Ελληνικά. Ορφέας

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Αυτός ο βράχος έξω απ’ τους Φούρνους, ας πούμε, σήμερα βρίσκεται
στη μισή απόσταση
απ’ ό, τι χτες, αύριο ίσως να έχει γυρίσει πίσω.

Μπορεί ο Έκτορας να έχει δίκιο, είναι ένα παιχνίδι τού φωτός
και της υγρασίας του αέρα. Τα νησιά δεν κινούνται καθόλου,
λέει, κουρνιασμένος στην καρέκλα του έξω από την τελευταία ταβέρνα.

Δεν είμαι σίγουρος. Ρώτησα τη Μαρία για τον Έκτορα σήμερα.
Αυτός; είπε, αυτός; Παράτησε το σχολείο το 1963, πουλάει ψάρια
και κάθεται εκεί έξω όταν κλείνει το μαγαζί.
Από το 1963, φαντάσου, στο σπίτι ή μέσα στο μαγαζί ή σ’ αυτή την
καρέκλα.
Δεν έχει πάει πουθενά ο Έκτορας. Μην τον ακούς.

Η έκδοση της διπλής ποιητικής συλλογής του σύγχρονου Ιρλανδού ποιητή Theo Dorgan Ελληνικά/Ορφέας αποτελεί την πρώτη έκδοση βιβλίου του στα ελληνικά, μετά από πολλές εμφανίσεις-αναγνώσεις ποιημάτων του στη χώρα μας καθώς και δημοσιεύσεις σε λογοτεχνικά περιοδικά. Το γεγονός αυτό αποτελεί την εκπλήρωση μιας οφειλής: διαχρονικός φίλος της Ελλάδας, την οποία επισκέπτεται εδώ και χρόνια, αναγνωρίζει σ’ αυτήν στοιχεία ιστορικής συνέχειας από το μυθικό-ποιητικό της παρελθόν ως τη σύγχρονη πραγματικότητα της χώρας και των ανθρώπων της. Η θεματική αυτή διατρέχει το σύνολο σχεδόν των βιβλίων του (Ποιο είναι το έθνος μου δεν είναι το ίδιο με ποιος είναι ο τόπος μου, γράφει χαρακτηριστικά στη συλλογή Ελληνικά).

Κριτική για τη συλλογή Ελληνικά/Greek (2010):

Τα Ελληνικά του Θίο Ντόργκαν είναι μια ζωηρή, αισθαντική, άψογη τεχνικά καινούργια συλλογή που μεταφέρει τον αναγνώστη μέσα από τον χώρο, την ιστορία και τον μύθο, την αγάπη και το θάνατο. Οι Έλληνες θεοί και θεές βαδίζουν ξανά ζωντανοί όσο κι εμείς στα νησιά της Ελλάδας του 21ου αιώνα σε μια ποίηση που είναι ζωντανή σαν τραγούδι όσον αφορά την ευχαρίστηση του να είμαστε εδώ τώρα. Είναι η γλώσσα της Αθανασίας, πρώτης ενότητας των Ελληνικών. Γράφοντας από την παιδική ηλικία του κόσμου, στην Ελλάδα, ο Ντόργκαν ανακαλύπτει τη νησιωτική του ταυτότητα, ως εραστής και αναγεννημένος ποιητής, με ισχυρή αυτοπεποίθηση και βαθιά κατανόηση της δύναμης και της αλχημείας του μύθου, ενώ μοιράζεται μαζί μας τον ενθουσιασμό της μεγάλης πλάγιας ελευθερίας της τέχνης μας. Δείχνει, επίσης, το αληθινό του χάρισμα για τα σύντομα, λυρικά ποιήματα στην ενότητα, Νησιά, όπου κάθε ποίημα αποτελεί κυριολεκτικά μια βραχεία στιγμή στην οποία τ’ αστέρια κατεβαίνουν στη ζωή που λέω δική μου
– Κάρολ Αν Ντάφυ.

