Νέοι πεζογράφοι της Λατινικής Αμερικής

O Χούλιο Ραμόν Ριμπέιρο (1929-1994) γεννήθηκε στη Λίμα του Περού. Σπούδασε νομικά και φιλολογία στο Καθολικό Πανεπιστήμιο. Το 1952 βρίσκεται στη Μαδρίτη, όπου σπουδάζει δημοσιογραφία. Το 1953 αρχίζει στο Παρίσι μια διατριβή για το Φλωμπέρ. Μένει επίσης στο Μόναχο το 1955 και το 1957 στην Αμβέρσα. Πίσω στο Περού διδάσκει στο Πανεπιστήμιο ανάμεσα στα 1958 και 1960. Το 1960 εγκαθίσταται στο Παρίσι, όπου εργάζεται αρχικά σαν δημοσιογράφος στο πρακτορείο ειδήσεων France Presse (1962-1972) και μετά στο διπλωματικό σώμα του Περού, καθώς και ως αντιπρόσωπος στην Ουνέσκο (1986-1990). 'Εργα: "Los gallinazos sin plumas" (Τα όρνια χωρίς φτερά) διηγήματα, Λίμα 1955. "Cuentos de circunstancias" (Περιστασιακά διηγήματα), Λίμα 1958. "Cronica de San Gabriel" (Χρονικό του Σαν Γκαμπριέλ) μυθιστόρημα, Λίμα 1960 (Εθνικό βραβείο μυθιστορήματος). "Las botellas y los hombres" (Τα μπουκάλια και οι άνθρωποι) διηγήματα, Λίμα 1960. "Tres historias hombres" (Τρεις τρομερές ιστορίες) διηγήματα, Λίμα 1965. "Los geniecillos dominicales" (Τα Κυριακάτικα καλικαντζαράκια) μυθιστόρημα, Λίμα 1965. "La palabra del mudo" (Ο λόγος του μουγκού) διηγήματα, 3 τόμοι, Λίμα 1972-1978. "Prosas apatridas" (Γραφτά χωρίς πατρίδα) δοκίμια, Λίμα 1975. "La casa sutil" (Το διεισδυτικό κυνήγι) δοκίμια, Λίμα 1976. "Cambio de guardia" (Αλλαγή φρουράς) μυθιστόρημα, Λίμα 1978. Πέθανε το 1994. Τα έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, ολλανδικά, πολωνικά, ρώσικα, κινέζικα και ουγγαρέζικα. Ο Χούλιο Ραμόν Ριμπέιρο ανήκει στη ρεαλιστική μεταπολεμική γενιά. Από τους καλύτερους διηγηματογράφους της Λ. Αμερικής, τα θέματα του διαδραματίζονται πάντα στην πόλη. Περιγράφουν όλα τα κοινωνικά στρώματα (λούμπεν-προλεταριάτο, εργάτες, αστούς, μικροαστούς), με μια προτίμηση για τα τελευταία. Με μεγάλη μαεστρία και ποικιλία εκφραστικών μέσων, ο Ριμπέιρο καταγράφει τις μικροαστικές ψυχώσεις, κάνει αναφορές σε μια Λίμα της δεκαετίας του '50 και στήνει τελικά έναν περίπλοκο καμβά της αστικής ζωής στο Περού, που εκσυγχρονίζεται σιγά-σιγά κάτω απ' το βάρος της ολιγαρχικής παράδοσης και των στρατιωτικών δικτατοριών. Η ισπανική, φεουδαρχική παράδοση είναι παρούσα, αλλά φθίνει σταδιακά. Ακόμα, ασχολείται και με το φανταστικό διήγημα, πάντα όμως με κάποια ρεαλιστική βάση και γι' αυτό μείγμα αξιοθαύμαστο. Θρεμμένος με ευρωπαϊκή κουλτούρα, ο Ριμπέιρο κατορθώνει να δώσει μια εικόνα του παρόντος πάνω στο οποίο βαραίνει πάντα το παρελθόν.

Ο Χόρχε Μάριο Πέδρο Βάργκας Λιόσα (ή Γιόσα, σύμφωνα με την ισπανική προφορά) γεννήθηκε το 1936 στην Arequipa του Περού και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στη Βολιβία, όπου ο πατέρας του ήταν πρόξενος. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1959 με τη συλλογή διηγημάτων "Οι αρχηγοί", αλλά έγινε διάσημος σε όλο τον κόσμο με το πρώτο του μυθιστόρημα "Η πόλη και τα σκυλιά" (1963), που μεταφράστηκε σε δώδεκα γλώσσες και εξακολουθεί να θεωρείται σημείο αναφοράς στη λατινοαμερικανική λογοτεχνία. Ακολούθησαν "Το πράσινο σπίτι" (1966), "Κουβέντα στον καθεδρικό ναό" (1969) και "Ο Πανταλέων και οι επισκέπτριες" (1973), που τον καθιέρωσαν ως τον σκληρότερο επικριτή των δικτατορικών καθεστώτων, του θρησκευτικού φανατισμού και της στρατιωτικής ηθικής. Ο Γιόσα συνέδεσε το όνομα και την τέχνη του με τις τύχες της Λατινικής Αμερικής, αλλά και με την παγκόσμια λογοτεχνία: μεταξύ άλλων, έγραψε κριτικά δοκίμια για τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές, τον Φλωμπέρ, τον Σαρτρ, τον Καμύ, κ.ά., θεατρικά έργα, μυθιστορήματα και πολιτικά κείμενα. Το 1990 ήταν υποψήφιος πρόεδρος του Περού, με αντίπαλο τον συντηρητικό Αλμπέρτο Φουτζιμόρι, αλλά ηττήθηκε. Μετά την ήττα του εγκατέλειψε το Περού και εγκαταστάθηκε στη Μαδρίτη, όπου το 1993 απέκτησε την ισπανική υπηκοότητα. Ταυτόχρονα σχεδόν, εκδόθηκε η αυτοβιογραφία του με τίτλο "Το ψάρι στο νερό" (1993). Ο Μάριο Βάργκας Γιόσα έχει τιμηθεί με τα σημαντικότερα βραβεία της ισπανόφωνης λογοτεχνίας, όπως είναι τα βραβεία Planeta και Cervantes. Παραμένοντας εξαιρετικά ενεργός, λογοτεχνικά, είναι σήμερα μέλος της Ισπανικής Ακαδημίας, επίτιμος διδάκτορας πανεπιστημίων όπως το Yale, το Harvard, η Οξφόρδη, η Σορβόνη, το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, κ.ά., και Ιππότης του Τάγματος της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας. Τον Οκτώβριο του 2010 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας "για τη χαρτογράφηση των δομών της εξουσίας και τις διεισδυτικές εικόνες της αντίστασης του ατόμου, της εξέγερσης και της ήττας του", σύμφωνα με το σκεπτικό της Σουηδικής Ακαδημίας.

