Εμπειρίκου που το επεξεργαζόταν επί 25 χρόνια. Άρχισε να γράφεται το 1945 και ολοκληρώνεται ύστερα από ενδιάμεσες φάσεις το 1970. Το μυθιστόρημα αποτελείται από 100 κεφάλαια, που συγκροτούν πέντε μέρη, και η έκδοσή του ολοκληρώθηκε το 1992 σε οκτώ τόμους. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και τολμηρότερο μυθιστόρημα της ελληνικής γλώσσας. Το 1995, για να τιμηθούν τα 20 χρόνια από το θάνατο του ποιητή, εκδόθηκε μια πλακέτα με το ποίημά του "ΕΣ-ΕΣ-ΕΣ-ΕΡ Ρωσσία". Το 1997 κυκλοφόρησε το ανέκδοτο πεζό του "Ζεμφύρα ή Το μυστικόν της Πασιφάης", που ανήκει στην ενότητα "Τα χαϊμαλιά του έρωτα", όπου ανήκει και η "Αργώ". Το 1999 κυκλοφόρησαν σε ανεξάρτητη έκδοση τα δύο εγκώμια για τον Ν. Εγγονόπουλο: "Νικόλαος Εγγονόπουλος ή Το θαύμα του Ελμπασάν και του Βοσπόρου" και "Διάλεξη 1963". Επίσης το 2001 κυκλοφόρησε και το "Ημερολόγιο" και οι φωτογραφίες του ποιητή από το Ταξίδι στη Ρωσσία τον Δεκέμβριο του 1962 με τον Ο. Ελύτη και τον Γ. Θεοτοκά. Ο Ανδρέας Εμπειρίκος είναι από τους κύριους εισηγητές της επιστήμης της ψυχανάλυσης στην Ελλάδα με τον Δ. Κουρέτα και τον Γ. Ζαβιτζιάνο, με τη συνεργασία και τη συνδρομή της Μαρίας Βοναπάρτη. Ο ίδιος άσκησε την ψυχαναλυτική πρακτική επί δεκαέξι έτη (1935-1951). Τα Ψυχαναλυτικά κείμενα του Ανδρέα Εμπειρίκου εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 2001. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του Ανδρέα Εμπειρίκου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα, όπου έχουν εκδοθεί και το κείμενο του Έκτορα Κακναβάτου "Για τον Μεγάλο Ανατολικό" καθώς και η μελέτη του Σάββα Μιχαήλ, "Πλους και κατάπλους του Μεγάλου Ανατολικού" και τα κριτικά μελετήματα του Guy (Michel) Saunier, με τίτλο: "Ανδρέας Εμπειρίκος: Μυθολογία και ποιητική". Το 2001 κηρύχτηκε Έτος Εμπειρίκου με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή και οργανώθηκαν πολλές τιμητικές εκδηλώσεις (συνέδρια, εκδόσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αφιερώματα εφημερίδων και περιοδικών κ.λπ.) (πηγή: Εκδόσεις Άγρα)

Πάνος Καραβίας (1907-1985). Ο Πάνος Καραβίας γεννήθηκε στην Αθήνα, γόνος πλούσιας οικογένειας με καταγωγή από την Ιθάκη. Πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία ήδη το 1921 με τη δημοσίευση του ποιήματος Holland Park στο περιοδικό Μούσα. Ακολούθησαν κι άλλες δημοσιεύσεις ποιημάτων και μεταφράσεων στο ίδιο περιοδικό. Την ίδια περίοδο και ενώ δεν είχε ακόμη τελειώσει το γυμνάσιο (1923) έγινε μέλος της δημοτικιστικής ομάδας Φοιτητική Συντροφιά και κατά τη διάρκεια εκδήλωσής της στο Ελληνικό Ωδείο έδωσε διάλεξη για το έργο του Κώστα Ουράνη, θέμα με το οποίο είχε ασχοληθεί και σε δημοσιεύματά του στην εφημερίδα Αθηναϊκή δυο χρόνια νωρίτερα. Από το 1924 ως το 1930 έζησε στο Παρίσι, όπου σπούδασε στην Ελεύθερη Σχολή Πολιτικών Επιστημών και στο Κολλέγιο της Γαλλίας, ενώ μετά από σύσταση του Κώστα Ουράνη -με τον οποίο ο Καραβίας είχε γνωριστεί μετά τη διάλεξη του 1923- συνεργάστηκε παράλληλα ως ανταποκριτής με την εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα στράφηκε επαγγελματικά στη δημοσιογραφία. Εργάστηκε στη γαλλόφωνη εφημερίδα της Αιγύπτου Αλ Αχράμ (ως μόνιμος ανταποκριτής στην Ελλάδα, κατά την περίοδο 1934-1946) και τις αθηναϊκές εφημερίδες Εστία, Εθνική και Ασύρματος, ενώ κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος με διάφορα ψευδώνυμα στον παράνομο Τύπο. Από το 1946 ως το 1955 έζησε στη Νέα Υόρκη ως