Τα τραγούδια του Lorca

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος γεννήθηκε στη Λαμία το 1937. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας) και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δασκάλους τον Δημήτρη Ροντήρη και τον Γιάννη Σιδέρη. Εργάστηκε στη δημόσια και την ιδιωτική εκπαίδευση για 35 ολόκληρα χρόνια, από το 1964 ως το 1999. Μπήκε στο στίβο της θεατρικής κριτικής το 1971 και εργάζεται ως κριτικός θεάτρου και επιφυλλιδογράφος μέχρι και σήμερα, ενώ εκτάκτως συνεργάζεται με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Κριτικά δοκίμια, επιφυλλίδες και σχόλιά του έχουν κυκλοφορήσει στους εξής τόμους: "Κλειδιά και Κώδικες Θεάτρου: Ι. Αρχαίο Δράμα (1982) ΙΙ. Ελληνικό θέατρο (1984)", "Οι πλάγιες ερωτήσεις του Πορφύριου" (1984), "Τα μετά το θέατρο" (1985) (Α΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου), "Προσωπολατρία" (1992), "Θίασος Ποικιλιών" (1993), "Το νήμα της στάθμης" (1996), "Παγκόσμιο θέατρο: Ι. Από τον Μένανδρο στον Ίψεν (1998) ΙΙ. Από τον Στρίντμπεργκ και τον Τσέχωφ στον Πιραντέλλο και τον Μπρεχτ (1999) (Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών) ΙΙΙ. Από τον Μίλλερ στον Μύλλερ (2000)" Με το ψευδώνυμο Κ. Χ. Μύρης έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή "Αμήχανον Τέχνημα" (1971 & 1980), "Παράβαση" (1980), τα διηγήματα "Καμπάνα και Οδάξ" (1985), και τη συλλογή τραγουδιών, τα οποία έχουν μελοποιήσει γνωστοί συνθέτες ("Χρονικό", "Ιθαγένεια", "Η μεγάλη αγρυπνία", "Ανεξάρτητα Τραγούδια", "Μεταφυσική Τοπολογία"). Κύριος άξονας του μεταφραστικού του έργου είναι, το αρχαίο δράμα. Έχει μεταφράσει τα ακόλουθα έργα: "Ικέτιδες", "Ορέστεια", "Προμηθεύς Δεσμώτης", "Επτά επί Θήβας" (Αισχύλου), "Ηλέκτρα", "Αντιγόνη", "Αίας", "Τραχίνιες", "Οιδίπους Τύραννος", "Οιδίπους επί Κολωνώ" (Σοφοκλή), "Ιφιγένεια εν Αυλίδι", "Ιφιγένεια εν Ταύροις", "Βάκχες", "Ηλέκτρα", "Ορέστης", "Εκάβη", "Κύκλωψ", "Τρωάδες", "Ελένη", "Ανδρομάχη", "Φοίνισσες" (Ευριπίδη), "Λυσιστράτη", "Πλούτος", "Νεφέλες", "Εκκλησιάζουσες", "Θεσμοφοριάζουσες", "Ιππής", "Όρνιθες" (Αριστοφάνη), "Ταρτούφος", "Ασυλλόγιστος", "Γιατρός με το ζόρι" (Μολιέρου). Συνέπραξε και συνεργάστηκε, επίσης, με τον καθηγητή - αρχαιολόγο κ. Σάββα Γώγο και ομάδα θεατρολόγων για τη συγγραφή του λευκώματος "Επίδαυρος: το αρχαίο θέατρο, οι παραστάσεις" (2002). Ακόμα, το σχολικό εγχειρίδιο "Δραματική Ποίηση" διδάχθηκε επί 25 έτη στα ελληνικά Γυμνάσια, ενώ διδακτέα ύλη σε σχολικά βιβλία του Λυκείου είναι οι μεταφράσεις του της "Αντιγόνης" και του "Οιδίποδα Τυράννου". Από το 1990 διδάσκει ως Επιστημονικός Συνεργάτης του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών. Έχει διατελέσει μέλος, αλλά και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου και επί μία εικοσαετία Πρόεδρος της Επιτροπής Επιχορηγήσεων Θεάτρου του Υπουργείου Πολιτισμού. Είναι ιδρυτικό μέλος του "Κέντρου Έρευνας & Πρακτικών Εφαρμογών του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος ΔΕΣΜΟΙ", του οποίου σήμερα είναι Πρόεδρος του Δ.Σ., είναι Αντιπρόεδρος της "Εταιρείας Συγγραφέων", μέλος της "Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων" και από τον Νοέμβριο του 2003 Πρόεδρος του Δ.Σ. του "Κέντρου Μελέτης & Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου - Θεατρικού Μουσείου". Το 2000 του απενεμήθη το Χρυσό Μετάλλιο της Πόλεως των Αθηνών, ενώ τον Ιούνιο του 2006 αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Μάρτιο του 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2008, από το Υπουργείο Πολιτισμού για το συνολικό του έργο.

