Αφιέρωμα στην “Κενή διαθήκη” του Πάρι Τακόπουλου

Ο Δημήτρης Δημηρούλης γεννήθηκε το 1952 στην Αγιά Λαρίσης. Είναι καθηγητής ιστορίας και θεωρίας της λογοτεχνίας στο τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Παντείου Πανεπιστημίου. Έχει γράψει εκτενώς για ζητήματα της ελληνικής λογοτεχνίας και κριτικής. Ένα από τα πιο γνωστά έργα του είναι το βιβλίο του "Ο φοβερός παφλασμός", κριτικό αφήγημα για τα "Τρία κρυφά ποιήματα" του Γ. Σεφέρη (εκδ. Πλέθρον). Η πολύχρονη ενασχόλησή του με τον Σολωμό κατέληξε στη δημοσίευση μιας μελέτης το 2003 ("Φάκελος "Διονύσιος Σολωμός": η ανατομία ενός εθνικού θρίλερ" και στην έκδοση το 2007 (με εκτενή εισαγωγή και αναλυτικά σχόλια), του ποιητικού και πεζού σολωμικού έργου ("Διονύσιος Σολωμός: έργα: ποιήματα και πεζά").

Παρά την ιρλανδέζικη καταγωγή της και την αγγλόφωνη παιδεία στα πανεπιστήμια του Χάρβαρντ και της Οξφόρδης, η Amy Mims διάλεξε την Ελλάδα ως πατρίδα από το 1960. Εκτός από την πληθώρα αγγλικών μεταφράσεων της Νεοελληνικής λογοτεχνίας - με τρία βιβλία του Καζαντζάκη, τέσσερα ποιητικά κείμενα και το 1000-σέλιδο "Εικονοστάσιο Ανωνύμων Αγίων" του Ρίτσου, (για το οποίο έλαβε Κρατικό Βραβείο), και 20 έργα σύγχρονων θεατρικών συγγραφέων - έχει γράψει πέντε δίγλωσσες συλλογές με δικά της ποιήματα και δύο βιβλία με πρωτότυπα "δοκίμια". Η πρώτη ποιητική συλλογή είχε ενθουσιώδεις επαίνους από τον Χένρυ Μίλλερ και την Αναΐς Νιν. Η δεύτερη και τρίτη ήταν αφιερωμένες στην αγαπημένη της Κύπρο. Η τέταρτη ήταν για τον Ρίτσο και η πέμπτη είχε τον παράξενο τίτλο: "Παράφωνος ψαλμός για έναν ατίθασο γλάρο". Όσο για τα καινούργια ποιήματά της, η οριστική ανθολόγηση ετοιμάζεται τώρα. Από τις αρχές της δεκαετίας του '60, χάρη στη συμβίωση-συνεργασία με τον Μίνω Αργυράκη, η Amy είχε τη μεγάλη τύχη να γνωρίσει από κοντά και να συνεργαστεί με κορυφαίους Έλληνες καλλιτέχνες, όπως τον Τσαρούχη (για το μικρό θέατρο της "Κιβωτού")..., όπως τον Μάνο Χατζιδάκι (για την αγγλική μετάφραση όλων των τραγουδιών του, με στίχους δικούς του και του Γκάτσου)..., όπως τον Πατέρα του θεάτρου σκιών, τον Μπαρμπα-Σωτήρη Σπαθάρη (για την αγγλόφωνη απόδοση διαφόρων έργων του).., όπως τον Μίκη Θεοδωράκη (για την απόδοση του δικού του κύκλου 32 ποιημάτων με τίτλο "Ο ήλιος και ο χρόνος". Η μεγάλη Ελληνίδα Δανάη Στρατηγοπούλου, χάρισε στην Amy το επώνυμο "Σιλβερίδη", για να αισθανθεί η Ιρλανδέζα πιο πολύ Ελληνίδα.

Η Χαρά Μπακονικόλα γεννήθηκε στο Βόλο το 1948. Είναι πτυχιούχος ελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1971),πτυχιούχος γαλλικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1974). Κάτοχος κρατικού διδακτορικού διπλώματος (Doctorat d' Etat des Lettres et Sciences Humaines) του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (Universite de Sorbonne, Paris IV), (1985). Το διάστημα 1975-1991 διετέλεσε βοηθός και στη συνέχεια λέκτωρ και επίκουρος καθηγήτρια στον Τομέα Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1992 (μέχρι σήμερα), τακτική καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διδάσκει φιλοσοφία του θεάτρου, θεωρία του δράματος, αισθητική του θεάτρου, αρχαία δραματουργία και δραματική ανάλυση.

