Η ελληνική Μικρασία

Ο Φελίξ Σαρτιώ / Felix Sartiaux (1876-1944), Γάλλος μηχανικός και αρχαιολόγος, ήταν ο πρώτος που διεξήγαγε οργανωμένες αρχαιολογικές ανασκαφές στην αρχαία Φώκαια της Μικράς Ασίας, το 1913, 1914 και 1920. Όταν ξέσπασε ο διωγμός της Φώκαιας στις 12 Ιουνίου 1914 (30 Μαΐου με το παλιό ημερολόγιο), βρέθηκε εκεί για δεύτερη φορά και οι διωκόμενοι Φωκιανοί βρήκαν προστασία κοντά του, υπό τη σημαία της Γαλλικής Δημοκρατίας, την οποία ύψωσε με τη βοήθεια των συνεργατών του σε τέσσερα σπίτια, καταφέρνοντας έτσι να σώσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού από τους μανιασμένους Τσέτες. Το 1919-1920 επέστρεψε ξανά στη Φώκαια μαζί με τους Φωκιανούς πρόσφυγες που επανήλθαν στις εστίες τους. Φωτογράφισε όλες τις στιγμές χαράς και θλίψης του τόπου. Δημοσίευσε κείμενα και φωτογραφίες από όσα είχε ζήσει και δει ως μάρτυρας του διωγμού. Όλο το έργο του είναι αφιερωμένο στην τέχνη της Μικράς Ασίας με επίκεντρο τη Φώκαια.