αρχισυντάκτης της ελληνόφωνης εφημερίδας Εθνικός Κήρυξ (1946-1947), και ανταποκριτής των αθηναϊκών εφημερίδων Αθηναϊκή (1951-1953) και Ελευθερία (1946-1955)· με την τελευταία διατήρησε τη συνεργασία του και μετά την επιστροφή του στην Αθήνα, δημοσιεύοντας επιφυλλίδες και πολιτικά άρθρα. Διετέλεσε γενικός γραμματέας του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου Ανταποκριτών Ξένου Τύπου στην Ελλάδα (1935-1939) και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Νέας Υόρκης (από το 1950). Παντρεύτηκε τη ζωγράφο Σελέστ Πολυχρονιάδη. Πέθανε στην Αθήνα. Παράλληλη με τη δημοσιογραφική του δραστηριότητα υπήρξε η ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία και το δοκίμιο. Ο κύριος όγκος του λογοτεχνικού έργου του Πάνου Καραβία αποτελείται από πεζογραφικά έργα. Υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Σήμερα κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους λειτουργίας του (1933) και συνεργάτης των περιοδικών Πειραϊκά Γράμματα, Νέα Εστία και Καινούρια Εποχή. Την πρώτη του έκδοση πραγματοποίησε το 1930 με τη συλλογή διηγημάτων Η νύχτα με τα πολύχρωμα φώτα. Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο δοκιμίου (1958 για τη συλλογή Πορεία χωρίς άστρα και 1970 για το Πάθος γραφής και τα τοπία), το Α΄ Κρατικό Βραβείο μυθιστορήματος (1963 για το έργο Ίσκιος στον ορίζοντα), το βραβείο δοκιμίου της ομάδας των Δώδεκα (1963 για τις Θέσεις), το βραβείο δοκιμίου του Πανεπιστημίου Αθηνών (1970 για το Πάθος γραφής και τα τοπία), το βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1971 για το μυθιστόρημα Αστερισμοί). Το έργο του Πάνου Καραβία τοποθετείται στα πλαίσια της ελληνικής λογοτεχνίας της μεσοπολεμικής περιόδου, ανάμεσα στους πεζογράφους της αποκαλούμενης γενιάς του ’30. Με καταβολές στα ευρωπαϊκά λογοτεχνικά ρεύματα του αισθητισμού, του ρομαντισμού και του εξπρεσιονισμού και ξεκινώντας την ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία από το χώρο της ποιητικής γραφής, ο Πάνος Καραβίας μετέφερε την ποιητική διάσταση και στα πεζογραφήματά του. Το σύνολο του έργου του αποκαλύπτει την προσωπική του αφηγηματική μυθολογία (την οποία παρουσίασε και στα δοκιμιακά έργα του) με έντονη την παρουσία στοιχείων όπως είναι η υπονόμευση των παραδοσιακών αφηγηματικών δομών, η ονειρική γραφή, ο κοσμοπολιτισμός και ο αισθησιασμός, στα πλαίσια της διαρκούς αγωνίας του για την προσέγγιση μιας εξιδανικευμένης υπερβατικής πραγματικότητας, ικανής να δώσει νόημα στην ανθρώπινη ύπαρξη. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Πάνου Καραβία βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, «Καραβίας Πάνος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 8. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και Ζήρας Αλέξης, «Πάνος Καραβίας», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Δ΄, σ.210-243. Αθήνα, Σοκόλης, 1992. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Σπύρος Μελάς (1882 - 1966). Ο Σπύρος Μελάς γεννήθηκε στη Ναύπακτο γιος πταισματοδίκη. Μετά το θάνατο του πατέρα του εγκαταστάθηκε, παιδί ακόμη, στον Πειραιά, όπου τέλειωσε το γυμνάσιο. Φοίτησε στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εγκατέλειψε όμως τις σπουδές του καθώς από νωρίς τον τράβηξαν η δημοσιογραφία και η τέχνη. Ήδη στα είκοσί του χρόνια ήταν τακτικός συνεργάτης του "Άστεως" και αργότερα της "Ακρόπολης", όπου δημοσίευσε και λογοτεχνικά πρωτόλεια, επηρεασμένα από τη γαλλική επιφυλλιδογραφία. Συντάκτης σε πολλές αθηναϊκές εφημερίδες ("Εμπρός", "Ημερήσια Νέα", "Ημερήσιος Τηλέγραφος", "Καθημερινή", "Έθνος", "Ελευθερία", "Αθηναϊκά Νέα", κ.