Κριτική θεωρία

Η Γκόλφω Μαγγίνη είναι καθηγήτρια φιλοσοφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων. Σπούδασε φιλοσοφία στα Πανεπιστήµια Αθηνών, Παρισίων IV και XII καθώς και στο SUNY at Stony Brook. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στη νεότερη και σύγχρονη φιλοσοφία, τη φαινοµενολογία, τη φιλοσοφία της τεχνολογίας και τη σύγχρονη πρακτική φιλοσοφία.

Ο Ανδρέας Μιχαλάκης γεννήθηκε το 1969 στην Αθήνα. Σπούδασε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Sussex στην Αγγλία. Εκπόνησε τη διδακτορική διατριβή του στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου με θέμα τη σκέψη του νεαρού Μαρξ. Από το 2001 διδάσκει νεότερη και σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία στο Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Μεταξύ των δημοσιεύσεών του περιλαμβάνονται οι ακόλουθες: "O Max Horkheimer και το πρόβλημα της θεμελίωσης των αξιών στην πρώιμη κριτική θεωρία", στον τόμο "Κριτική Θεωρία: Παράδοση και Προοπτικές", επιμέλεια: Κ. Καβουλάκος, Νήσος, Αθήνα 2003.· "Η κριτική του ιδεαλισμού και το πρόβλημα της μεθόδου: όψεις της σχέσης Μαρξ-Φώυερμπαχ", Αξιολογικά 18, 2007· "Η ηθική της αμοιβαίας αναγνώρισης: από τη σχέση θεωρίας-πράξης στη δικαιολόγηση της ηθικής σκοπιάς", στον τόμο "Θεωρία, Αξίες και Κριτική: Αφιέρωμα στον Κοσμά Ψυχοπαίδη", επιστημονική επιμέλεια: Μ. Αγγελίδης, Σ. Δημητρίου και Α. Λαβράνου, Πόλις, Αθήνα 2008.· "Hegel and Honneth: Recognition and the Justification of the Moral Point of View", στον τόμο Hegel Jahrbuch 2009: Hegels Politische Philosophie (Zweiter Teil), επιμέλεια: A. Arndt, P. Cruysberghs και A. Przylebski, Akademie Verlag, Berlin 2009.

Ο Φώτης Τερζάκης γεννήθηκε το 1959 στην Πάτρα. Ίδρυσε και διηύθυνε τις εκδόσεις "Praxis" (1982-1990), ενώ υπήρξε τακτικός συνεργάτης των εκδόσεων "Πρίσμα" (1990-94). Από το 1998 σχεδιάζει και επιμελείται τη σειρά "Ιστάρ. Ανθρωπολογία της σεξουαλικότητας" στις εκδόσεις "Οξύ". Έχει εργαστεί ερευνητικά, στο πλαίσιο σεμιναρίων, σε ποικίλους τομείς των ανθρωπιστικών επιστημών. Από το 1992 συνδιοργανώνει ένα Ανεξάρτητο Θρησκειολογικό Σεμινάριο, που το 1997 οδήγησε στη δημιουργία της Εταιρείας Θρησκειολογικών Ερευνών (της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρώτος γραμματέας), ενώ ήταν από τους βασικούς συντάκτες του "Θρησκειολογικού Λεξικού" των εκδόσεων "Ελληνικά Γράμματα". Έχει δημοσιεύσει πολλά δοκίμια και κριτικές στον περιοδικό Τύπο, συνεργάζεται δε ως βιβλιοκριτικός με τις εφημερίδες "Ελευθεροτυπία" και "Καθημερινή". Έχει επίσης παρουσιάσει μεγάλο αριθμό μεταφράσεων σε συναφή πεδία. Έργα του είναι: "Τα αίματα της γλώσσας". "Έξι ποιήματα" (Όστρακα, Πάτρα 1988)· "Φύση και κοινωνία: γενεαλογία ενός τύπου συνείδησης και μιας σχέσης κυριαρχίας" (Έρασμος, 1990)· "Σημειώσεις για μιαν ανθρωπολογία της μουσικής" (Πρίσμα, 1990)· "Φιλελευθερισμός και τρομοκρατία. Πολιτικά κείμενα" (Πρίσμα, 1991)· "Οι αντίποδες του '60: πίσω από τη διφορούμενη έννοια του μεταμοντερνισμού και μέσα από τα νέα κοινωνικά κινήματα" (Πρίσμα, 1992)· "Το φάντασμα μιας δεκαετίας: κουλτούρα και εναλλακτικός πολιτισμός στη δεκαετία του 1960" (συλλ. τόμος, επιμ. με τη Σώτη Τριανταφύλλου, Δελφίνι, 1994)· "Φιλοσοφικός ρεφορμισμός. Προβλήματα διαλεκτικής και ολότητας στη φιλοσοφία και την πολιτική θεωρία του Jurgen Habermas" (Έρασμος, 1996)· "Η διαλεκτική επαναπροσδιορισμένη. Συμβολή στη διερεύνηση των φιλοσοφικών και ανθρωπολογικών θεμελίων μιας έννοιας" (Φιλίστωρ, 1996)· "Μελέτες για το ιερό" (Ελληνικά Γράμματα, 1997)· "Ανορθολογισμός, φονταμενταλισμός και θρησκευτική αναβίωση: τα χρώματα της σκακιέρας" (Ελληνικά Γράμματα, 1998)· "Τα ονόματα του Διονύσου. Προαναγγελίες μιας διαρκώς ματαιούμενης έλευσης" (Οξύ, 2000).

