Μελετήματα για τον Ε. Π. Παπανούτσο

Παντελής Πρεβελάκης (1909 - 1986). Ο Παντελής Πρεβελάκης γεννήθηκε στο Ρέθυμνο, δεύτερος γιος του Γεωργίου Πρεβελάκη και της Ειρήνης το γένος Φραγκιαδάκη. Στο Ρέθυμνο πέρασε τα σχολικά του χρόνια και σε ηλικία δεκαπέντε χρόνων εξέδωσε μαζί με τον Γ.Ανδρουλιδάκη το λογοτεχνικό περιοδικό Αθηνά, που κυκλοφόρησε για ένα χρόνο. Το 1926 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην Αθήνα γνωρίστηκε με το Νίκο Καζαντζάκη με τον οποίο συνδέθηκε με μακρόχρονη φιλία. Δυο χρόνια μετά την έναρξη των σπουδών του πήρε μετεγγραφή στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου και το 1930 έφυγε για περαιτέρω σπουδές στο Παρίσι. Εκεί έμεινε για δυο χρόνια και παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Γραμμάτων της Σορβόννης και στο Ινστιτούτο Τέχνης και Αρχαιολογίας, από όπου αποφοίτησε το 1933. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα αναγορεύτηκε διδάκτωρ Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και διορίστηκε έκτακτος καθηγητής στην έδρα της Ιστορίας Τέχνης, χωρίς ποτέ να μονιμοποιηθεί λόγω της πολιτικής του ιδεολογίας υπέρ του Βενιζέλου. Το 1937 διορίστηκε στη Διεύθυνση Καλών Τεχνών του Υπουργείου Παιδείας, και παρά το εχθρικό κλίμα του μεταξικού καθεστώτος δραστηριοποιήθηκε έντονα, κυρίως στον τομέα Καλών Τεχνών. Το 1939 διορίστηκε καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών και από το 1938 δίδασκε στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Μετά τη κήρυξη του πολέμου από τους ιταλούς έκανε αίτηση να καταταγεί εθελοντής και όταν δεν έγινε δεκτή στράφηκε προς τον αγώνα για τη διαφύλαξη και διάσωση των έργων της Εθνικής Πινακοθήκης και του Εθνολογικού Μουσείου. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής απουσίασε από την εκδοτική δραστηριότητα και παύτηκε από τις εργασίες του. Μετά τον πόλεμο επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο και ταξίδεψε σε πολλές χώρες. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Παπαδόπουλου αρνήθηκε να διοριστεί στη Μέση Εκπαίδευση και να τιμηθεί από τη χούντα, κυκλοφόρησε μυστικά την Αντίστροφη Μέτρηση και εκτός εμπορίου τον Νέο Ερωτόκριτο και συμμετείχε στην ίδρυση της Εταιρείας Σπουδών της Σχολής Μωραΐτη. Μετά τη Μεταπολίτευση τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών (1977) και αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ των Φιλοσοφικών Σχολών των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Πέθανε στο σπίτι του στην Εκάλη από καρδιά σε ηλικία 77 ετών. Στο χώρο της λογοτεχνίας πρωτοεμφανίστηκε το 1928 με το μονόπρακτο θεατρικό έργο Ο μίμος και το μακροσκελές ποίημα Στρατιώτες εμπνευσμένο από τη Μικρασιατική καταστροφή. Το 1938 εξέδωσε το Χρονικό μιας Πολιτείας με το οποίο καθιερώθηκε στο χώρο της πεζογραφίας της γενιάς του Τριάντα. Στο έργο του Πρεβελάκη, ποιητικό και πεζογραφικό κυριαρχεί η εμπλοκή ιστορικής και λογοτεχνικής πραγματικότητας, η εμμονή σε μεγάλα υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου. Στην πορεία της συγγραφικής του δραστηριότητας, η οποία κάλυψε τριανταέξι χρόνια από τη ζωή του, πέρασε από την έκφραση των μεγάλων οραμάτων της ελευθερίας σε μια εσωτερικότερη γραφή, πάντα όμως σε στενή σχέση με τον αφετηριακό προσανατολισμό του. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Παντελή Πρεβελάκη βλ. Αλεξίου Στυλιανός, «Πρεβελάκης Παντελής», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 8. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988, Γιαλουράκης Μανώλης, «Πρεβελάκης Παντελής», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και Παρίσης Νικήτας, «Παντελής Πρεβελάκης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία· Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Ζ΄ , σ.338-371. Αθήνα, Σοκόλης, 1993. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Ο Φ. Κ. Βώρος είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, επίτιμος σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Ο Ηλίας Σπυρόπουλος σπούδασε κλασική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. (το 1966), στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και την Ecole Pratique des Itautes Etudes του Παρισιού. Ανακηρύχτηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης το 1973. Υπηρέτησε στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση επί είκοσι περίπου χρόνια, με μια πολύχρονη διακοπή, από το 1968 και μετά, οπότε απολύθηκε από το δικτατορικό καθεστώς. Με την ίδρυση του Κέντρου Εκπαιδευτικών Μελετών και Επιμορφώσεως (1976), διορίστηκε Σύμβουλος, αργότερα, (1984), Πρόεδρος του Τμήματος Μέσης Εκπαιδεύσεως και, στη συνέχεια, Πρόεδρος του αντίστοιχου τμήματος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Με τις ιδιότητες του αυτές χειρίστηκε κυρίως τα θέματα της αναμόρφωσης των προγραμμάτων, των διδακτικών βιβλίων και της μεθόδου διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών και των κειμένων νεοελληνικής λογοτεχνίας στη Μέση Εκπαίδευση, όπως και της επιμόρφωσης του διδακτικού προσωπικού της (ως συντονιστής σεμιναρίων σε πανελλήνια κλίμακα και Διευθυντής της Σχολής Επιμορφώσεως Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης - ΣΕΛΜΕ Αθηνών) και υπήρξε ο εισηγητής της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα Γυμνάσια. Διετέλεσε πρόεδρος ή μέλος Συμβουλίων και Επιτροπών του Υπουργείου Παιδείας και εκπρόσωπός του για θέματα εκπαιδευτικού σχεδιασμού στην UNESCO, το Συμβούλιο της Ευρώπης, την Ευρωπαϊκή Οικονομική Ένωση και την Κύπρο. Το συγγραφικό έργο του Ηλία Σπυρόπουλου, εκτός από τα διδακτικά εγχειρίδια, τη συμβολή του στον εφοδιασμό των φιλολόγων με "Βιβλία του καθηγητή", τα επιστημονικά και παιδαγωγικά του άρθρα, το Ευρετήριο του τόμου 1 - 20 του περιοδικού "Ελληνικά" (1979), αναφέρεται: α) Στη σύγχρονη σχολική πράξη, με βιβλία όπως: "Τα αρχαία ελληνικά στο Γυμνάσιο και το Λύκειο" (1980), που είχε τη συνέχειά του με μια κατάθεση της πολύχρονης εμπειρίας του ως Συμβούλου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, την τριλογία "Θητεία στον ανθρωπισμό" (1. "Το αρχαίο θέατρο στην παιδεία του σήμερα". - 2. "Λογοτεχνία και παιδεία". - 3. "Αρχαιοελληνικός λόγος και σύγχρονη παιδεία", 1991 - 1992. β) Στους αρχαίους κλασσικούς: τον Πλάτωνα, ("Πλάτωνος μύθοι", 1969, "Πλάτωνος Πρωταγόρας", 1975) τον Σοφοκλή ("Ερμηνεία του Οιδίποδα τυράννου", 1981) τον Ηρόδοτο ("Μακεδονία και Μακεδόνες στον Ηρόδοτο", 1993, "Τα ερωτικά και τα αιμοσταγή του Ηροδότου", 1998). Έργο ζωής του Ηλία Σπυρόπουλου αποτελεί η πεντάτομη έκδοση των 9 βιβλίων των "Ιστοριών" του Ηροδότου (εκτεταμένη Εισαγωγή - Αρχαίο Κείμενο - Μετάφραση - Σχόλια - Αναλυτικά Ευρετήρια, 1992 - 1998). Αλλά ο Ηλίας Σπυρόπουλος είναι κατεξοχήν αριστοφανιστής, όπως δείχνει η συγγραφική του δραστηριότητα: Η διδακτορική του διατριβή "L' accumulation verbale chez Aristophane", βραβείο της Εταιρείας Γάλλων Φιλολόγων 1974, "Αριστοφάνους Ιππείς", 1987, "Αριστοφάνης: Σάτιρα - θέατρο - ποίηση", 1988, "Αριστοφάνους Αχαρνείς", 1998, και άρθρα, σύμμικτα και βιβλιοκρισίες σε επιστημονικά περιοδικά και εισηγήσεις σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Μάλιστα, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ανέβασε τη μετάφρασή του των Ιππέων στο Φεστιβάλ του 1989 και το Εθνικό Θέατρο τη μετάφραση των Αχαρνών στο Φεστιβάλ του 1995. Η μετάφραση αυτή βραβεύτηκε από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας (2002).