Χοσέ Εμίλιο Πατσέκο (Βερακρούς, Μεξικό 1935). Ποιητής, λογοτεχνικός κριτικός, διηγηματογράφος και μυθιστοριογράφος, ασκεί μεγάλη επιρροή στη λογοτεχνική ζωή της χώρας του. Ποιητικές συλλογές: "Los elementos de la noche" (1963), "El reposo del fuego" (1966), "Islas a la deriva" (1976), "Los trabajos del mar" (1984). Συλλογές διηγημάτων: "La sangre de Medusa" (1959), " El viento distante" (1963-69), "El principio del placer" (1972). Μυθιστορήματα: "Moritαs lejos" (1967), "Las batallas en el desierto" (1981), το τελευταίο μεταφρασμένο στα ελληνικά. Με μεγάλη ευαισθησία περιγράφει τον παιδικό κόσμο στα πεζά του, ενώ στα ποιήματα διαφαίνεται μια οικολογική τάση μέσα από την περιπλοκή μύθων, πραγματικότητος και φανταστικών στοιχείων.

Σέρχιο Ραμίρες Μερκάδο (Νικαράγουα, 1942). Σπούδασε νομικά, υπήρξε γραμματέας της Ένωσης Φοιτητών Κεντρικής Αμερικής, έζησε εξόριστος στην Κόστα Ρίκα και στο Βερολίνο. Συμμετείχε ενεργά στον αγώνα των Σαντινιστών κατά του Σομόσα και μετά την πτώση του υπήρξε μέλος της Σαντινιστικής ηγεσίας και κατόπιν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Σήμερα είναι αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σαντινιστών. Διηγηματογράφος ("Mr Atlas tambien muere", 1973, και "De tropeles y tropelνas", 1971) και μυθιστοριογράφος ("Tiempo de fulgor", 1970 και κυρίως "Te dio miedo la sangre?", 1977), ενσωματώνει στο συγγραφικό του έργο τους αγώνες του λαού του, τις απαιτήσεις για κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά και την ανάγκη εκσυγχρονισμού των κοινωνιών της Λατινικής Αμερικής.

Ο Αλφρέδο Μπράις Ετσενίκε γεννήθηκε στη Λίμα του Περού το 1939. Φοίτησε σε κολέγια με αμερικανούς και άγγλους καθηγητές, και σπούδασε νομικά και φιλολογία στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Σαν Μάρκος της Λίμα. Το 1964 ταξίδεψε στην Ευρώπη και παρέμεινε επί μακρά σειρά ετών στο Παρίσι όπου πραγματοποίησε διδακτορικές σπουδές στη γαλλική λογοτεχνία, στη Σορβόννη. Έζησε, επίσης, στο Μονπελιέ, τη Βαρκελώνη και τη Μαδρίτη καθώς και για σύντομα διαστήματα στην Ελλάδα και την Ιταλία. Υπήρξε καθηγητής στα πανεπιστήμια της Ναντέρ στο Παρίσι και του Μονπελιέ. Σήμερα ζει στο Περού.

Ο Αουγκούστο Τίτο Μοντερρόσο (1921-2003) γεννήθηκε στη Tegucigalpa, πρωτεύουσα της Ονδούρας, και μετακόμισε σε ηλικία 15 ετών στη Γουατεμάλα με την οικογένειά του. Υπηρέτησε στο διπλωματικό σώμα της χώρας του, στην υπηρεσία των δημοκρατικών κυβερνήσεων της δεκαετίας του '50. Μετά την πτώση του Προέδρου Arbenz (1954), παραιτήθηκε και έζησε οτην Πόλη του Μεξικού όπου ασχολήθηκε με εκδοτικές δραστηριότητες. Ως πεζογράφος, θεωρήθηκε μετρ της μικρής φόρμας. Τα διηγήματά του σύντομα και περιεκτικά, κλείνουν ένα ψυχρό χιούμορ, αρκετά σπάνιο για τους Λατινοαμερικάνους συγγραφείς. Γνωστότερα έργα του: "La oveja negra y demas fabulas" (1970), "Movimento perpetuo" (1972), "Lo demas es silencio" (1978), "Obras completas" (1964).