Ο Γιώργος Σαγκριώτης σπούδασε κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, όπου εκπόνησε επίσης τη διδακτορική του διατριβή για την πολιτική φιλοσοφία του Χομπς. Στη συνέχεια δίδαξε κοινωνιολογία, πολιτική θεωρία και φιλοσοφία σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα του Παντείου Πανεπιστημίου, του Πανεπιστημίου Πατρών και του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός υπότροφος και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Γκαίτε της Φραγκφούρτης, ενώ διετέλεσε επισκέπτης ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μύνστερ και στο Πανεπιστήμιο Brown του Πρόβιντενς. Υπήρξε επίσης επιστημονικός συνεργάτης της έδρας νεότερης και σύγχρονης γερμανικής λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου του Οσναμπρύκ, όπου δίδαξε αισθητική φιλοσοφία και θεωρία της λογοτεχνίας. Από το 2019 είναι επίκουρος καθηγητής νεότερης φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων σε περιοδικά και συλλογικούς τόμους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως επίσης τα βιβλία: "Ο δίκαιος και η πόρνη", Έρασμος, Αθήνα 2003, "Δόξα και παράδοξα", Νήσος, Αθήνα 2012, "Αυτονομία και στράτευση", Νήσος, Αθήνα 2016.

Ο Γιώργος Ξηροπαΐδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1958. Σπούδασε φιλοσοφία, γερμανική και κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ, όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα τη φιλοσοφία της γλώσσας του ύστερου Χάιντεγκερ. Είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο γνωστικό αντικείμενο της φιλοσοφίας της γλώσσας και της θεωρίας της λογοτεχνίας. Οι δημοσιεύσεις του περιστρέφονται γύρω από την τρίτη "Κριτική" του Καντ, τη φαινομενολογία (Χούσερλ), τη φιλοσοφική ερμηνευτική (Χάιντεγκερ και Γκάνταμερ), την κριτική θεωρία (Αντόρνο και Χάμπερμας) και την ιστορία των αισθητικών ιδεών (Καντ, Γερμανικός Ιδεαλισμός, Ρομαντισμός).

Η Αλίκη Λαβράνου γεννήθηκε το 1963 στον Πειραιά. Σπούδασε κοινωνικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Gottingen της Γερμανίας και στο ίδιο πανεπιστήμιο εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή με τίτλο "Historizitat und Verbindlichkeit von Werten. Zu Gustav Hugos Rechtsphilosophie und zu Friedrich Carl von Savignys Rechtslehre". Δίδαξε κοινωνική θεωρία,πολιτική θεωρία και θεωρία κοινωνικής πολιτικής στα Τμήματα Κοινωνιολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου του Gottingen, στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Σήμερα διδάσκει κοινωνική θεωρία και επιστημολογία των κοινωνικών επιστημών στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της επιστημονικής επιθεώρησης "Αξιολογικά".

Ο Κωνσταντίνος Καβουλάκος γεννήθηκε το 1967 στην Αθήνα, όπου σπούδασε κοινωνιολογία και κοινωνική και πολιτική φιλοσοφία. Είναι καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, όπου στα τέλη του 2011 εκλέχθηκε αναπληρωτής καθηγητής κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφίας και φιλοσοφίας του πολιτισμού. Είναι ο συγγραφέας των βιβλίων: "Γιούργκεν Χάμπερμας: Τα θεμέλια ταυ Λόγου και της κριτικής κοινωνικής θεωρίας" (Πόλις, 1996) και "Πέρα από τη μεταφυσική και τον επιστημονισμό: Ο διεπιστημονικός υλισμός του Max Horkheimer" (Αλεξάνδρεια, 2001). Έχει επιμεληθεί τους συλλογικούς τόμους: "Κριτική θεωρία: Παράδοση και προοπτικές" (Νήσος, 2003), "Ιμμάνουελ Καντ. Πρακτικός Λόγος και νεωτερικότητα" (Αλεξάνδρεια, 2006) και "Η Φαινομενολογία. του πνεύματος" του Γκ. Β. Φ. Χέγκελ. "Ερμηνευτικές προσεγγίσεις" (Αλεξάνδρεια, 2009). Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά και έχει μεταφράσει φιλοσοφικά έργα της ευρύτερης παράδοσης της κριτικής θεωρίας (G. Lukacs, J. Habermas, A. Wellmer, A. Honneth).

Ο Κοσμάς Ψυχοπαίδης (1944-2004) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης, απ' όπου έλαβε και το διδακτορικό του δίπλωμα. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια της Φρανκφούρτης και του Gottingen του οποίου υπήρξε υφηγητής (Habilitation) και μόνιμος καθηγητής. Διετέλεσε καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (1981-1987) και, εν συνεχεία, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1988-2004). Συμμετείχε στη σύνταξη του περιοδικού "Αξιολογικά". "Έφυγε" από καρδιακή προσβολή στην Αθήνα, στις 13 Δεκεμβρίου 2004, κατά τη διάρκεια παρουσίασης βιβλίου.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Σπούδασε κοινωνιολογία και φιλοσοφία στο Μάρμπουργκ και τη Φραγκφούρτη, όπου πήρε και το διδακτορικό του δίπλωμα. Είναι καθηγητής Επιστημολογίας και Κοινωνιολογίας της Γνώσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει ασχοληθεί ερευνητικά και συγγραφικά με την «κριτική θεωρία», την κοινωνιολογία της γνώσης, της εκπαίδευσης και της τεχνολογίας, την επιστημολογία των κοινωνικών επιστημών, τις μορφές εξουσίας στις καθημερινές σχέσεις, τη φτώχεια και τον ρατσισμό. Έργα του: "Das symbolische Mehrprodukt" (1985), "Από τον βιωματικό στον επιστημονικό κόσμο. Ζήτημα κοινωνικής αναπαραγωγής της γνώσης" (1992), "Η Κριτική Θεωρία σήμερα" (2000) κ.ά.