Παναγιώτης Κ. Κανελλόπουλος (1902-1986). Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα, γιος του φαρμακοποιού Κανέλλου Κανελλόπουλου και της Αμαλίας Γούναρη. Είχε έναν μεγαλύτερο αδερφό τον Αναστάσιο και μια μικρότερη αδερφή τη Μαρία. Φοίτησε στο α’ Γυμνάσιο Πατρών και σπούδασε στη νομική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών (1919-1920), τη νομική σχολή του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης (1920-1923, οπότε αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Δικαίου) και τη φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου του Μονάχου (1923). Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία και απολύθηκε ένα χρόνο αργότερα με το βαθμό του τυφεκιοφόρου. Διετέλεσε μέλος της Εταιρείας Κοινωνικών Επιστημών (το 1925 μετά από δημοσίευση της πρώτης κοινωνιολογικής του πραγματείας στο Αρχείο των Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Δ.Καλλιτσουνάκη και με πρόταση του τελευταίου, του Αλέξανδρου Παπαναστασίου και του Αριστοτέλη Σιδέρη), γενικός γραμματέας του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας στην οικουμενική κυβέρνηση του Αλεξάνδρου Ζαΐμη (1926), υφηγητής (1929) και καθηγητής (1933) Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1929 πήρε μέρος (από κοινού με τους Κων/νο Τσάτσο και Μ.Τσαμαδό) στην ίδρυση και σύνταξη του περιοδικού Αρχείον Φιλοσοφίας και Θεωρίας των Επιστημών. Το 1935 παντρεύτηκε τη Θεανώ Πουλικάκου. Τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε σειρά άρθρων υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας στην εφημερίδα Ακρόπολις, απομακρύνθηκε από το πανεπιστήμιο μετά από άρνησή του να ορκιστεί πίστη στο βασιλιά και ίδρυσε το Εθνικόν Ενωτικόν Κόμμα, με το οποίο εισηγήθηκε την υπερνίκηση του εθνικού διχασμού και πήρε μέρος στις εκλογές του 1926 χωρίς επιτυχία. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά συνελήφθη και εξορίστηκε στην Κύθνο, τη Θάσο και την Κάρυστο, ως το 1940. Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου κατατάχτηκε εθελοντικά και υπηρέτησε στην πρώτη γραμμή (Πόγραδετς - Κορυτσά). Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής διώχτηκε για αντιστασιακή δράση και κατέφυγε στην Ερυθραία της Μικράς Ασίας. Διετέλεσε αντιπρόεδρος και υπουργός εθνικής άμυνας της εξόριστης κυβέρνησης Τσουδερού, θέση από την οποία αγωνίστηκε υπέρ του ελληνικού αγώνα. Πήρε μέρος στο διεθνές συνέδριο του Λίβανο (1944) και υπήρξε υπουργός στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου ανέλαβε γενναίες πρωτοβουλίες για την αποσόβηση των σφαγών. Ως το 1967 συνέχισε την πολιτική του δραστηριότητα καταλαμβάνοντας υπουργικά και βουλευτικά αξιώματα σε πολλές κυβερνήσεις, ενώ διετέλεσε και πρωθυπουργός της χώρας από την 1η ως τις 22 Νοεμβρίου του 1945. Αρχηγός της Ελληνικής αντιπροσωπείας στη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. την περίοδο Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 1950 και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 1959, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος υπέγραψε ως εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης τη συμφωνία ένταξης της χώρας στην Ε.Ο.Κ. τον Ιούλιο του 1961. Υπήρξε επίσης αρχηγός του κόμματος της Ε.Ρ.