Μια αιωνιότητα και μια μέρα

Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα την 27η Απριλίου 1935. Τελείωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο στην Αχαρνών. Συμμαθητές και φίλοι του καλοί ήταν ο Χρήστος Γιανναράς, ο Λευτέρης Παπαδόπουλος και ο Αλέκος Φασιανός. 1953: Εισάγεται στη Νομική Σχολή Αθηνών την οποία εγκαταλείπει στο πτυχίο. 1961: Φεύγει για τη Γαλλία και γράφεται στη Σορβόννη όπου παρακολουθεί μαθήματα γαλλικής φιλολογίας και φιλμολογίας, με καθηγητές τον Ζωρζ Σαντούλ και τον Ζακ Μιτρί, τους οποίους ξανασυνάντησε αργότερα στην IDHEC. Παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα εθνολογίας με το Λεβί Στρως. Για να αντεπεξέλθει στα έξοδα των σπουδών δουλεύει στη ρεσεψιόν της Σιτέ Ουνιβερσιτέρ (με την ώρα) μαζί με τον γλύπτη Γεράσιμο Σκλάβο. 1962-63: Γίνεται δεκτός, ύστερα από εξετάσεις, στην περίφημη σχολή κινηματογράφου IDHEC. Η διαφωνία και σύγκρουσή του με τον καθηγητή της σκηνοθεσίας οδηγεί σε πρόωρη λήξη τις σπουδές του. 1963-64: Συνεχίζει τη φοιτητική του διαδρομή στο "Musee de l΄homme" κοντά στον εθνολόγο-σκηνοθέτη Ζαν Ρους, όπου διδάσκεται το σινεμά-ντιρέκτ. 1964: Επιστροφή στην Ελλάδα. Η επάνοδος στην πατρίδα συνοδεύεται από αναίτιο ξυλοδαρμό του από την αστυνομία καθώς βάδιζε ανύποπτος. Επεισόδιο που τον επηρέασε και άλλαξε τη διάθεση και τα σχέδιά του. Τότε η σκηνοθέτις Τώνια Μαρκετάκη του προτείνει να συνεργαστεί με την εφημερίδα "Δημοκρατική Αλλαγή" ως κριτικός. Προς μεγάλη έκπληξη όλων -και του ιδίου- αντί να γυρίσει στη Γαλλία, όπως ήταν και το αναμενόμενο, έμεινε στην Ελλάδα και εργάστηκε ως κριτικός. 1965: Οι "Φόρμινξ" (ο Βαγγέλης Παπαθανασίου και ο αδελφός του και μάνατζερ του συγκροτήματος, Νίκος), του προτείνουν να γυρίσει μια ταινία που θα προωθούσε την περιοδεία τους στην Αμερική. Τότε, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, κάνει και το πρώτο γύρισμα στη Θεσσαλονίκη, στο Παλαί ντε Σπoρ, σε συναυλία του συγκροτήματος, με 8.000 θεατές. Η περιοδεία ματαιώθηκε και οι "Φόρμινξ" δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. 1968: Μικρού μήκους ταινία: "Εκπομπή". Πρώτη συμμετοχή στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Βραβείο κριτικών. 1969: Την 1η Σεπτεμβρίου κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του ιστορικού περιοδικού "Σύγχρονος κινηματογράφος". Συνιδρυτές ο Θ. Αγγελόπουλος με τον Β. Ραφαηλίδη. Οι δυο τους συνέλαβαν την ιδέα της οργάνωσης και εκτέλεσης ενός θεωρητικού περιοδικού για τον κινηματογράφο που θα παρακολουθούσε και θα σχολίαζε την σύγχρονη πρωτοπορία. Στη συντακτική επιτροπή οι: Τώνης Λυκουρέσης, Γιώργος Κόρρας, Λάκης Παπαστάθης, Κώστας Σφήκας, Ρούλα Μητροπούλου, Ρίτσα Ντάκου. Οργάνωση και διεκπεραίωση: Παντελής Βούλγαρης. 1971: "Αναπαράσταση". Θριαμβεύει στα βραβεία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Βραβείο "Ζωρζ Σαντούλ" για την καλύτερη ταινία που προβλήθηκε στη Γαλλία το 1971. Καλύτερη ξένη ταινία στο Φεστιβάλ του Hyeres (1971). Ειδική μνεία της FIPRESCI (Διεθνής Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου) στο Φεστιβάλ Βερολίνου (1971). 