α.), χρονογράφος, ανταποκριτής σε ευρωπαϊκές χώρες, τις Η.Π.Α. και την Αίγυπτο και εκδότης των περιοδικών "Ιδέα" (1933-1934) και "Ελληνική Δημιουργία" (1948-1954), ασχολήθηκε παράλληλα με το θέατρο, ως σκηνοθέτης, ηθοποιός και καθηγητής δραματολογίας. Σημαντικό ρόλο στη στροφή του στο θέατρο διαδραμάτισε η εμπειρία του από το Παρίσι, όπου έζησε κατά καιρούς για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η πολυποίκιλη δραστηριότητά του κάλυψε χρονικά το πρώτο μισό του αιώνα μας και ο συγγραφέας πήρε ενεργό μέρος στις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις της εποχής του. Με αφετηρία την προοδευτική πολιτική παράταξη οδηγήθηκε γύρω στο 1910 στον χώρο του σοσιαλισμού, στη συνέχεια στο κόμμα του Βενιζέλου και τέλος μέσω του περιοδικού "Ιδέα" στον χώρο του ελληνοκεντρικού ιδεοκρατισμού που ακολούθησε μια μερίδα της γενιάς του Τριάντα, όπου ανήκε και ο Γιώργος Θεοτοκάς. Ακαδημαϊκός από το 1935 στράφηκε προς την ιδεολογική συντήρηση, γεγονός που προκάλεσε αντιφατικές γνώμες των συγχρόνων του για το πρόσωπό του. Τις εμπειρίες του από τα ταξίδια του και την περίοδο που ήταν πολεμικός ανταποκριτής και λοχίας στο Βαλκανικό μέτωπο, κατέγραψε στους τόμους "Από τα ταξίδια μου", "Αμερική" και "Πολεμικές σελίδες". Το θεατρικό έργο του παρουσιάζει έντονα τα σημάδια από τη δραματουργία του Ίψεν και τη φιλοσοφία του Νίτσε, ενώ ο προσανατολισμός της γραφής του είναι σαφώς κοινωνικός. Ιδρυτής του Θεάτρου Τέχνης (1925) και της Ελευθέρας Σκηνής (1929 με τη Μαρίκα Κοτοπούλη και το Δημήτρη Μυράτ), φοίτησε σε σκηνοθετικά εργαστήρια του Παρισιού το 1928 και το 1935 ανέλαβε τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στο θίασο Καινούριο Θέατρο της κυρίας Αλίκης και του Κώστα Μουσούρη. Η σκηνοθετική του δραστηριότητα συνέβαλε στην ανανέωση του αθηναϊκού θεατρικού ρεπερτορίου και στην ευθυγράμμισή του με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό, ενώ έγραψε και θεατρικά έργα όπως "Ο γιος του ίσκιου", "Το κόκκινο πουκάμισο", "Το άσπρο και το μαύρο", "Μια νύχτα, μια ζωή", "Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται", "Παπαφλέσσας", κ.α. Ασχολήθηκε επίσης με την ποίηση (στη νεανική του ηλικία), τη διηγηματογραφία και κυρίως με τη μυθιστορηματική ιστοριογραφία, όπου ξεχώρισε για τη γλαφυρότητα του ύφους του και την οικονομία της γραφής του. Πέθανε στην Αθήνα. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Σπύρου Μελά βλ. Νέστωρ Μάτσας, "Σπύρος Μελάς", περιοδικό "Νέα Εστία", τ. Μ΄, τχ. 947 (Χριστούγεννα 1966), σ.13, Δημήτρης Γιάκος, "Μελάς Σπύρος", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", τ. 10, Αθήνα: Χάρη Πάτση, χ.χ., Χ.Δ. Γουνελάς, "Μελάς Σπύρος", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 6, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987, Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, "Σπύρος Μελάς", στο "Η παλαιότερη πεζογραφία μας· από τις αρχές της ως τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο", τ. ΙΑ΄ (1900 - 1914), Αθήνα, Σοκόλης, 1998, σελ. 326-343, και Αλέξης Ζήρας, Χριστίνα Λύσσαρη, "Μελάς Σπύρος" στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", Αθήνα, Πατάκης, 2007, σελ. 1378-79. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.)

