Στης μνήμης το διάστημα: Νικηφόρος Βρεττάκος

Ο Θανάσης Βαλτινός γεννήθηκε στο Καστρί Κυνουρίας, το 1932. Οικογενειακές μετακινήσεις, που συνδέονται με τις δυσκολίες των κατοχικών και μετακατοχικών χρόνων, τον ανάγκασαν να φοιτήσει κατά σειρά στα γυμνάσια Σπάρτης, Γυθείου και Τρίπολης. Το 1950 ήρθε στην Αθήνα όπου ζει έως σήμερα. Σπούδασε κινηματογράφο. Μετά το 1974 έζησε κατά διαστήματα στο εξωτερικό: Αγγλία, Δυτικό Βερολίνο και Η.Π.Α., καλεσμένος από Πανεπιστήμια ή άλλα πνευματικά ιδρύματα. Έχει μεταφράσει τις "Τρωάδες" του Ευριπίδη και την "Ορέστεια" του Αισχύλου, που παίχτηκαν στην Επίδαυρο το 1979 και 1980 αντιστοίχως, από το Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν. Έχει γράψει σενάρια για τον κινηματογράφο. Το 1984 τιμήθηκε με το βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ των Καννών για την ταινία του Θ. Αγγελόπουλου "Ταξίδι στα Κύθηρα". Το 1990 τιμήθηκε επίσης με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το βιβλίο: "Στοιχεία για την Δεκαετία του '60". Διετέλεσε μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, καθώς και της Εταιρείας Συγγραφέων της οποίας υπήρξε πρόεδρος επί σειρά ετών. Διετέλεσε γενικός Διευθυντής του 2ου Καναλιού της Εθνικής τηλεόρασης 1989-1990. Στις 5 Ιουνίου 2008 εκλέχτηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, στην έδρα της Νέας Ελληνικής Πεζογραφίας της Τάξης των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών. Τον Δεκέμβριο του 2012 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Τα βιβλία που έχει εκδώσει είναι τα εξής: - "Συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη, Βιβλίο πρώτο: Αμερική", Κέδρος, 1972 - "Η Κάθοδος των εννιά", Κέδρος, 1978 - "Τρία Ελληνικά μονόπρακτα", Κέδρος, 1978 - "Εθισμός στη νικοτίνη" [διήγημα, στο τομίδιο] "Τρία διηγήματα", Θανάσης Βαλτινός, Χριστόφορος Μηλιώνης, Δημήτρης Νόλλας, Στιγμή - "Μπλε βαθύ σχεδόν μαύρο", Στιγμή, 1985 - "Στοιχεία για την δεκαετία του '60", Στιγμή 1989 - "Θα βρείτε τα οστά μου υπό βροχήν", Διηγήματα, Άγρα 1992 - "Φτερά Μπεκάτσας", Άγρα 1993 - "Ορθοκωστά", Άγρα 1994 - "Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη, Βιβλίο δεύτερο: Βαλκανικοί - '22", Ωκεανίδα, 2000 - "Ημερολόγιο 1836-2011", Ωκεανίδα, 2001 - "Εθισμός στη νικοτίνη", Διηγήματα, Μεταίχμιο, 2003 - "Άνθη της αβύσσου", Εστία, 2008 - "Ο τελευταίος Βαρλάμης", Εστία, 2010 - "Ανάπλους", Εστία, 2012 Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες.