1972: "Μέρες του ΄36". Βραβείο σκηνοθεσίας και φωτογραφίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Βραβείο της FIPRESCI στο Φεστιβάλ Βερολίνου (1972). 1974-75: "Ο θίασος". Δεκατρία βραβεία. Στις Κάννες (1975) από τη FIPRESCI. Στην Ταορμίνα, στο Βερολίνο (Βραβείο ΙΝΤΕΡΦΙΛΜ), στο Λονδίνο (1979, Καλύτερη ταινία της χρονιάς), στην Ιαπωνία, στη Θεσσαλονίκη (1975, Βραβεία Καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, σεναρίου, Α΄ αντρικού και Α΄ γυναικείου ρόλου, ΠΕΚΚ). Καλύτερη ταινία της δεκαετίας 1970-1980 από την ένωση κριτικών της Ιταλίας. Ανάμεσα στις καλύτερες ταινίες στην Ιστορία του Παγκόσμιου Κινηματογράφου από την FIPRESCI. 1977: "Κυνηγοί". Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών. Βραβείο Καλύτερης ταινίας στο Φεστιβάλ του Σικάγο. Βραβείο της Ένωσης Τούρκων Κριτικών. 1979: Στη διάρκεια των γυρισμάτων του "Μεγαλέξαντρου" γνωρίζει τη Φοίβη Οικονομοπούλου, διευθύντρια παραγωγής, η οποία είναι από τότε η σύντροφος της ζωής του. 1980: "Μεγαλέξαντρος". Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας, όπως επίσης και βραβεία της FIPRESCI και Cinema Nuovo στο ίδιο φεστιβάλ. Βραβείο της ΠΕΚΚ στη Θεσσαλονίκη. 1980: Γεννιέται η πρώτη του κόρη ΄Αννα. 1981: "Χωριό ένα, κάτοικος ένας" (διάρκεια 20΄). Τηλεοπτική παραγωγή της ΥΕΝΕΔ. Αναφέρεται στην εγκατάλειψη του χωριού Νέα Σεβάστεια του νομού Θεσσαλονίκης από τον τελευταίο του κάτοικο. 1982: Γεννιέται η Κατερίνα, δεύτερη κόρη. 1983: "Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη". Μια διαφορετική Αθήνα. Της ιστορίας και του προσωπικού μύθου του σκηνοθέτη (διάρκεια 43΄). Ποίηση Σεφέρη, Λειβαδίτη. Μουσική Χατζηδάκι, Κηλαηδόνη, Σαββόπουλου. 1984: "Ταξίδι στα Κύθηρα". Βραβείο σεναρίου στις Κάννες. Κρατικά βραβεία Καλύτερης ταινίας, σεναρίου, Α΄ ανδρικού ρόλου, Α΄ γυναικείου ρόλου, σκηνογραφίας, βραβείο Κριτικών στο Φεστιβάλ Ρίο ντε Τζανέϊρο. 1985: Γεννιέται η τρίτη κόρη, η Ελένη. 1985: "Chevalier dans l΄ordre des Arts et des Lettres" από το Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας. 1986: "Ο μελισσοκόμος". 1988: "Τοπίο στην ομίχλη". Αργυρό Λιοντάρι στη Βενετία. Βραβείο Φελίξ Καλύτερης Ευρωπαϊκής ταινίας. 1991: "Το μετέωρο βήμα του πελαργού". Επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών. 1992: Του απονέμεται το παράσημο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής από την Γαλλική Δημοκρατία. 1995: "Το βλέμμα του Οδυσσέα". Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών καθώς και το βραβείο της FIPRESCI. Καλύτερη ταινία της χρονιάς, Φελίξ των κριτικών. 1995: Ανακηρύσσεται επίτιμος διδάκτωρ του πανεπιστημίου των Βρυξελλών. 1997: "Officier dans l΄Ordre des Arts et des Lettres", από το Centre National de la Cinematographie. 