Ο Ζακ Πρεβέρ γεννήθηκε το 1900 στο Νεγύ και πέθανε το 1977 στο Παρίσι. Το 1926 συνδέθηκε με την ομάδα των σουρεαλιστών αλλά διαφώνησε με τον Μπρετόν κυρίως σε θέματα κινηματογράφου και αποχώρησε το 1930. Ασχολήθηκε με το τραγούδι και τον κινηματογράφο. Η ποίησή του υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής. Ποιητικές συλλογές: "Paroles", 1945· "Histoires", 1946· "Spectacle", 1951· "La pluie et le beau temps", 1955· "Fatras", 1966 κ.ά. Ελληνικές μεταφράσεις: "Λόγια και άλλα" (Δημήτρης Καλοκύρης, χ.χ.)· "Θέαμα και ιστορίες" (Γιάννης Βαρβέρης, 1982)· κ.ά.

Ο Σωτήρης Σόρογκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Σπούδασε με κρατική υποτροφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών, απ' όπου αποφοίτησε το 1961. Το 1972 έλαβε ετήσια προσωπική χορηγία του Ιδρύματος Φόρντ. Έχει πλήθος ατομικών και ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και σε διεθνείς εκδηλώσεις οργανωμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού, την Εθνική Πινακοθήκη, την Πινακοθήκη Πιερίδη και ιδιωτικές αίθουσες τέχνης (Τόκιο, Βρυξέλλες, Δουβλίνο, Σάο Πάολο, Νέα Υόρκη, Παρίσι, Ρώμη, Βασιλεία κ.ά.). Δίδαξε σχέδιο και χρώμα τη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ. Πολυτεχνείου από το 1964 έως το 2003. Σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Σύγχρονης Τέχνης, μέλος της "Ομάδας για την Επικοινωνία και την Εκπαίδευση στην Τέχνη" και μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού θεωρίας της τέχνης "Σπείρα". Το 2010 μετείχε στην ίδρυση της "Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού", καθώς και στην έκδοση του περιοδικού "Ερμής ο Λόγιος", του οποίου είναι και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής. Για το ζωγραφικό του έργο έχουν γραφεί μελέτες, άρθρα, κριτικές και τρεις μονογραφίες. Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας, στις Πινακοθήκες Πιερίδη, Βορρέ και Μοσχανδρέου, στο Τελόγλειο Μουσείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στο Μουσείο Γουλανδρή στην Άνδρο. Το 2004 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο της καλλιτεχνικής του προσφοράς.

Ο Αλέκος Φασιανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935. Σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και ζωγραφική στην Α.Σ.Κ.Τ. (1956-1960, εργαστήριο Γ. Μόραλη). Αγάπησε και μελέτησε την αρχαία ελληνική αγγειογραφία και τη βυζαντινή εικονογραφία. Παρακολούθησε μαθήματα λιθογραφίας στην Ecole des beaux-arts του Παρισιού, με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης (1962-1964), κοντά στους Clairin και Dayez. Το 1966 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, ενώ από το 1974 ζει και εργάζεται μεταξύ Παρισιού και Αθήνας. Από το 1959, χρονιά της πρώτης ατομικής του παρουσίασης στην Αθήνα, έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από εβδομήντα ατομικές εκθέσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Παρίσι, Μόναχο, Τόκυο, Αμβούργο, Ζυρίχη, Μιλάνο, Βηρυτό, Στοκχόλμη, Λονδίνο κ.ά. Συμμετείχε επανειλημμένα σε ομαδικές εκθέσεις και γνωστές διεθνείς διοργανώσεις ανά την υφήλιο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι: Salon comparaisons (Παρίσι 1970), Biennale του Sao Paulo (1971) και Βενετίας (1972), Graphics Biennale του Baden-Baden (1985) κ.ά. Ο Φασιανός ασχολήθηκε επίσης με τη χαρακτική, το σχεδιασμό αφισών, καθώς και τη σκηνογραφία, συνεργαζόμενος κυρίως με το Εθνικό Θέατρο Αθηνών ("Αμερική" του Κάφκα, 1975, "Ελένη" του Ευριπίδη, 1976, "Όρνιθες" του Αριστοφάνη, 1978 κ.ά.). Ανέλαβε την εικονογράφηση αρκετών βιβλίων, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, γνωστών ποιητών και συγγραφέων. Ξεχωρίζουν τα ονόματα των Ο. Ελύτη, L. Aragon, G. Apollinaire, Κ. Ταχτσή, Κ. Καβάφη, Α. Εμπειρίκου, Γ. Ρίτσου, Β. Βασιλικού κ.ά. Έργα του κοσμούν επίσης ειδικές εκδόσεις τέχνης, όπως λευκώματα με θέμα αρχιτεκτονικά τοπία, όψεις πόλεων κ.λπ. Έχει επίσης εκδώσει και δικά του κείμενα, πεζά και ποιητικά. Για το σύνολο της δουλειάς του έχουν γυριστεί τέσσερα φιλμς για την ελληνική και τη γαλλική τηλεόραση, ενώ κυκλοφορούν μονογραφίες που αναφέρονται στην εικαστική παραγωγή του.

Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα (1963-1968) και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές, με υποτροφία του γερμανικού κράτους, στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου (1971-1976). Αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος της ομάδας "Νέοι Έλληνες ρεαλιστές" (1971-1971) και του Κέντρου Εικαστικών Τεχνών (ΚΕΙ, Αθήνα 1974-1976). Ήταν επίσης μέλος της καλιτεχνικής ομάδας 10/9 του Μονάχου (1975). Υπήρξε προσκεκλημένος του καλλιτεχνικού προγράμματος του Δυτικού Βερολίνου DAAD (1977). Από το 1977 μέχρι και το 1986 ζει και εργάζεται στο Βερολίνο. Από το 1986 μέχρι και το 1992 ζει και εργάζεται στις Βρυξέλες. Το 1994 εκλέγεται καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Έχει κάνει πολλές ατομικές και ομαδικές παρουσιάσεις του έργου του στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στη Δυτική και Ανατολική Γερμανία, στο Λουξεμβούργο, στην Ισπανία, στη Γιουκοσλαβία, στη Ρουμανία, στην Ιρλανδία, στην Αλβανία, στην Κύπρο, στις ΗΠΑ, στη Σουηδία, στο Ισραήλ, στην Αγγλία, στην Ολλανδία, στην Τουρκία, στην Αίγυπτο, στην Ιταλία, στον Καναδά κ.λπ., σε ιδιωτικές γκαλερί, πινακοθήκες και μουσεία.

Ο ελληνικής καταγωγής Christian Zervos (Αργοστόλι, 1889 - Παρίσι, 1970) υπήρξε φιλόσοφος, εκδότης και κριτικός τέχνης, που άσκησε καθοριστική επίδραση στη ζωή της τέχνης στη Γαλλία για περίπου μισόν αιώνα. Ίδρυσε και διηύθυνε το περιοδικό "Cahiers d' Art" ("Τετράδια Τέχνης", 1926-1960), και τον αντίστοιχο εκδοτικό οίκο, στην οδό rue du Dragon 14, στο Saint-Germain-des-Pres, στο Παρίσι, με το οποίο συνεργάστηκαν οι Jean Cassou, Elie Faure, E. Teriade, κ.ά.. Το 1932 παντρεύτηκε την Yvonne Marion. Δύο χρόνια αργότερα, ο εκδοτικός οίκος άρχισε να λειτουργεί και σαν γκαλερί, όπου σημαντικοί καλλιτέχνες εξέθεσαν τα έργα τους. Ο Christian Zervos υπήρξε φανατικός υποστηρικτής του Πικάσο, μέσα από τα "Cahiers d' Art", και μετά το 1932 άρχισε να εκδίδει catalogues raisonnes με τα έργα του μεγάλου ζωγράφου, οι οποίοι έφτασαν τους 33 τόμους (22 κατά τη διάρκεια της ζωής του και 11 μετά το θάνατό του -ο τελευταίος εκδόθηκε το 1978). Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, το ζεύγος Zervos φιλοξένησε περιστασιακά στο σπίτι του στο Vezelay καλλιτέχνες όπως οι Fernand Leger, Le Corbusier, Paul Eluard, Rene Char, κ.ά. Ο τάφος του ζεύγους βρίσκεται σήμερα στο ίδιο μικρό χωριό, όπου δημιουργήθηκε το Fondation Zervos και το ομώνυμο μουσείο (στο κτίριο Romain Rolland, www.musee-zervos.fr), με μια σημαντική συλλογή έργων μοντέρνας τέχνης.