Παιδί και εκπαίδευση στο μουσείο

H Χρυσούλα-Χρυσοβαλάντου Παπαστάθη είναι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, κάτοχος διπλώματος της διετούς εκπαίδευσης "Μουσειακής Εκπαίδευσης" του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου και του Μεταπτυχιακού Τίτλου "ΜΑ Drama in Education" στο University of Central England του Μπέρμιγκχαμ. Έχει παρακολουθήσει πολλά σεμινάρια με θέμα το θέατρο και τη μουσική στην εκπαίδευση. Επίσης έχει παρακολουθήσει πολλά σεμινάρια με θέμα το θέατρο του σώματος, clowning, μάσκες και θεατρικό αυτοσχεδιασμό (σύστημα Johnstone) στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει παρακολουθήσει συνέδρια με θέμα το Drama in Education και το χορό στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Παρακολουθεί μαθήματα σύγχρονου χορού. Έχει εργαστεί ως αναπληρώτρια δασκάλα και δασκάλα δράματος στο Αγγλικό εκπαιδευτικό σύστημα. Από το 2001 εργάζεται ως δασκάλα στο Δημόσιο. Έχει διατελέσει μέλος του Διοικητικού συμβουλίου του NATD (National Association for Teaching Drama) της Αγγλίας. Είναι Πρόεδρος του Διοικητικού συμβουλίου του Πανελλήνιου Συλλόγου Εκπαιδευτικού Δράματος. Έχει σχεδιάσει και υλοποιήσει μέσα από τις τεχνικές του εκπαιδευτικού δράματος, παραστάσεις με παιδιά 6-12ετών.

Η Κατερίνα Γιόφτσαλη είναι πτυχιούχος της Σχολής Επιστημών της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και κάτοχος ΜΑ και PhD Μουσειολογίας του Πανεπιστημίου Λέστερ της Αγγλίας με υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Έχει διδάξει "Επικοινωνία και Μάθηση στο Μουσείο" στο Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα "Μουσειακές Σπουδές" του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και ήταν επιστημονική υπεύθυνη στις πρακτικές των φοιτητών στα μουσεία στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα "Κοινωνικοπολιτισμική Εκπαίδευση και Κατάρτιση Εμψυχωτών" του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Από το 2004 μέχρι σήμερα είναι υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης - Αγγελική Γιαννακίδου και εργάζεται ως νηπιαγωγός.

Η Καλλιόπη Κύρδη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Είναι εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Σπούδασε νομικά και παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 2007 είναι υπεύθυνη πολιτιστικών θεμάτων στην Α΄ Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αθηνών. Υπήρξε μέλος των συγγραφικών ομάδων του βιβλίου γλώσσας της Α΄ τάξης του δημοτικού και των βιβλίων για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα μειονοτικά σχολεία της Θράκης. Συμμετείχε σε ομάδες σχεδιασμού προγραμμάτων με διαπολιτισμικό χαρακτήρα. Από το 1979 ασχολείται με την εκπαίδευση στα μουσεία και την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού. Έχει συνεργαστεί με το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ΥΠ.ΠΟ, το Μουσείο Νεώτερης Κεραμεικής, το Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος, το Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Παιδικό Μουσείο, το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου και άλλους φορείς. Ως επιμορφώτρια έχει εισηγηθεί θέματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, πρώτης γραφής και ανάγνωσης, παραγωγής λόγου στο σχολείο, οικογενειακού γραμματισμού, σχεδιασμού πολιτιστικών δραστηριοτήτων και διαδρομών, εκπαίδευσης στα μουσεία, φιλαναγνωσίας, δημιουργικής γραφής με παιδιά. Έχει γράψει 4 βιβλία για παιδιά και έχει δημοσιεύσει άρθρα γύρω από τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα.

Ο Κώστας Μάγος γεννήθηκε στη Μυτιλήνη και ζει στο Βόλο. Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε ως δάσκαλος σε δημόσια δημοτικά σχολεία. Από το 2007 είναι λέκτορας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, όπου διδάσκει και ερευνά ζητήματα σχετικά με τη διαπολιτισμική διάσταση της εκπαίδευσης.