1998: "Μια αιωνιότητα και μια μέρα". Χρυσός Φοίνικας του Φεστιβάλ των Καννών, και το Prix Ecumenique. 1999: "Officier de la legion d΄honneur", από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας. 1999: Docteur Honoris Causa, από το πανεπιστήμιο Universite Paris X Nanterre. 2001: Doctor Honoris Causa, από το Πανεπιστήμιο του Essex. 2004: Docteur Honoris Causa, από το Πανεπιστήμιο "Stendhal-Grenoble 3", Γαλλία. 2004: "Τριλογία: Το λιβάδι που δακρύζει". Βραβείο καλύτερης ταινίας της χρονιάς από την FIPRESCI. Αφιερώματα στο έργο του στον Καναδά, το Μεξικό, την Κορέα, την Ευρώπη, τη Ρωσία, και αλλού. Του απονέμεται από τον Πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας το βραβείο "Vittorio De Sica" για την προσφορά του στην τέχνη και τον πολιτισμό. 2008: "Τριλογία, ΙΙ: H σκόνη του χρόνου". 2008: Xρυσό μετάλλιο του ιδρύματος Circulo de Bellas Artes (Mαδρίτη), για το σύνολο του έργου του. Στις 24 Ιανουαρίου 2012 τραυματίστηκε από διερχόμενη μοτοσυκλέτα στη Δραπετσώνα, σε διάλειμμα των γυρισμάτων της ταινίας "Η άλλη θάλασσα" που είχε ξεκινήσει λίγες εβδομάδες πριν. Λίγες ώρες αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο, σε ηλικία 76 ετών.

Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1965 με το θεατρικό έργο "Η ιστορία του Αλή Ρέτζο". Δραματουργός, μεταφραστής, μελετητής του έργου τ��υ Μπέρτολτ Μπρεχτ και σεναριογράφος του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Εκτός από τέσσερα θεατρικά έργα, έχει γράψει δύο αστυνομικά μυθιστορήματα, το "Νυχτερινό δελτίο" (1995) και το "Άμυνα ζώνης" (1998) [σ.σ.: ακολούθησαν τα μυθιστορήματα "Ο Τσε αυτοκτόνησε" (2003), "Βασικός μέτοχος" (2006), "Παλιά, πολύ παλιά" (2008), "Ληξιπρόθεσμα δάνεια" (2010), "Περαίωση" (2011), με τη μεσολάβηση της συλλογής διηγημάτων "Αθήνα, πρωτεύουσα των Βαλκανίων" (2004)]. Στα μυθιστορήματά του κεντρικός ήρωας είναι ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος, ένας συντηρητικός ως προς τις ιδέες και τις συνήθειες πενηντάρης, που έχει ως χόμπι την ανάγνωση λεξικών. Πρόκειται για έναν συνεπή επαγγελματία διώκτη του εγκλήματος που πρωταγωνιστεί σε νουάρ ιστορίες. Παντρεμένος με μιαν ήσυχη, απλοϊκή γυναίκα, πατέρας μιας ανήσυχης ερωτικά φοιτήτριας, δεν έχει καμιά σχέση ή ομοιότητα με τον Ηρακλή Πουαρό της Αγκάθα Κρίστι ούτε βέβαια με τον Φίλιπ Μάρλοου του Ρέημοντ Τσάντλερ. Θυμίζει όμως αμυδρά τον αστυνόμο Μαιγκρέ του Ζορζ Σιμενόν και είναι κατά κάποιον τρόπο ο διάδοχος του εμβληματικού αστυνόμου Μπέκα, ήρωα του Γιάννη Μαρή, του εισηγητή της αστυνομικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα τη δεκαετία του '50, ενός σημαντικού συγγραφέα, άγνωστου στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό. Στα μυθιστορήματα του Μάρκαρη είναι έντονοι οι απόηχοι από την κατάρρευση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς κάποιοι ήρωες του, είχαν πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με