Ο Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα γεννήθηκε στις 5 Ιουνίου του 1898. Ο πατέρας του ήταν πλούσιος κτηματίας και η μητέρα του δασκάλα. Από τους πρώτους μήνες της ζωής του υπέστη την ταλαιπωρία σοβαρής ασθένειας, η οποία μάλιστα θα του αφήσει και μια μικρή χωλότητα. Τα παιδικά του χρόνια τα περνάει στον τόπο που γεννήθηκε: στο Φουέντε Βακέρος της Γρανάδας. Ο Λόρκα θα φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδας όπου θα σπουδάσει Φιλοσοφία και Δίκαιο, ενώ παράλληλα παίρνει μαθήματα κιθάρας και πιάνου με δάσκαλο τον Μανουέλ ντε Φάλλια. Το 1918 εγκαθίσταται στη Μαδρίτη. Μένει στη Φοιτητική Εστία και εκεί έχει την ευκαιρία να γνωριστεί με τους Λουίς Μπουνιουέλ, Σαλβαδόρ Νταλί, Μιγέλ Ουναμούνο και άλλους. Το 1920 ανεβαίνει στη Μαδρίτη το έργο του "Τα μάγια της πεταλούδας". Την ίδια χρονιά γράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή και την επομένη κυκλοφορεί στη Μαδρίτη η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο "Βιβλίο ποιημάτων", ενώ παράλληλα γράφει το "Ποίημα του Κάντε Χόντο". Το 1922 δίνει διάλεξη για το κάντε χόντο (λαϊκό ανδαλουσιάνικο τραγούδι) και οργανώνει μαζί με τον ντε Φάλλια τη "Γιορτή του Κάντε Χόντο". Σε συνεργασία πάλι με τον ντε Φάλλια θα οργανώσει παραστάσεις του "Ανδαλουσιάνικου Κουκλοθέατρου Κατσιπόρα". Το 1925 ο θίασος της Μαργαρίτας Σίργκου ανεβάζει στη Βαρκελώνη το έργο "Μαριάνα Πινέδα" με σκηνικά του Σαλβαδόρ Νταλί. Το 1928 εκδίδει μαζί με φίλους του από τη Γρανάδα το περιοδικό "El Gallo" ("O πετεινός"), όπου και δημοσιεύονται τα μονόπρακτα του "Η παρθένος, ο ναύτης και ο σπουδαστής" και "Ο περίπατος του Μπάστερ Κήτον". Την ίδια χρονιά εκδίδει το πρώτο μέρος του "Ρομανθέρο Χιτάνο" με ποιήματα της περιόδου 1924-1927. Μετά τα ταξίδια του στην Νέα Υόρκη και την Κούβα ο Λόρκα επιστρέφει το 1930 στη Μαδρίτη, όπου ανεβαίνει στο θέατρο Εσπανιόλ το έργο του "Η θαυμαστή μπαλωματού". Μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας στην Ισπανία, ο Λόρκα εκδίδει το "Ποίημα του Κάντε Χόντο" και το 1932 ιδρύει και διευθύνει, μαζί με τον Εντουάρντο Ουγκάρτε, τον πανεπιστημιακό θίασο "Λα Μπαράκα" ("Η Παράγκα"), ο οποίος περιοδεύει στην ισπανική επαρχία παρουσιάζοντας έργα του κλασικού ισπανικού θεάτρου. Το 1933 ανεβαίνουν στη Μαδρίτη τα έργα "Ματωμένος γάμος" και "Δον Περλιμπλίν", ενώ την επόμενη χρονιά ανεβαίνει στο Τεάτρο Εσπανιόλ η "Γέρμα" με τη Μαργκαρίτα Σίργου. Το θέατρο "Λα Μπαράκα" δίνει παραστάσεις στη Νότια Αμερική, και ο Λόρκα γράφει το "Θρήνο για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας". Τον επόμενο χρόνο θα παιχτούν τα έργα του "Η παραστασούλα του Δον Κριστόμπαλ" και "Δόνια Ροζίτα η ανύπαντρη". Το 1936 