Η Δήμητρα Ντιρογιάννη σπούδασε νηπιαγωγός στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στη μουσειακή εκπαίδευση στο Bank Street College of Education στη Νέα Υόρκη. Από το 1999 έως το 2002 εργάστηκε ως εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στο Soterios Ellenas School και ως μουσειοπαιδαγωγός στο Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Cathedral Church of St. John the Divine της Νέας Υόρκης. Από το 2002 μέχρι το 2008 ήταν υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου. Από τον Ιανουάριο του 2009 είναι υπεύθυνη αναπτυξιακής εκπαίδευσης στην ActionAid Hellas.

Η Κατερίνα Πλακίτση είναι επίκουρη καθηγήτρια της Σχολής Επιστημών της Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και έχει μακρά επαγγελματική, εκπαιδευτική και διδακτική εμπειρία. Είναι μέλος διεθνών και εθνικών ενώσεων για τη διδακτική των φυσικών επιστημών, καθώς επίσης reviewer σε διεθνή περιοδικά και συνέδρια. Έχει αναπτύξει συνεργασίες με φορείς όπως το ΥΠ.Ε.Π.Θ., το Ε.Α.Ι.Τ.Υ., Επιστημονικά Μουσεία, Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Οικολογικές Οργανώσεις, Κοινωφελείς Ομίλους. Η Κατερίνα Πλακίτση είναι συγγραφέας του βιβλίου των εκδόσεων "Πατάκη", "Διδακτική των φυσικών επιστημών στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: Σύγχρονες τάσεις και προοπτικές". Επίσης, είναι επικεφαλής της συγγραφικής ομάδας του σχολικού εγχειριδίου: Πλακίτση, Κ., Κοντογιάννη, Α., Σπυράτου Ε., Μανώλη Β. (2006). "Μελέτη Περιβάλλοντος Α΄ Δημοτικού, Βιβλίο Δασκάλου, Βιβλίο Μαθητή και Τετράδιο Εργασιών". Αθήνα, ΟΕΔΒ. Επιπλέον, επιμελήθηκε σε συνεργασία το βιβλίο: Κόκκοτας, Π. & Πλακίτση Κ. (2005) (επιμέλεια). "Μουσειοπαιδαγωγική και εκπαίδευση στις φυσικές επιστήμες: Θεωρία και Πράξη", Αθήνα, Εκδόσεις "Πατάκη". Τέλος, έχει συγγράψει άρθρα σε βιβλία, σε επιστημονικά περιοδικά και σε τόμους πρακτικών διεθνών συνεδρίων.

Η Ελένη Σβορώνου (γεν. 1965) είναι απόφοιτη της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, με μεταπτυχιακή ειδίκευση στη Διαχείριση Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Είναι υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο WWF Ελλάς. Παράλληλα, γράφει για παιδιά και νέους. Πολλά από τα βιβλία της έχουν συμπεριληφθεί στις βραχείες λίστες των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων, των βραβείων κοινού Public και του λογοτεχνικού περιοδικού Διαβάζω, ενώ έργα της απέσπασαν Εύφημο Μνεία από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά καθώς και τη διεθνή διάκριση White Raven. Γράφει κριτική παιδικής λογοτεχνίας στον Αναγνώστη ενώ από το 2016 είναι μέλος της κριτικής επιτροπής του Αναγνώστη (κατηγορία: παιδική λογοτεχνία). Διδάσκει δημιουργική γραφή σε σεμινάρια για μικρούς και μεγάλους, και εμψυχώνει παιδαγωγικά εργαστήρια για τη φύση και τον πολιτισμό. Έχει διδάξει δημιουργική γραφή για ενήλικες με θέμα το παιδικό βιβλίο στον κύκλο σεμιναρίων του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Της αρέσει να μοιράζεται αναγνωστικές εμπειρίες με μικρούς και μεγάλους.

