Πίνδαρος

Ο Πίνδαρος, ο μεγαλύτερος από τους λυρικούς ποιητές της Ελλάδος και η φωνή των Δελφών για περισσότερο από σαράντα χρόνια, γεννήθηκε στο Κυνός Κεφαλές, ένα χωριό κοντά στις Θήβες, γύρω στο 518 π.Χ. Ήταν γιος του Δαΐφαντου, ο οποίος ανήκε στην αρχαία και αριστοκρατική οικογένεια των Αιγιδών. Έμαθε μουσική από τα μικρά του χρόνια από τον πατέρα του, ο οποίος ήταν φημισμένος μουσικός αυλού και από τους έξοχους Αθηναίους μουσικούς Αγαθοκλή και Απολλόδωρο. Έζησε το περισσότερο μέρος της ζωής του στην Θήβα και στους Δελφούς, όπου το μαντείο τού είχε αναθέσει να εκφωνεί ύμνους προς τους Θεούς. Οι Θηβαίοι τον ονόμαζαν "ο αετός των Θηβών" και τον σύγκριναν με το πολύβουο ρέμα του ποταμού. Ο Πίνδαρος, κατά την διάρκεια της ζωής του, είχε τιμηθεί από όλες τις ελληνικές πόλεις για τα ποιήματα του και είχε προσκαλεστεί συχνά από βασιλείς και τύραννους στις αυλές τους, ιδιαίτερα από τον Αμύντα της Μακεδονίας, Αρκεσίλαο της Κυρήνης, Θήρωνα του Ακράγαντος και Ιέρωνα των Συρακουσών, όπου έζησε από το 476 μέχρι το 472 π.Χ. Το 438 π.Χ., σε ηλικία ογδόντα ετών, πέθανε στο θέατρο του Άργους, την στιγμή που εκφωνούσε ένα από τα ποιήματα του. Οι Αθηναίοι τον είχαν τιμήσει κάνοντάς τον πρόξενο και μετά τον θάνατον του, του έστησαν μπρούτζινο άγαλμα. Οι δε Θηβαίοι του είχαν επιβάλλει πρόστιμο, επειδή εγκωμίασε εχθρική πόλη, την Αθήνα, αλλά αργότερα έκτισαν ναό κοντά στο σπίτι του, για να τον τιμήσουν. Ο Πίνδαρος έγραψε ένα τεράστιο αριθμό ποιημάτων τα οποία είχαν ταξινομηθεί από τους Αλεξανδρινούς συγγραφείς σε δέκα επτά βιβλία. Η ποίηση του περιελάμβανε διθυράμβους, παιάνες, σχόλια, εγκώμια, προσόδια, παρθένια και επινίκια. Τα τελευταία είναι τα μόνα σωζόμενα έργα του, ενώ από τα υπόλοιπα έχουν απομείνει μόνο μερικά κομμάτια. Τα Επινίκια ήταν ύμνοι που εξυμνούσαν τους νικητές των αγώνων και απαγγέλλονταν από τον χορό, συνήθως στο τόπο της νίκης ή κατά την διάρκεια τελετής προς τιμήν του νικητού, μετά την επιστροφή του στο σπίτι. Περιείχαν 14 Ολυμπιακές, 12 Πύθια, 11 Νεμέα και 8 Ίσθμια ωδές. Τα ποιήματα του Πίνδαρου χαρακτηρίζονται από μεγαλειότητα σκέψεως, έκφραση, μέτρο και αρμονική σκέψη και περιέχουν έντονα θρησκευτικά συναισθήματα.

Ο Παναγής Λεκατσάς (1911-1970) γεννήθηκε στην Ιθάκη, στο χωριό Καλύβια της επαρχίας Σταυρού, γιος του Γεωργίου και της Μαριγώς. Προερχόταν από φτωχή και πολύτεκνη οικογένεια. Από νωρίς έδειξε ενδιαφέρον για τα γράμματα, ειδικότερα για την αρχαία ελληνική και τη ρωμαϊκή ιστορία, κλίση που ενθάρρυνε η μητέρα του και ο θείος του Γεράσιμος Λεκατσάς. Από το 1920 και για δύο χρόνια έζησε στην Αυστραλία, όπου είχε συγγενείς. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα γράφτηκε στο Γυμνάσιο της Λευκάδας. Ολοκλήρωσε τα γυμνασιακά μαθήματα στην Κέρκυρα και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου δεν αποφοίτησε αν και έφτασε ως τις πτυχιακές εξετάσεις. Το 1933 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο "Συμβολή στη διαλεχτική ιστορία της φιλοσοφίας: Μέρος Α': Αρχαία φιλοσοφία" και δύο χρόνια μετά η πρώτη και μοναδική ποιητική συλλογή του, "Τα Απολλώνια". Πραγματοποίησε εθνολογικές, κοινωνιολογικές, λαογραφικές, θεατρολογικές, φιλοσοφικές και θρησκειολογικές μελέτες, ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφραση, κυρίως από έργα αρχαίων ελλήνων συγγραφέων. Από το 1936 ως το 1943 συνεργάστηκε με το περιοδικό "Νέα Εστία". Συνεργάστηκε επίσης με τα "Νεοελληνικά Γράμματα" (1938-1940), τον "Ανταίο" (1949-1950), την "Καινούργια Εποχή" του Γιάννη Γουδέλη, την "Επιθεώρηση Τέχνης", το "Θέατρο" (1961-1966) και τις εφημερίδες "Ελεύθερη Ελλάδα" (όργανο του ΕΑΜ), "Ο Ρίζος της Δευτέρας" (1946-1947) και "Μάχη", ενώ συνεργάστηκε επίσης στις συλλογικές εκδόσεις "Λεξικόν Κοινωνικών Επιστημών" (1958), "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς" (1963) και "Νεοελληνική Εγκυκλοπαίδεια Χάρη-Πάτση" (1964). Το 1939 παντρεύτηκε την πιανίστρια Δήμητρα Δημητριάδη, από την οποία πήρε διαζύγιο το 1947. Το 1961 παντρεύτηκε τη συγγραφέα Εύα Βλάμη. Ο ιδεολογικός προσανατολισμός του στο χώρο της Αριστεράς διαμορφώθηκε κυρίως κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου, οπότε διώχθηκε και φυλακίστηκε. Πέθανε στην Αθήνα από εγκεφαλική θρόμβωση, το 1970. Μετά το θάνατό του, η Εύα Βλάμη επιμελήθηκε της έκδοσης του έργου του "Διόνυσος" από τη Βιβλιοθήκη Γενικής Παιδείας της Σχολής Μωραΐτη, το 1971. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Παναγή Λεκατσά, βλ. "Λεκατσάς Παναγής", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 5, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986, Κώστας Χωρεάνθης, "Χρονολόγιο Παναγή Λεκατσά (1911-1970)", στο ειδικό αφιέρωμα του περιοδικού "Διαβάζω", τχ. 166, 22.4.1987, και "Παναγής Λεκατσάς" (στοιχεία βιογραφίας), στην έκδοση "Χρονικό '71", Αθήνα, έκδοση του Καλλιτεχνικού Πνευματικού Κέντρου "Ώρα", 1971. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).