ο Λόρκα διαβάζει στη Μαδρίτη τη διακήρυξη των ισπανών συγγραφέων κατά του φασισμού, στη διάρκεια τιμητικής εκδήλωσης για τον ποιητή Ραφαέλ Αλμπέρτι και στις 16 Ιουλίου αναχωρεί για τη Γρανάδα. Την επομένη μέρα ξεσπά το πραξικόπημα του Φράνκο και τρεις μέρες αργότερα οι φαλαγγίτες καταλαμβάνουν τη Γρανάδα. Στις 3 Αυγούστου ο κουνιάδος του Λόρκα Μοντεσίνος, σοσιαλιστής δήμαρχος της Γρανάδας, συλλαμβάνεται και εκτελείται. Ο Λόρκα καταφεύγει στο σπίτι ενός φίλου του, του ποιητή Λουίς Ροσάλες, του οποίου τα αδέλφια ήταν φαλαγγίτες. Συλλαμβάνεται τη νύχτα 17 προς 18 Αυγούστου και κρατείται στο Κυβερνείο της Γρανάδας. Στις 19 Αυγούστου τα χαράματα εκτελείται στο χωριό Βιθνάρ.

Ο Σαλβαντόρ Νταλί γεννήθηκε στις 11 Μαίου 1904 στη μικρή πόλη Figueras της Καταλωνίας. Ο Νταλί πέρασε την παιδική του ηλικία στο Figueras καθώς και στo εξοχικό σπίτι της οικογένειας Νταλί κοντά στο ψαράδικο χωριό Cadaques, όπου οι γονείς του έχτισαν το πρώτο του στούντιο. Τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια θα επηρεάσουν σημαντικά την κατοπινή του εξέλιξη. Ο Νταλί αγάπησε με πάθος τα τοπία της νεότητάς του, τα μελαγχολικά αυτά τοπία που συναντάμε σαν άμεση παρουσία στους πίνακες του. Η σχέση του Σαλβαδόρ με την οικογένεια του ήταν καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής του προσωπικότητας. Η καλλιτεχνική του δεινότητα άρχισε να διαμορφώνεται στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Μαδρίτης και κάτω από την επίδραση της Ιταλικής Μεταφυσικής Σχολής. Εκείνη την εποχή, o Νταλί θα ζωγραφίσει τα πρώτα του κυβιστικά έργα. Σύντομα η Ακαδημία θα του φανεί πολύ συντηρητική. Το κίνημα του ιμπρεσιονισμού και οι νέες αναζητήσεις θα τον οδηγήσουν σε άλλους χώρους, εκεί όπου θα συνδεθεί με όλους τους επαναστάτες δημιουργούς της εποχής: Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Λουί Μπουνιουέλ, Πέντρο Γκαρθίας, Ευγένιο Μοντέζ και Ραφαέλ Μπαράντες. Αυτή η πρώτη περίοδος, γνωστή ως "πρώιμη περίοδος", περιλαμβάνει έργα που ανήκουν σε διάφορα καλλιτεχνικά στυλ: ιμπρεσσιονιστικά, κυβιστικά, ακαδημαϊκές μελέτες και ρεαλιστικές εργασίες πάνω στο γερμανικό Μπαρόκ. Σουρρεαλιστική περίοδος: (1929-40). Το 1929, ο Νταλί γίνεται δεκτός στην ομάδα των σουρεαλιστών, της οποίας ηγείτο ο Αντρέ Μπρετόν. Εκείνη τη χρονιά ο Νταλί γνωρίζει τη Γκαλά Ελυάρ, την τότε σύζυγο του ποιητή Πωλ Ελυάρ, η οποία γίνεται η μούσα του, πηγή έμπνευσης που ενσαρκώνει γι΄ αυτόν τα πάντα. Σύντομα ο Νταλί γίνεται ένας ηγέτης του σουρεαλιστικού κινήματος, το οποίο υποστήριζε τη σημασία του υποσυνειδήτου και της ελεύθερης έκφρασης της φαντασίας, όπως εκφράζεται στα όνειρα, ελεύθερη από τον έλεγχο κάθε λογικής αιτιότητας. Το έργο του "Η αντίσταση της μνήμης" εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο φημισμένα σουρεαλιστικά έργα. Ωστόσο, γύρω στα μέσα της δεκαετίας του '30, οι σχέσεις του Νταλί με τους σουρεαλιστές άρχισαν να χαλάνε- έστω κι αν ο Νταλί πήρε μέρος στη Διεθνή Σουρεαλιστική Έκθεση του Παρισιού- και από το 1939 διακόπηκαν οριστικά Οι λόγοι αυτής της αμοιβαίας αποξένωσης ήταν ότι, παρά την απόλυτη σύμπτωση ενδιαφερόντων σε ορισμένα σημεία (την υιοθέτηση των απόψεων του Φρόυντ κι ορισμένων πλευρών της ψυχαναλυτικής θεωρίας, καθώς και την πίστη στο ελεύθερο παιχνίδι της άλογης φαντασίας) οπωσδήποτε υπήρχαν από την αρχή σημεία διαφωνίας. Ο Νταλί πάντα αδιαφορούσε για τους πολιτικούς στόχους των σουρεαλιστών. Επίσης, ο ίδιος ο Νταλί άλλαξε σημαντικά στη διάρκεια της δεκαετίας του ΄30, κινούμενος προς ένα νέο στυλ, που έγινε γνωστό ως "κλασική περίοδος". Από το 1941 ο Νταλί αφήνει πίσω το σουρεαλιστικό του στυλ, για μία πιο παγκόσμια καλλιτεχνική δήλωση.Tο ενδιαφέρον του μετατοπίζεται από την προσωπική παρατήρηση σε παγκόσμια θέματα, και συναρπάζεται από τη θρησκεία και τη σύγχρονη επιστήμη. Ο Νταλί στρέφεται στην Κλασική και την Αναγεννησιακή τέχνη για να εμπνευστεί, ενώ προσμένει με χαρά τις επιστημονικές ανακαλύψεις που έρχονται στο φως τη δεκαετία του '50. Ήθελε να είναι ο εκπρόσωπος της ατομικής εποχής, να ενώσει τις ανακαλύψεις της μοντέρνας επιστήμης με τη θρησκεία και το μυστικισμό. Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Νταλί και η Γκαλά εγκαταστάθηκαν στις ΗΠΑ. Η περίοδος αυτή ήταν πολύ σημαντική για τον καλλιτέχνη. Εδώ ο Νταλί άρχισε να ζωγραφίζει μία σειρά από πορτραίτα της κοινωνικής ζωής. Το 1941 γράφει την αυτοβιογραφία του "Η Μυστική Ζωή του Σαλβαντόρ Νταλί". Καθώς ο Νταλί απομακρύνθηκε από το σουρεαλισμό στη διάρκεια της κλασικής του περιόδου, άρχισε να ζωγραφίζει τις σειρές έργων που περιλαμβάνουν σύγχρονα γεγονότα, την ισπανική του κληρονομιά, επιστημονικά, ιστορικά και θρησκευτικά θέματα. Ανάμεσα στα πιο γνωστά από αυτά είναι: "Το Γεωπολιτικό Παιδί παρακολουθώντας τη γέννηση του Νέου Ανθρώπου", "Η ανακάλυψη της Αμερικής από το Χριστόφορο Κολόμβο" και "Ο Παραισθησιογόνος Ταυρομάχος", που βρίσκονται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Το 1974, ο Νταλί εγκαινιάζει το Τeatro Museo στο Figueras. Ακολούθησαν εκθέσεις στο Παρίσι και το Λονδίνο. Μετά το θάνατο της συζύγου του Γκαλά, το 1982, η υγεία του άρχισε να καταρρέει. "Θα επιστρέφω στις έννοιες της χειμερίας νάρκης και της μετεμψύχωσης , που με απασχολούν και με πλημμυρίζουν με ένα συναίσθημα παρηγοριάς." είχε γράψει στη "Μυστική Ζωή" πολύ πριν. Ο Νταλί πέθανε στις 23 Ιανουαρίου του 1989 μετά από καρδιακό επεισόδιο.