Η Ηλέκτρα Σπανδάγου, διδάκτωρ ειδικής αγωγής, είναι λέκτορας ενταξιακής εκπαίδευσης στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ στην Αυστραλία. Έχει ερευνήσει θέματα ένταξης στην Αγγλία, Ελλάδα και Αυστραλία και έχει εργαστεί στην εκπαίδευση και μετεκπαίδευση εκπαιδευτικών γενικής και ειδικής αγωγής στην Ελλάδα και Αυστραλία. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην εκπαιδευτική ένταξη, σε ζητήματα αναπηρίας και στη συγκριτική εκπαίδευση.

Η Γεωργία Κακούρου-Χρόνη είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, διδάκτωρ Φιλοσοφίας του ιδίου Πανεπιστημίου και κάτοχος masters του τμήματος Museum Studies του Πανεπιστημίου του Leicester. Διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Είναι υπότροφος του ιδρύματος Φουλμπράιτ. Έργα της: "Νίκος Καζαντζάκης - Νικηφόρος Βρεττάκος, δύο δημιουργοί συνομιλούν μέσα από το έργο τους" (Εκδόσεις "Φιλιππότης") και "Το αινιγματικό χαμόγελο της Ελένης" (Εκδόσεις "Λωτός"). Επίσης έχει ασχοληθεί με τη φιλολογική επιμέλεια βιβλίων. Πληθώρα άρθρων της, σε θέματα νεοελληνικής λογοτεχνίας και μουσειολογίας, έχει δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά. Εργάζεται ως επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης στο παράρτημα της Σπάρτης.

Η Δέσποινα Καλεσοπούλου είναι πτυχιούχος Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος ΜΑ Μουσειολογίας του Πανεπιστημίου Λέστερ της Αγγλίας. Εργάστηκε επί σειρά ετών ως υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων στο Σκιρώνειο Μουσείο Πολυχρονόπουλου και στο Ελληνικό Παιδικό Μουσείο. Έχει διδάξει θέματα μουσειοπαιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και σε διάφορους φορείς επιμόρφωσης και έχει συγγράψει άρθρα που σχετίζονται με τον εκπαιδευτικό και τον κοινωνικό ρόλο των μουσείων. Από το 2006 εργάζεται στο Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, όπου ασχολείται με το σχεδιασμό εκπαιδευτικών προγραμμάτων, εκθέσεων και εκπαιδευτικού υλικού. Είναι, επίσης, υποψήφια διδάκτωρ Μουσειολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Η Μαρίνα Τσέκου είναι επιμελήτρια εκπαίδευσης στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ). Σπούδασε φιλοσοφία, παιδαγωγική και ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και είναι υποψήφια διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης. Από το 2000 έως το 2004 σχεδίασε και υλοποίησε σειρά μαθημάτων Ιστορίας της Τέχνης για παιδιά και εφήβους στο Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Πατρέων. Επίσης, από το 2000 μέχρι σήμερα και στο πλαίσιο των εκθέσεων που οργανώνει το ΕΜΣΤ, έχει επιμεληθεί και έχει γράψει πολυάριθμα εκπαιδευτικά προγράμματα και έντυπα για μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και σημειώσεις για τον καθηγητή. Έχει παρουσιάσει τη μέθοδο, τους σκοπούς και τους στόχους των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του ΕΜΣΤ σε συνέδρια και ημερίδες.