Ε. και λίγο πριν την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου σχημάτισε κυβέρνηση με στόχο τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας εναντιώθηκε στο καθεστώς των συνταγματαρχών . Στην πολιτική επέστρεψε ως ανεξάρτητος βουλευτής του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας το 1977 και το 1981 και με το κύρος του επιβλήθηκε ως υπερκομματικά αξιοσέβαστο πρόσωπο. Στο χώρο των γραμμάτων είναι γνωστός κυρίως για το πολύτομο ιστορικό έργο του Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος, ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη φιλοσοφία και το κοινωνιολογικό και επιστημονικό δοκίμιο. Τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών (1957 για το Γεννήθηκα στο 1402) και το Μετάλλιο Γκαίτε (1982) και το 1979 εκλέχτηκε ξένος εταίρος της Βουλγαρικής Ακαδημίας των Επιστημών. Εξέδωσε και δημοσίευσε μελέτες στο εξωτερικό (κυρίως στη Γερμανία) και έργα του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ιταλικά. Πέθανε στο σπίτι του στην Αθήνα από καρδιακή ανακοπή. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1918 με δημοσίευση ποιήματός του στο Νουμά. Το 1920 εξέδωσε την ποιητική συλλογή Ρυθμοί στα κύματα. Ως το 1955 εξέδωσε τρεις ακόμη συλλογές. Εκτός από την ποίηση ασχολήθηκε με την πεζογραφία (εξέδωσε στο Μόναχο το μυθιστόρημα Η λυτρωμένη από το σόι που χάθηκε) και τη θεατρική γραφή (με το ιστορικό δράμα Όλιβερ Κρόμβελ). Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου βλ. Δεσποτόπουλος Κ.Ι., «Κανελλόπουλος Παναγιώτης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Χατζηφώτης Ι.Μ., «Κανελλόπουλος Παναγιώτης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 8. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και «Βιοχρονολόγιο-Εργογραφία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου», Νέα Εστία 140, Χριστούγεννα 1996, αρ.1667, σ.3-11. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Ο Νίκος Χατζηκυριάκος - Γκίκας (Αθήνα 1906 - 1994) γεννήθηκε στην Αθήνα στις 26 Φεβρουαρίου του 1906. Από μικρός έδειξε ιδιαίτερη κλίση στο σχέδιο και έτσι, μαθητής ακόμα, πήρε μαθήματα ζωγραφικής από τον Κωνσταντίνο Παρθένη. Το 1922 πήγε στο Παρίσι, όπου παράλληλα με τις σπουδές του στη γαλλική φιλολογία και την αισθητική στη Σορβόνη, παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής και χαρακτικής στην Academie Ranson, με δασκάλους τον Bissiere και τον Δ. Γαλάνη. Το 1934, καταξιωμένος ήδη καλλιτέχνης, εγκατέλειψε το Παρίσι και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Στα 1935 - 1937 συνεργάστηκε με τον αρχιτέκτονα Πικιώνη, τον ποιητή Παπατζώνη και το σκηνοθέτη Καραντινό στην έκδοση του περιοδικού Το Τρίτο Μάτι. Το 1941 εξελέγη καθηγητής στην έδρα του Σχεδίου της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, όπου και δίδαξε έως το 1958. Το 1973 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, το 1979 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το 1986 εξελέγη μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας του Λονδίνου. Ο Χατζηκυριάκος - Γκίκας εκτός από τη ζωγραφική ασχολήθηκε ακόμη με τη γλυπτική, τη χαρακτική, την εικονογράφηση βιβλίων, με τη σκηνογραφία, ενώ έδωσε πολλές διαλέξεις και δημοσίευσε μελέτες και άρθρα για την αρχιτεκτονική και την αισθητική, καθώς και δοκίμια για την ελληνική τέχνη.