Ο Λέανδρος Πολενάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Παν/μίου Αθηνών και στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στο Παρίσι. Είναι διδάκτωρ του τμήματος Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Πολιτιστικής Διαχείρισης του Παντείου Παν/μίου Αθήνας. Διατηρεί τη μόνιμη στήλη θεατρικής κριτικής της εφημερίδας "Αυγή" από το 1978. Έχει μεταφράσει κλασικούς και νεώτερους συγγραφείς από τέσσερις γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, ρωσικά) όπως επίσης και αρχαίους έλληνες από το πρωτότυπο. Έχει συνεργαστεί με τα κυριότερα επιστημονικά και λογοτεχνικά περιοδικά και έχει εκδώσει τέσσερα βιβλία ποίησης και πεζογραφίας. Δίδαξε στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Πάτρας, ενώ διδάσκει σε δραματικές σχολές.

Ο Γιώργος Σαμπατακάκης είναι επίκουρος καθηγητής Θεατρολογίας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι αριστούχος απόφοιτος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, ειδικεύτηκε στην αρχαιοελληνική τραγωδία στο Πανεπιστήμιο του Cambridge (M.Phil.) με υποτροφία του ιδίου Πανεπιστημίου και απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα στις Θεατρικές Σπουδές από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση. Ασχολείται με την Ιστορία και τη Θεωρία του Θεάτρου, τη Θεωρία της Σκηνοθεσίας και της Κριτικής, και πρόσφατα έστρεψε το ενδιαφέρον του στην Queer Θεωρία. Βιβλία: Γεωμετρώντας το Χάος. Μορφή και Μεταφυσική στο Θέατρο του Θεόδωρου Τερζόπουλου («Μεταίχμιο», Αθήνα, 2008), Ευριπίδη Κρήτες. Εισαγωγή-Μετάφραση-Ερμηνευτικό Παράρτημα («Σμίλη», Αθήνα, 2007) κ.ά.

Σπούδασε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και το 1986 ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές με τον Κορνήλιο Καστοριάδη στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στο Παρίσι. Ως διδάκτορας της Πολιτικής Φιλοσοφίας δημοσίευσε μελέτες και ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια. Συνεργάστηκε στο "Λεξικό θεατρικών όρων" (Κοάν) και στην "Ισπανική Γραμματική" του Στ. Ροδαρέλλη (Ίασπις) και συμμετείχε στον τόμο "Greek magic" (Routledge). Διδάσκει στο Μουσικό Λύκειο Αλίμου. Συνεργάζεται με το περιοδικό "Αρχαιολογία και Τέχνες" και την "Bookpress", εκτάκτως δε και με τα περιοδικά "Ιστός", "Οδός Πανός", "Δέ(κατα)", "Athens Review of Βooks", "Ποιητική" και "Ουτοπία". Έχει δημοσιεύσει τη συλλογή διηγημάτων "Το άχτι" (Φαρφουλάς, 2011) και τις νουβέλες "Ένα τριάρι για τον Οιδίποδα" (Φαρφουλάς, 2012) και "Το κυνήγι του βασιλιά Ματθία" (Κριτική, 2017).

Ο Δημήτρης Μανιάτης γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα και έλκει καταγωγή από τη Μύκονο. Έχει σπουδάσει Δημοσιογραφία, Πολιτικές Επιστήμες και Ιστορία. Εργάζεται ως Δημοσιογράφος στην εφημερίδα Τα Νέα. Έχει γράψει κείμενα για επιθεωρήσεις, θέατρο, μουσικές παραστάσεις, τηλεόραση. Έχει συνεργαστεί με πολλά έντυπα. Έργα του: "Ληστής", θεατρικός μονόλογος. "Eγώ είμαι ένας άλλος", διηγήματα (εκδόσεις Μετρονόμος). "Bασίλης Τσιτσάνης", επιμέλεια (εκδόσεις ΔΟΛ).