Ο Κώστας Βρεττάκος (1938-2018) γεννήθηκε στην Αθήνα. Από πολύ νωρίς γοητεύτηκε από τον κινηματογράφο, τέχνη στην οποία όμως ποτέ δεν αφοσιώθηκε αποκλειστικά. Σπούδασε κινηματογράφο στην Ελλάδα και την Ιταλία και παράλληλα με τις κινηματογραφικές του ενασχολήσεις συνέχισε να εργάζεται βιοποριστικά ως επιμελητής εκδόσεων, παραγωγός διαφημιστικών ταινιών και περιστασιακά ως δημοσιογράφος. Τον καιρό της δικτατορίας εργάστηκε ως μεταφραστής λαϊκών μυθιστορημάτων και ως φωτογράφος εγκυκλοπαιδειών. Τις πρώιμες λογοτεχνικές συνεργασίες με την "Επιθεώρηση Τέχνης" ακολούθησαν δύο ποιητικές συλλογές το 1971 και 1977 με τον τίτλο "Ανάριθμα". Από το 1977, παράλληλα με τη φωτογραφική του δραστηριότητα, ασχολήθηκε πάλι με τον κινηματογράφο γυρίζοντας ως το 1987 μια σειρά από ταινίες από τις οποίες ξεχώρισαν το ντοκιμαντέρ "Το στρώμα της καταστροφής" (1980) και η ταινία μεγάλου μήκους "Τα παιδιά της Χελιδόνας" (1987). Παράλληλα, η μακροχρόνια φωτογραφική του συνεργασία με την Εμμανουέλα ντε Νόρα οδήγησε στην ίδρυση του εκδοτικού οίκου "Τρία Φύλλα". Από το 1990 εγκατέλειψε πάλι τις εκδόσεις, τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο και ασχολήθηκε με την πολιτική διαχείριση της ελληνικής κινηματογραφίας αρχικά ως Ειδικός Σύμβουλος Κινηματογραφίας του Υπουργείου Πολιτισμού (1989), στη συνέχεια ως πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (1991-1998) και ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Eurimages, στο Συμβούλιο της Ευρώπης (1991-2006). Το 2009 εξέδωσε τη μυθιστορία "Περαστικός από το Ρέικιαβικ" (εκδ. Ποταμός), το 2016 το πεζογράφημα "Ασκήσεις περιέργειας" (μυθιστορία με αυτοβιογραφικά στοιχεία, σύμφωνα με τον ίδιο, εκδ. Ποταμός), που τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών, και το 2018 την ποιητική συλλογή με νεανικά του ποιήματα, "Προστιθέμενη αξία" (εκδ. Πόλις). Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα στις 6 Νοεμβρίου 2018, σε ηλικία 80 ετών.

O David Connolly γεννήθηκε το 1954 στο Σέφιλντ της Αγγλίας. Ιρλανδός στην καταγωγή, ζει και εργάζεται από το 1979 στην Ελλάδα ενώ πολιτογραφήθηκε Έλληνας το 1998. Σπούδασε αρχαία ελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Lancaster (1974-77), μεσαιωνική και νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (1977-79) και έλαβε τον τίτλο του Διδάκτορος της Φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο του East Anglia (1997) για τη διατριβή του με θέμα τη "Θεωρία και πράξη της λογοτεχνικής μετάφρασης και τα ιδιαίτερα μεταφραστικά προβλήματα στο έργο του Οδυσσέα Ελύτη". Κατέχει επίσης επαγγελματικά διπλώματα στη διδασκαλια της αγγλικής ως ξένης γλώσσας (Βασιλική Εταιρεία Τεχνών 1984) και στη μετάφραση (Ινστιτούτο Γλωσσολόγων 1992). Είναι τακτικό μέλος διαφόρων συλλόγων επαγγελματιών μεταφραστών και συγγραφέων τόσο στη Βρετανία (Ινστιτούτο Γλωσσολόγων, Ινστιτούτο Μετάφρασης και Διερμηνείας, Εταιρεία Μεταφραστών της Λογοτεχνίας) όσο και στην Ελλάδα (Εταιρεία Συγγραφέων, Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας, Πανελλήνιος Σύλλογος Επαγγελματιών Μεταφραστών). Διετέλεσε επικεφαλής του Μεταφραστικού Τμήματος στο Βρετανικό Συμβούλιο Αθηνών (1991-1994) και έχει διδάξει τη θεωρία και πράξη της λογοτεχνικής μετάφρασης σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο σε ελληνικά πανεπιστημιακά ιδρύματα (Ιόνιο Πανεπιστήμιο 1991-1997, Πανεπιστήμιο Αθηνών 1999-2000, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). Επίσης, διετέλεσε εξωτερικός εξεταστής σε Βρετανικά Πανεπιστήμια με μεταπτυχιακά μεταφραστικά προγράμματα. Επιπλέον, είχε επίτιμες ακαδημαϊκές θέσεις στο Πανεπιστήμιο του Birmingham (Honorary Research Fellow 1999-2002), στο Πανεπιστήμιο του Princeton (Stanley J. Seeger Visiting Fellow 2001) και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (Hellenic Foundation Visiting Fellow in Modern Greek Studies 2002). Μεταφράσεις του έχουν βραβευτεί στην Αγγλία (The Yeats Club Sixth Open Poetry Competition for Translations 1989), στην Αμερική (The Elizabeth Constantinides Memorial Translation Prize for 1996) και στην Ελλάδα (Βραβείο της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας για την καλύτερη μετάφραση από τα ελληνικά 1996, Τιμιτική Διάκριση του Υπουργείου Πολιτισμού 1999, Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης Έργου Ελληνικής Λογοτεχνίας σε Ξένη Γλώσσα, 2008 για το βιβλία "Ωραίος σαν Έλληνας" του Νίκου Εγγονόπουλου).

