Περί θανάτου

Ο Norbert Elias γεννήθηκε το 1897 στο Breslau της Γερμανίας, από γονείς εβραϊκής και πολωνικής καταγωγής, και πέθανε το 1990 στο Άμστερνταμ. Σπούδασε φιλοσοφία, ψυχολογία και κοινωνιολογία με δάσκαλους τους Jaspers, Rickert, Husserl και Alfred Weber. Το 1924 αναγορεύθηκε διδάκτορας με την εργασία "Idee und Individuum. Eine kritische Untersuchung zum Begriff der Geschichte" ("Ιδέα και άτομο. Μια κριτική διερεύνηση πάνω στην έννοια της ιστορίας"). Το 1930 έγινε βοηθός του Karl Mannheim στην Φρανκφούρτη. Το 1935 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Γερμανία και εγκαταστάθηκε αρχικά στο Παρίσι και κατόπιν στο Λονδίνο, όπου εργάσθηκε ως ψυχοθεραπευτής και ειδικός σε θέματα εκπαίδευσης ενηλίκων. Το 1941 έχασε τη μητέρα του σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Από το 1954 δίδαξε κοινωνιολογία στο πανεπιστήμιο του Leicester. Εκτός από το θεμελιώδες έργο του "Uber den Prozess der Zivilisation" ("Η εξέλιξη του πολιτισμού", ελλ. εκδ. Νεφέλη, 1997), που εκδόθηκε το 1939 και πέρασε στην αρχή, για τρεις δεκαετίες, σχεδόν απαρατήρητο, έγραψε μεταξύ άλλων: "Die hofische Gesellschaft. Untersuchungen zur Soziologie des Konigtums und der hofischen Aristokratie" ("Η αυλική κοινωνία. Έρευνες πάνω στην κοινωνιολογία της βασιλείας και στην αυλική αριστοκρατία") (1969)· "Was ist Soziologie?" ("Τι είναι κοινωνιολογία;" (1970)· "Die Gesellschaft der Individuen" ("Η κοινωνία των ατόμων") (1987)· "Studien uber die Deutschen" ("Μελέτες για τους Γερμανούς") (1989)· "Uber die Einsamkeit der Sterbenden" ("Για τη μοναξιά των ετοιμοθάνατων") (1982)· "Mozart. Zur Soziologie eines Genies" ("Μότσαρτ. Σχετικά με την κοινωνιολογία μιας μεγαλοφυίας", ελλ. εκδ. Ίνδικτος, 2001) (1991)· "The symbol theory" (1991)· "Die Ballade vom armen Jacob" (1996). Η έκδοση των απάντων του άρχισε το 1997 στη Φρανκφούρτη και προβλέπεται να περιλάβει 19 τόμους.

Ο Μισέλ Φουκώ (1926-1984) υπήρξε από τους μεγαλύτερους δομιστές κοινωνικούς φιλοσόφους του 20ου αιώνα, γνωστός κυρίως για τις μελέτες του ως προς τις ένννοιες και τους κώδικες μέσω των οποίων λειτουργούν οι κοινωνίες, και ιδιαίτερα ως προς τις "αρχές του αποκλεισμού", με τις οποίες "αποκαθαίρεται" η κοινωνία -όπως για παράδειγμα οι διακρίσεις ανάμεσα στους έμφρονες και τους παράφρονες ή τους νομιμόφρονες και τους παραβατικούς. Στα πιο σημαντικά έργα του Φουκώ συγκαταλέγονται τα εξής: "Τρέλα και παραλογισμός: ιστορία της τρέλας στην κλασική εποχή", "Επιτήρηση και τιμωρία: η γέννηση της φυλακής", "Οι λέξεις και τα πράγματα: μία αρχαιoλογία των επιστημών του ανθρώπου", "Η αρχαιολογία της γνώσης", "Η ιστορία της σεξουαλικότητας".