Ο Κυριάκος Σ. Κατσιμάνης γεννήθηκε το 1937 στο Παράλιο Άστρος. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, από όπου πήρε το πτυχίο της Φιλοσοφικής Σχολής (1960), και φιλοσοφία στο Παρίσι (Σορβόννη), από όπου πήρε το Doctorat d'Etat des Lettres (1974). To 1980 ανακηρύχτηκε Υφηγητής της Φιλοσοφίας της Παντείου ΑΣΠΕ. Υπηρέτησε στη Μέση Εκπαίδευση (1962-1976), στο Κέντρο Εκπαιδευτικών Μελετών και Επιμορφώσεως (ΚΕΜΕ, 1976-1985) και στο ανασυσταθέν Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (1985), του οποίου υπήρξε Σύμβουλος και Αντιπρόεδρος. Δίδαξε φιλοσοφία στη Σχολή Επιμόρφωσης Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΣΕΛΜΕ) της Αθήνας καθώς και στα περιφερειακά Επιμορφωτικά Κέντρα της Αθήνας, του Πειραιά και της Τρίπολης. Έχει επίσης διδάξει στο Διδασκαλείο Μ.Ε., στο Διδασκαλείο Δ.Ε., στη ΧΕΝ της Αθήνας και στο Κέντρο Φιλοσοφικών Ερευνών. Έχει πολλές φορές πάρει μέρος ως ειδικός εισηγητής σε επιμορφωτικά σεμινάρια και σε ενημερωτικές συγκεντρώσεις για το εποπτικό προσωπικό και τους καθηγητές της Μ.Ε. τόσο στην Αθήνα όσο και σε διάφορες επαρχιακές πόλεις. Τέλος, έχει συμμετάσχει σε ελληνικά και σε διεθνή φιλοσοφικά και εκπαιδευτικά συνέδρια. Τον Ιούνιο του 2000 εξελέγη ομόφωνα επίκουρος καθηγητής στον Τομέα Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου δίδαξε φιλοσοφία επί τέσσερα έτη, ενώ τον Ιούνιο του 2004 εξελέγη ομόφωνα αναπληρωτής καθηγητής στον Τομέα Φιλοσοφίας της ίδιας Σχολής. Έχει επανειλημμένως εκλεγεί μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας, της οποίας έχει διατελέσει Γενικός Γραμματέας και Ταμίας. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει βιβλία και άρθρα φιλοσοφικού περιεχομένου, ενώ πολυάριθμες συνεργασίες του έχουν καταχωριστεί στην "Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα. Στο έργο του πρέπει να προστεθεί και η μετάφραση τεσσάρων βιβλίων. Ως στοχαστής ο Κυριάκος Κατσιμάνης εμπνέεται από την ελληνική πνευματική παράδοση και ιδιαίτερα από το σωκρατικό ορθολογισμό. Με τον εξοπλισμό αυτό, καθώς και την οικείωσή του με τη νεότερη και τη σύγχρονη ευρωπαϊκή φιλοσοφική σκέψη, επιχειρεί κριτικές αναλύσεις και διαφωτιστικές τομές σε προβλήματα που απασχολούν το σύγχρονο άνθρωπο.

Ο Ανδρέας Καζαμίας είναι ένας από τους κορυφαίους συγκριτικούς της Εκπαίδευσης. Εργάστηκε για σχεδόν πάνω από μισό αιώνα ως ακαδημαϊκός στις Η.Π.Α. και στην Ευρώπη. Σήμερα είναι Ομότιμος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ουισκόνσιν των Η.Π.Α. και στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Ιωαννίνων. Διετέλεσε Πρόεδρος της Παιδαγωγικής Εταιρείας της Ελλάδας και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Συγκριτικής Εκπαίδευσης. Το 1981, η Ακαδημία Αθηνών τον εξέλεξε Αντεπιστέλλον Μέλος. Δημοσίευσε πλήθος ερευνών και διεύθυνε την έκδοση επιστημονικών περιοδικών και εκδόσεων, ανάμεσα τους και το Comporative Education Review. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος επιστημονικών σωματείων, καθώς και σύμβουλος Κυβερνήσεων για εκπαιδευτικά θέματα. Τα βιβλία του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες και διδάσκονται σε μεγάλα ξένα πανεπιστήμια.