Κριτική για τη συλλογή Ορφέας/Orpheus (2018):

Από μια αυτο-επιβαλλόμενη απόσταση ως την απόσταση που μια μόνο ζωή δεν φτάνει να γεφυρώσει, τα ποιήματα στην εξαιρετική νέα συλλογή του Θίο Ντόργκαν αφηγούνται την ιστορία του Ορφέα, του μουσικού-ποιητή, από την καλλιτεχνική του αφύπνιση έως το τίμημα που πρέπει να πληρώσει για να μείνει πιστός στο χάρισμά του. Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη και είναι γραμμένο σε sapphics, μια από τις πιο απαιτητικές ποιητικές μορφές στην αγγλική γλώσσα. Ο σύγχρονος Ορφέας του ποιητή, εν μέρει πλάνητας, εν μέρει τροβαδούρος και εν μέρει εραστής, αναγνωρίζει βαθύτερα μοτίβα στη συμπεριφορά του που ανήκουν όμως πάντα στο εδώ και τώρα. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, ο τόπος απομακρύνεται ακόμα περισσότερο στον μυθικό χώρο, με μια παράλληλη αφήγηση ενός κόσμου Ελληνικού ο οποίος καθρεφτίζει και διαπλέκεται με το εδώ-και-τώρα του πρώτου μέρους. Μαζί προσφέρουν μια νέα, περιπετειώδη, απροσδόκητη εκδοχή της θεμελιώδους αυτής μυθικής μορφής.
– Dedalus Press

Ο Ορφέας έχει την ψυχολογική πυκνότητα ενός μυθιστορήματος του Χένρι Τζέιμς, συμπυκνωμένος, ωστόσο, και συνθεμένος με την απαιτητική μορφή των σαπφικών τετράστιχων, με 33 ποιήματα τεσσάρων στροφών σε καθένα από τα δύο μέρη. Ο Ντόργκαν έδεσε τον εαυτό του με αλυσίδες, και το ποίημα είναι ακόμα πιο έντονο εξαιτίας τους. […] Η απρόσκοπτη μίξη της μορφής (σαπφικοί στίχοι), της γλώσσας (ιδιόλεκτος) και του είδους (μύθος), διευκολύνει τις πολλές παράλληλες αναγνώσεις και ανανεώνει το οικείο θέμα. […] Η εξαίσια τεχνική ικανότητα του Ντόργκαν πετυχαίνει να δημιουργήσει έναν καλά καθορισμένο άλλο κόσμο, ωστόσο το ισορροπημένο ρεπερτόριο των ιδιολέκτων του διατηρεί τις διακειμενικές γέφυρες προς το δημώδες.
– Mary Shine Thompson, Poetry Ireland Review