Μια από τις σημαντικότερες θεωρητικούς της εποχής μας, η αμερικανίδα φιλόσοφος Τζούντθ Μπάτλερ έχει συμβάλει καθοριστικά στα πεδία της φεμινιστικής θεωρίας, της πολιτικής φιλοσοφίας, της ψυχαναλυτικής θεωρίας και της κοινωνικής και πολιτισμικής κριτικής. Το πρωτοποριακό έργο της καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα θεματικών: έμφυλη ταυτότητα, σεξουαλικότητα, συγγένεια, σχέσεις εξουσίας, λόγος, υποκειμενικότητα, επιτελεστικότητα, κριτική. Η Judith Butler είναι καθηγήτρια Maxine Elliot στα τμήματα Ρητορικής και Συγκριτικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Έργα της: "Subjects of Desire: Hegelian Reflections in Twentieth-Century France" (Columbia University Press, 1987), "Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity" (Routledge, 1990), "Bodies That Matter: On the Discursive Limits of "Sex"" (Routledge, 1993), "The Psychic Life of Power: Theories of Subjection" (Stanford University Press, 1997), "Excitable Speech: A Politics of the Performative" (Routledge, 1997), "Antigone's Claim: Kinship Between Life and Death" (Columbia University Press, 2000), "Hegemony, Contingency, Universality" (με τον Ernesto Laclau και τον Slavoj Zιzek, Verso Press, 2000), "Precarious Life: Powers of Violence and Mourning" (Verso Press, 2004), "The Judith Butler Reader" (επιμ. Sara Salih με την Judith Butler, Blackwell Publishing, 2004), "Undoing Gender" (Routledge, 2004), "Giving an Account of Oneself" (Fordham University Press, 2005), "Who Sings the Nation-State?: Language, Politics, Belonging" (με την Gayatri Spivak, 2007), "Frames of War: When is Life Grievable?" (2009).

Ο Ζαν Μποντριγιάρ (1929 - 2007) γεννήθηκε στο Ρένς της Γαλλίας. Σπούδασε γερμανική φιλολογία και έζησε τα νιάτα του στη Γερμανία. Επιστρέφοντας στη Γαλλία, δίδαξε κοινωνιολογία στο πανεπιστήμιο Paris-X Nanterre. Συνεργάστηκε με το περιοδικό "Les Temps Modernes" και μετείχε στην συντακτική επιτροπή των περιοδικών "Utopie" και "Traverses". Ο Μποντριγιάρ έγραψε περίπου πενήντα βιβλία και ήταν διάσημος για την κριτική που ασκούσε στους μηχανισμούς της καταναλωτικής κοινωνίας. Υπήρξε φιλόσοφος, κοινωνιολόγος, πολιτικός σχολιαστής και φωτογράφος. Τα έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες. Πέθανε στο σπίτι του στο Παρίσι, μετά από "μακρά ασθένεια", τον Μάρτιο του 2007.

Ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν, κοινωνιολόγος, συγγραφέας και σταχαστής, γεννήθηκε στο Πόζναν της Πολωνίας στις 19 Νοεμβρίου 1925. Σε ηλικία 18 ετών κατετάγη στον Ελεύθερο Πολωνικό Στρατό και πολέμησε ενάντια στη ναζιστική κατοχή. Παρέμεινε στο στρατό και μετά τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου αλλά τελικά αποστρατεύτηκε εξαιτίας της αντισημιτικής εκκαθάρισης. Ο Μπάουμαν ολοκλήρωσε μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών στις κοινωνικές επιστήμες και το 1954 έγινε λέκτορας στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας. Από το 1968 ζούσε στην Αγγλία. Από το 1972 μέχρι το 1990 διετέλεσε καθηγητής και πρόεδρος του τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Λιντς. Ομότιμος καθηγητής κοινωνιολογίας στα Πανεπιστήμια του Λιντς και της Βαρσοβίας. Η σκέψη του Μπάουμαν είχε δεχτεί επιρροές από σημαντικούς διανοούμενους του 19ου αιώνα, όπως τον Καρλ Μαρξ και τον Μαξ Βέμπερ, αλλά και του 20ού αιώνα, όπως τον Τεοντόρ Αντόρνο, τον Κορνήλιο Καστοριάδη και τον Εμανουέλ Λεβινάς. Ο Μπάουμαν πίστευε ότι η κοινωνιολογία είναι υπόθεση ηθική: "Το να σκεφτόμαστε κοινωνιολογικά σημαίνει ότι καταλαβαίνουμε περισσότερο τους ανθρώπους γύρω μας, κατανοούμε τις ελπίδες τους και τις επιθυμίες τους, τις ανησυχίες και τα προβλήματά τους". Τιμήθηκε με τα βραβεία European Amalfi Prize for Sociology & Social Sciences (1990) και Adorno (1998). Έφυγε από τη ζωή στις 9 Ιανουαρίου 2017.