Η Γεωργία Κακούρου-Χρόνη είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διδάκτωρ Φιλοσοφίας του ιδίου Πανεπιστημίου και κάτοχος masters του τμήματος Museum Studies του Πανεπιστημίου του Leicester. Διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Είναι υπότροφος του ιδρύματος Φουλμπράιτ. Έργα της: "Νίκος Καζαντζάκης - Νικηφόρος Βρεττάκος, δύο δημιουργοί συνομιλούν μέσα από το έργο τους" (Εκδόσεις "Φιλιππότης") και "Το αινιγματικό χαμόγελο της Ελένης" (Εκδόσεις "Λωτός"). Επίσης έχει ασχοληθεί με τη φιλολογική επιμέλεια βιβλίων. Πληθώρα άρθρων της, σε θέματα νεοελληνικής λογοτεχνίας και μουσειολογίας, έχει δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά. Εργάζεται ως επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης στο παράρτημα της Σπάρτης.

Τίτος Πατρίκιος (1928). Ο Τίτος Πατρίκιος γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος των ηθοποιών Σπύρου και Λέλας Πατρικίου. Το 1946 ολοκλήρωσε τα γυμνασιακά του μαθήματα στο Βαρβάκειο και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε για κάποια χρόνια ως δικηγόρος. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση, στρατευμένος αρχικά στην ΕΠΟΝ και στη συνέχεια στον ΕΛΑΣ. Το 1944 καταδικάστηκε σε θάνατο από συνεργάτες των γερμανών και η εκτέλεσή του ματαιώθηκε την τελευταία στιγμή. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας εξορίστηκε στη Μακρόνησο (1951-1952) και κατά τη διετία 1952-1953 στον Άη Στράτη, από όπου επέστρεψε στην Αθήνα με άδεια εξορίστου. Από το 1959 ως το 1964 σπούδασε κοινωνιολογία στην Ecole Pratique des Hautes Etudes του Παρισιού και πήρε μέρος σε έρευνες του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας. Επέστρεψε στην Ελλάδα, μετά την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου όμως, κατέφυγε ξανά στο Παρίσι, όπου πήρε μέρος σε εκδηλώσεις ενάντια στο παράνομο καθεστώς, και εργάστηκε στην έδρα της Unesco στο Παρίσι και στη Fao στη Ρώμη. Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1975 και εργάστηκε ως δικηγόρος, κοινωνιολόγος και λογοτεχνικός μεταφραστής. Το 1982 επέστρεψε στη θέση που κατείχε στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών πριν το 1967. Στην Αθήνα εργάστηκε επίσης στο Κέντρο Μαρξιστικών Μελετών. Η πρώτη του εμφάνιση στο χώρο των γραμμάτων πραγματοποιήθηκε το 1943 με τη δημοσίευση ενός ποιήματός του στο περιοδικό "Ξεκίνημα της Νιότης", ενώ το 1954 εκδόθηκε η πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο "Χωματόδρομος". Ιδρυτικό μέλος του περιοδικού "Επιθεώρηση Τέχνης" από το 1954 δημοσίευσε πολλά άρθρα και κριτικές στις στήλες του, ενώ πολλά δοκίμιά του συμπεριλήφθηκαν σε συγκεντρωτικές εκδόσεις. Ασχολήθηκε επίσης με τη μετάφραση (κείμενα των Σταντάλ, Αραγκόν, Μαγιακόφσκι, Νερούντα, Γκόγκολ, Γκαρωντύ, Λούκατς και άλλων) και την πεζογραφία, ενώ τα περισσότερα κοινωνιολογικά έργα του είναι γραμμένα στα γαλλικά. Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, τα φλαμανδικά, τα γερμανικά και τα ολλανδικά. Το 1994 τιμήθηκε με ειδικό κρατικό βραβείο για το σύνολο του έργου του. Το Φεβρουάριο του 2020 έλαβε τα διάσημα του Αξιωματούχου του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών από τον πρέσβη της Γαλλίας στην Ελλάδα, Patrick Maisonnave. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Τίτου Πατρίκιου βλ. Αλέξανδρος Αργυρίου, "Τίτος Πατρίκιος", στο "Η ελληνική ποίηση · η πρώτη μεταπολεμική γενιά", Αθήνα: Σοκόλης, 1982, Αλέξανδρος Αργυρίου, "Πατρίκιος Τίτος", στο "Παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό", τ. 8, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Δώρα Μέντη, "Πατρίκιος Τίτος", στο "Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας", Αθήνα, Πατάκης, 2007. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.· φωτογραφία: Δημήτρης Τσουμπλέκας)