Η Νίκη Κάπαρη γεννήθηκε στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1965. Σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Λαμίας. Έχει κάνει μετεκπαίδευση στο Μαράσλειο Διδασκαλείο του Π.Τ. του Πανεπιστημίου Αθηνών στο τμήμα της Ειδικής Αγωγής. Παράλληλα έκανε σπουδές στο κλασικό τραγούδι και παρακολούθησε σεμινάρια θεατρικού παιχνιδιού. Από το 1988 εργάζεται ως δασκάλα σε δημοτικά σχολεία. Από το 2000 συλλέγει, επεξεργάζεται και αφηγείται παραμύθια σε βιβλιοθήκες, θέατρα και μουσεία. Συμμετέχει επίσης σε διεθνή φεστιβάλ αφήγησης παραμυθιού. Δημιούργησε μαζί με τον μουσικό Γιάννη Ψειμάδα την ομάδα αφήγησης παραδοσιακών παραμυθιών και μύθων "Παραμυθοσέντουκο", όπου από το 2000 ως σήμερα δίνουν σε τακτική βάση παραστάσεις στην Παιδική Βιβλιοθήκη του Εθνικού Κήπου. Από το 2005 έως το 2007 συνεργάστηκε με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο όπου πραγματοποίησε το πρόγραμμα "Το παραμύθι της Κυριακής στο Μουσείο". Την ίδια περίοδο στο Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη σχεδίασε και παρουσίασε το πρόγραμμα "Τα παραμύθια του κόσμου" βασισμένο στα εκθέματα της μόνιμης συλλογής και των περιοδικών εκθέσεων του μουσείου. Για το 2009, με αφορμή το Παγκόσμιο Έτος Αστρονομίας, αφηγήθηκε ιστορίες στη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ευγενίδου. Έχει κάνει την απόδοση σε τρία λαϊκά παραμύθια τα οποία έχουν εκδοθεί από τις Εκδόσεις "Στεφανίδη" το 2008 ("Το μαντίλι της νεράιδας" με CD, "Οι δώδεκα μήνες", "Η πεντάμορφη και ο κύκνος").

Ο Παναγιώτης Τσιρίδης γεννήθηκε το 1967 στην Κύπρο από Κύπριο πατέρα και Ελληνίδα μητέρα. Μετά την εισβολή των Τούρκων το 1974, ήρθε με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Είναι μουσικοπαιδαγωγός και έχει εργαστεί αρκετά χρόνια στην πρωτοβάθμια δημόσια εκπαίδευση, ενώ σήμερα εργάζεται για την Εκπαιδευτική Τηλεόραση. Συνεχίζει σπουδές στην ψυχολογία. Συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε θέματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης για μουσεία, φεστιβάλ και ιδρύματα. Εργάζεται ως εμψυχωτής σε εκδηλώσεις φεστιβάλ και προγράμματα του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου και αλλού. Έχει συμμετάσχει ως εισηγητής σε αρκετά συνέδρια και σεμινάρια επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, έχει δημοσιεύσει άρθρα για τη μουσική εκπαίδευση και έχει γράψει και σκηνοθετήσει θεατρικές παραστάσεις για παιδιά και εφήβους. Έχει δημοσιεύσει βιβλία παιδικής λογοτεχνίας και μουσικής αγωγής και έχει συμμετάσχει στη δημιουργία εκπαιδευτικών ταινιών.

Ο George E. Hein είναι ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Lesley (Κέμπριτζ, ΜΑ). Ασχολείται με την έρευνα επισκεπτών και τη μουσειακή εκπαίδευση ως ερευνητής και δάσκαλος. Ήταν υπότροφος Φουλμπράιτ στο King's College του Λονδίνου. Εργάστηκε με την ιδιότητα του επισκέπτη καθηγητή, ερευνητή ή υποτρόφου στο Πρόγραμμα Μουσειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λέστερ, στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια, στο Exploratorium του Σαν Φρανσίσκο και στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Σίδνεϊ. Έχει διατελέσει πρόεδρος της Επιτροπής Εκπαίδευσης και Πολιτιστικής Δράσης του ΙCΟΜ (CΕCΑ). Είναι συγγραφέας του "Learning in the Museum" (1998) και μαζί με τη Μary Alexander του "Museums: Places of Learning" (1998). Το πιο πρόσφατο ερευνητικό ενδιαφέρον του είναι η σημασία του έργου του John Dewey στα μουσεία. Το 2009 έλαβε υποτροφία από το Ινστιτούτο Smithsonian για να ετοιμάσει το καινούριο του βιβλίο με ενδεικτικό τίτλο "Democracy and Museums: The Social Responsibility of Museums".

Ο Τάσος Κλάρος γεννήθηκε στην Αθήνα. Αποφοίτησε το 1994 από το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Αθήνας. Το 1999 συμμετείχε ως εθελοντής-ερμηνευτής σε εκπαιδευτικά προγράμματα του Ελληνικού Παιδικού Μουσείου και της W.W.F. Ελλάς. Από το 2000 είναι υπεύθυνος μουσειακής εκπαίδευσης στο Νηπιαγωγείο της Σχολής Μωραΐτη.