πρόσωπα των κρατικών μηχανισμών εκείνων των καθεστώτων. Ο Μάρκαρης, όπως και οι άλλοι σύγχρονοι Έλληνες ομότεχνοί του, μέσω της αστυνομικής πλοκής θίγει καίρια ζητήματα της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας. Τα μυθιστορήματά του αποτελούν μια γοητευτική τοπογραφία της Αθήνας, της υπερτροφικής μεγαλούπολης, όπου συμβιώνουν λίγο πολύ αρμονικά γηγενείς, οικονομικοί μετανάστες και πολιτικοί πρόσφυγες από γειτονικές χώρες. Μιλάει για τον κόσμο των αστών και των νεόπλουτων, των επιτήδειων που πλουτίζουν από τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των φοροφυγάδων, μα και των καταστηματαρχών που υποδέχονται με επιφυλακτικότητα στα νησιά τους ντόπιους και αλλοδαπούς επισκέπτες. Σεναριογράφος έργων της τηλεόρασης, άριστος γνώστης των δημοσιογραφικών, καλλιτεχνικών και άλλων παρασκηνίων, προσπαθεί να αποκαλύψει ορισμένες από τις κρυφές πλευρές του κόσμου των μίντια, και να κοινολογήσει τα ευτράπελα που λαμβάνουν χώρα στα πάμπολλα τηλεοπτικά κανάλια. Ακόμα μας ξεναγεί με μαεστρία στον δαιδαλώδη κόσμο των κέντρων διασκέδασης, των νονών της νύχτας και των μπράβων, κάνοντας σαφείς υπαινιγμούς κατά ορισμένων πολιτικών αναμεμιγμένων σε έκνομες δραστηριότητες. Ο τρόπος με τον οποίο αφηγείται ο Μάρκαρης είναι απολαυστικός, οι χαρακτήρες διαγράφονται με ενάργεια, οι περιγραφόμενες καταστάσεις είναι αληθοφανείς, οι ήρωες ζουν μια πραγματική ζωή, τα πάντα είναι άψογα από λογοτεχνική άποψη. Ο Κώστας Χαρίτος πάνω στον οποίο στηρίζει την πλοκή των ιστοριών του, μολονότι έχει ένα αντικομμουνιστικό παρελθόν, γίνεται αμέσως συμπαθής στον αναγνώστη εξαιτίας του αδιάφθορου χαρακτήρα του και ίσως της έντιμης πενίας του, κι αυτό σε μια χώρα όπου οι αστυνομικοί δεν χαίρουν μεγάλης εκτίμησης για πολλούς λόγους, μα κυρίως πολιτικούς. Διότι ο αστυνόμος δεν είναι απλώς ένας ήρωας που εξιχνιάζει εγκλήματα αλλά κι ένας κάπως εκκεντρικός μα συνηθισμένος Έλληνας ο οποίος δεν αρκείται στη δράση: η συναρπαστική περιπλάνησή του στους αθηναϊκούς χώρους συνοδεύεται από ευφυείς παρατηρήσεις. Όλα αυτά επιτείνουν τη σαγήνη του κειμένου που παγιδεύει τον αναγνώστη μέχρι το τέλος της ιστορίας. Μερικές φορές ο συγγραφέας γράφει παρωδιακά και αυτό προφανώς οφείλεται στη διάθεσή του να διακωμωδήσει το αστυνομικό σώμα. Ο Μάρκαρης χρησιμοποιεί ένα σκληρό και ενίοτε προκλητικό χιούμορ κάτι που δείχνει πως επιθυμεί να σκανδαλίσει, αφού προηγουμένως κατορθώνει να κινητοποιήσει τα φαιά κύτταρα του εγκεφάλου των αναγνωστών του. Συμπερασματικά, κινείται με μια ανατρεπτική διάθεση βάλλοντας κατά των κακώς κειμένων που ταλανίζουν την Ελλάδα. Τιμήθηκε στις 29.8.2013 με το "Μετάλιο Γκαίτε 2013" από το γερμανικό κράτος, σε τελετή που διοργανώθηκε στην Βαϊμάρη παρουσία της υφυπουργού Εξωτερικών Κορνέλια Πίπερ, "για την εξαιρετική προσφορά του στη γερμανική γλώσσα και τις διεθνείς πολιτιστικές σχέσεις". Φίλιππος Φιλίππου, συγγραφέας - κριτικός λογοτεχνίας.