Τα 5 ντοκουμέντα της κουβανικής επανάστασης

Ο Φιντέλ (ή Φιδέλ) Κάστρο, πλήρες όνομα Φιντέλ Αλεχάντρο Κάστρο Ρους (Fidel Alejandro Castro Ruz), γεννήθηκε στο Μπιράν της Κούβας στις 13 Αυγούστου 1926. Ο Φιντέλ Κάστρο σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας και για κάποιο χρονικό διάστημα άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου. Από φοιτητής ακόμα αναμείχτηκε στα επαναστατικά κινήματα εναντίον της δικτατορίας του Μπατίστα. Στην εξέγερση του Σαντιάγκο (26 Ιουλίου 1953) ήταν από τους αρχηγούς στην επίθεση κατά των στρατιωτικών καταυλισμών, συνελήφθη όμως και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 15 ετών. Το 1955 αμνηστεύτηκε και κατέφυγε στις ΗΠΑ. Εκεί προσπάθησε να μυήσει στην επανάσταση τους εξόριστους Κουβανούς. Η αμερικάνικη κυβέρνηση όμως αντέδρασε κι έτσι ο Κάστρο διέφυγε στο Μεξικό. Από κει, με λίγους άντρες, αποβιβάστηκε στην Κούβα (2 Δεκεμβρίου 1956) και ανέβηκε στα βουνά. Το επαναστατικό κίνημα πήρε μεγάλες διαστάσεις και οι αντάρτες, μετά από πολλές επιτυχίες, κατέλαβαν την 1η Ιανουαρίου 1959 την πρωτεύουσα Αβάνα. Ο Μπατίστα απέδρασε από την Κούβα και πρωθυπουργός ανέλαβε ο Φιντέλ Κάστρο (1959), αξίωμα το οποίο διατήρησε ως το 1976. Το 1965 έγινε γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας και το 1976 συγκέντρωσε στο πρόσωπό του τα αξιώματα του προέδρου του κράτους και του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων. Το 1991 επανεκλέχτηκε γενικός γραμματέας του κόμματος και το 1993, 1998 και 2003 το Συμβούλιο των Αντιπροσώπων ανανέωσε για πέντε χρόνια την προεδρική του θητεία. Αναδείχτηκε σε ηγετική μορφή του Τρίτου Κόσμου και ανέπτυξε τους δεσμούς της χώρας του τόσο με αφρικανικές όσο και με ασιατικές χώρες. Το 1975 έστειλε στρατεύματα στην Αγκόλα στο πλευρό του Λαϊκού Κινήματος για την Απελευθέρωση της Αγκόλας και το 1978 στην Αιθιοπία για την αντιμετώπιση της εισβολής της Σομαλίας. Το γεγονός αυτό, καθώς και η βοήθεια που πρόσφερε στους Σαντινίστας της Νικαράγουας το 1979, επιδείνωσε ακόμη περισσότερο τις σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1991 η ανατροπή των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης σήμαναν την απαρχή μεγάλων οικονομικών δυσκολιών για την Κούβα και ο Κάστρο αναγκάστηκε να κάνει ορισμένα ανοίγματα προς την κατεύθυνση της φιλελευθεροποίησης της κουβανικής οικονομίας. Τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο Λένιν (1961) και το χρυσό μετάλλιο Ζολιό-Κιουρί για την ειρήνη το 1972. Συνέγραψε πολιτικά έργα, τα νεότερα από τα οποία είναι "Οκτωβριανή Επανάσταση" και η "Επανάσταση της Κούβας" (1978), "Φιντέλ" (1987). Ο ηγέτης της Κούβας, Φιδέλ Κάστρο, υποβλήθηκε σε εγχείρηση στο έντερο, στις 31 Ιουλίου 2006 και μεταβίβασε προσωρινά την εξουσία στον αδελφό του, Ραούλ Κάστρο. Στις 19 Φεβρουαρίου του 2008, έπειτα από μισό αιώνα στο τιμόνι της Κούβας, ο Κάστρο ανακοίνωσε την οριστική παραίτησή του. Έφυγε από τη ζωή στην Αβάνα στις 25 Νοεμβρίου 2016, σε ηλικία 90 ετών.

Ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα ντε λα Σέρνα γεννήθηκε στις 14 Ιούνη 1928 στην πόλη Ροσάριο της Αργεντινής. Σπούδασε ιατρική στο Μπουένος Άιρες και, αφού πήρε το πτυχίο του, ταξίδεψε εκτενώς στη Λατινική Αμερική. Ενώ ζούσε στη Γουατεμάλα το 1954, υπό την εκλεγμένη κυβέρνηση του Χακόμπο Άρμπενζ, ενεπλάκη στην πολιτική δράση και έγινε μάρτυρας της επιχείρησης που οργάνωσε η CIA για να ανατρέψει την κυβέρνηση αυτή. Υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη Γουατεμάλα γιατί απειλούνταν η ζωή του και έφυγε για το Μεξικό. Στα μέσα του 1955 γνώρισε τον Φιντέλ Κάστρο και ενσωματώθηκε στην ομάδα ανταρτών που οργάνωνε ο Κάστρο για να πολεμήσει τη δικτατορία του Φουλχένσιο Μπατίστα. Τον Δεκέμβρη του 1956 ο Γκεβάρα έλαβε μέρος στην αποστολή που έφυγε για την Κούβα στο πλοιάριο "Γκράνμα", με σκοπό να ξεκινήσει τον ένοπλο αγώνα στη Σιέρα Μαέστρα. Ενώ αρχικά υπήρξε γιατρός του στρατεύματος, ο Γκεβάρα ανέλαβε ως ένας από τους διοικητές του Επαναστατικού Στρατού από τον Ιούλη του 1957. Το 1958 ο Γκεβάρα και ο Καμίλο Σιενφουέγος τέθηκαν επικεφαλής αντάρτικων ταγμάτων και κατάφεραν να διευρύνουν τις επιχειρήσεις του Επαναστατικού Στρατού στο κουβανικό έδαφος. Στα τέλη του 1958, ο Γκεβάρα οδήγησε τις επαναστατικές δυνάμεις στη νίκη στη μάχη της Σάντα Κλάρα, μία από τις πιο αποφασιστικές μάχες του πολέμου. Μετά την πτώση του Μπατίστα την 1η Γενάρη του 1959, ο Γκεβάρα ανέλαβε σημαντικές θέσεις στην επαναστατική κυβέρνηση. Έτσι, υπήρξε ένας από τους βασικότερους αντιπροσώπους της Κούβας στο εξωτερικό και ως επικεφαλής αντιπροσωπειών μίλησε πολλές φορές από το βήμα των Ηνωμένων Εθνών και άλλων διεθνών οργανισμών. Τον Απρίλη του 1965 ο Γκεβάρα έφυγε από την Κούβα προκειμένου να συμμετάσχει άμεσα σε άλλους επαναστατικούς αγώνες. Πέρασε αρκετούς μήνες στο Κονγκό και επέστρεψε μυστικά στην Κούβα τον Δεκέμβρη του ίδιου έτους. Τον Νοέμβρη του 1966 έφτασε στη Βολιβία, όπου τέθηκε επικεφαλής αποσπάσματος ανταρτών στον αγώνα ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία της χώρας. Τραυματίστηκε και συνελήφθη στις 8 Οκτώβρη του 1967 από τον βολιβιανό στρατό που είχε εκπαιδευτεί και υποστηριζόταν από την Ουάσινγκτον. Ο Γκεβάρα δολοφονήθηκε την επόμενη μέρα.