Μεταφραστής: Καμπουρόπουλος Σωκράτης

ISBN: 978-618-5248-65-9

Αριθμός Σελίδων : 174

Διαστάσεις : 24 x 17 cm

Εξώφυλλο: Μαλακό εξώφυλλο

Γλώσσα Πρωτοτύπου : Αγγλικά

Πρωτότυπος Τίτλος : Greek. Orpheus

Τόπος Έκδοσης : Αθήνα

Dorgan Theo

Ο Θίο Ντόργκαν (Theo Dorgan) γεννήθηκε το 1953 στο Κορκ της ΝΔ Ιρλανδίας, σε οικογένεια της εργατικής τάξης, μεγαλύτερος από δεκαπέντε παιδιά των οποίων ανέλαβε ο ίδιος την ανατροφή μετά τον πρόωρο θάνατο του πατέρα τους. Φοίτησε σε εκκλησιαστικό λύκειο και στη συνέχεια σπούδασε αγγλική λογοτεχνία και φιλοσοφία στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Κορκ. Δίδαξε για ένα διάστημα στο κολέγιο αυτό, παράλληλα με την πρώτη δουλειά ως υπεύθυνος λογοτεχνίας στο Triskel Arts Centre. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1991 με την ποιητική συλλογή "The Ordinary House of Love" (Salmon Poetry) ενώ επιμελήθηκε τις ανθολογίες "Revising the Rising" (μαζί με τη Mairin Ni Dhonnchadha) και "The Great Book of Ireland" (ένα artist’s book με τη συμμετοχή 140 ποιητών και 120 εικαστικών, με την ευκαιρία του Δουβλίνου-Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 1991). Ακολούθησε η ποιητική συλλογή "Rosa Mundi" (Salmon Poetry, 1995), το ποίημα "Sappho’s Daughter" (1998) [Η κόρη της Σαπφώς], από τον δικό του εκδοτικό οίκο, Wave Train Press, αφιερωμένο στην ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, η επανέκδοση των δύο πρώτων βιβλίων του με τίτλο "What This Earth Cost Us" (Dedalus Press, 2008), και οι πιο πρόσφατες συλλογές "Greek" (Dedalus Press, 2010), "Nine Bright Shiners" (Dedalus Press, 2014, βραβείο Poetry Now Award) και "Orpheus" (Dedalus Press, 2018, ελλ. μτφρ. "Ελληνικά/Ορφέας", Το Ροδακιό, 2019). Επίσης επιμελήθηκε τις ανθολογίες "Irish Poetry Since Kavanagh" (Four Courts Press, 1996), "Watching the River Flow" (επιμ. με τον Noel Duffy, Poetry Ireland, 1999), "The Great Book of Gaelic" (επιμ. με τον Malcolm Maclean, Canongate, 2002) και "The Book of Uncommon Prayer" (Penguin Ireland, 2007). Από το 1990 ως τα τέλη του 2000 διηύθυνε τον οργανισμό Poetry Ireland και υπήρξε εκδότης του περιοδικού του. Παράλληλα, συνεργάστηκε ως παραγωγός εκπομπών για την ποίηση στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση (ραδιοσταθμός RTE Radio 1, τηλεόραση RTE TV). Υπήρξε υπεύθυνος εκδόσεων του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μετάφρασης Ποίησης και διευθυντής των εργαστηρίων του λογοτεχνικής μετάφρασης (στους ποιητές που μεταφράστηκαν στα αγγλικά ανήκουν οι Νίκος Φωκάς και Δημοσθένης Αγραφιώτης). Μετά την παραίτησή του από τον οργανισμό Poetry Ireland, διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ανωτάτου Συμβουλίου Πολιτισμού (The Arts Council), μεταξύ 2003-2008, και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Οργανισμού Κορκ Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, το 2005. Εκτός από την ποίηση, ισχυρές επιδράσεις του αποτελούν η ιστιοπλοΐα και η μουσική. Η ιστιοπλοΐα στα ανοιχτά της Μεσογείου είναι το θέμα του μοναδικού του μυθιστορήματος, "Making Way" (New Island, 2013), ενώ η διάσχιση του Ατλαντικού με ιστιοπλοϊκό σκάφος σκούνερ, με πλήρωμα τεσσάρων μόνο ατόμων, το θέμα δύο αφηγηματικών χρονικών που επαινέθηκαν από τη Ντόρις Λέσινγκ: "Sailing for Home" (Penguin, 2004) και "Time on the Ocean: From Cape Horn to Cape Town" (New Island, 2010). Το λιμπρέτο του "Jason And The Argonauts", σε μουσική Howard Goodall, παραστάθηκε στο Royal Albert Hall του Λονδίνου το 2004. Η σχέση του με ένα πλήθος μουσικών για τους οποίους έχει γράψει ή στίχους ή λιμπρέτα, οδήγησε στη μελοποίηση του ποιήματός του "Sappho’s Daughter" από τον παραδοσιακό μουσικό Colm Mac Con Iomaire (πρώτη παρουσίαση: Δουβλίνο 2013). Είναι ιδρυτικό μέλος της ένωσης καλλιτεχνών Aosdana. Ζει στο Δουβλίνο μαζί με τη σύντροφό του, ποιήτρια Paula Meehan, περνώντας όμως τουλάχιστον ένα μήνα το χρόνο στην Ελλάδα. Tον Δεκέμβριο του 2015 συμμετείχε στο συνέδριο "Living/Writing: Inner and Outer Landscapes of Irish and Greek Poets" που διοργάνωσαν από κοινού τα πανεπιστήμια Αθηνών και Λοτζ στη Βρετανική Σχολή Αθηνών. Το καλοκαίρι του 2017 διάβασε ποιήματά του στο Irish Wings Festival, στους Παξούς. Τον Φεβρουάριο του 2018 συνόδευσε μαζί με τη σύντροφό του Paula Meehan (Ireland Professor of Poetry 2013-2016) τον πρόεδρο της Ιρλανδίας, Michael D. Higgins, κατά τη διάρκεια της επίσημης επίσκεψής του στην Ελλάδα, και διάβασε ποίησή του στην εκδήλωση προς τιμήν του προέδρου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.