Ο Δρ. Κωνσταντίνος Μπούρας γεννήθηκε το 1962 στην Καλαμάτα κι από το 1977 ζει στην Αθήνα. Συγγραφέας 40 εκδοθέντων βιβλίων, κριτικός θεάτρου και βιβλιοκριτικός. Είναι διπλωματούχος μηχανολόγος μηχανικός τού Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1985), αριστούχος τού Τμήματος Θεατρικών Σπουδών τού Πανεπιστημίου Αθηνών (1994) και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος θεατρολογίας τού γαλλικού Πανεπιστημίου Paris III - La nouvelle Sorbonne (D.E.A. Etudes Theatrales, 1998). Αριστούχος διδάκτωρ του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα (2019). Θεατρικά του έργα με αρχαιοελληνικά θέματα έχουν παρασταθεί σε θέατρα τής Ελλάδας και του εξωτερικού. Αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά. Συμμετέχει σε τηλεοπτικές εκπομπές για το βιβλίο και το θέατρο. Εκπονεί μεταδιδακτορική έρευνα στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα "Το δραματικό στοιχείο της σύγχρονης ελληνικής ποίησης στα χρόνια της Κρίσης (2008-2018)". www.konstantinosbouras.gr

Η Μαρία Καραβία έχει ταξιδέψει πολλές φορές σε χώρες της Ανατολής, όπως στην Ινδία και την Ταϋλάνδη, την Κίνα και όλες σχεδόν τις χώρες της Μέσης Ανατολής, καλύπτοντας δημοσιογραφικές αποστολές των εφημερίδων Καθημερινή, Μεσημβρινή και του προδικτατορικού περιοδικού Εικόνες, έντυπα στα οποία εργάστηκε από την αρχή της σταδιοδρομίας της. Έχει σπουδάσει Ιστορία της Τέχνης και, παράλληλα με τη δουλειά της σε εφημερίδες και περιοδικά, έχει εργαστεί στο Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και στην Ελληνική Τηλεόραση 1, όπου από το 1975 έως το 1987 ήταν υπεύθυνη για τον προγραμματισμό, την έρευνα και την παρουσίαση των εκπομπών Εικόνες και Εικαστικά. Στο διάστημα της δικτατορίας έζησε στο Λονδίνο και εργάστηκε στην Ελληνική Υπηρεσία του B.B.C. Έως το 1997, έγραφε χρονογράφημα στο κυριακάτικο φύλλο της εφημερίδας Καθημερινή. Το 1966, σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη Γιώργο Εμιρζά, πραγματοποίησε για την ΕΤ 1 την τετράωρη τηλεοπτική σειρά Οδησσός, η λησμονημένη πατρίδα, την πρώτη εκτενή έρευνα που έγινε για τον ελληνισμό της περιοχής. Η μελέτη-λεύκωμα της Οδησσού κυκλοφόρησε στις Εκδόσεις Άγρα το 1998.

Ρένος Αποστολίδης (1924-2004). Ο Ρένος Αποστολίδης γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του δημοσιογράφου Ηρακλή Αποστολίδη, αρχισυντάκτη σε πολλές αθηναϊκές εφημερίδες, διευθυντή της Εγκυκλοπαίδειας του Πυρσού και διευθυντή της Εθνικής Βιβλιοθήκης (1945-1959), και της Ελπινίκης το γένος Ζαμπέλη. Το 1935 τέλειωσε το δημοτικό σχολείο και το 1941 το Βαρβάκειο Γυμνάσιο, όπου στις 28 Οκτωβρίου του 1941 οργάνωσε μαθητική αποχή. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής παρέμεινε ανένταχτος. Σπούδασε στο τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (αποφοίτησε το 1950). Φοιτητής ακόμη κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου στρατεύτηκε με το βαθμό του οπλίτη στο κρατικό μέτωπο. Αμέσως μετά την αποφοίτησή του και για έντεκα χρόνια εργάστηκε ως καθηγητής αρχαίων και νέων ελληνικών, ιστορίας και λατινικών σε ιδιωτικά αθηναϊκά γυμνάσια. Υπήρξε συνεργάτης του κρατικού γραφείου Τύπου του εξωτερικού, της Διεύθυνσης Εξωτερικού Τύπου, της Γενικής Διεύθυνσης Τύπου του Υπουργείου Προεδρίας της Κυβερνήσεως και του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας. Τιμήθηκε με το βραβείο πεζογραφίας του Υπουργείου Παιδείας το 1960 (για το έργο του "Ιστορίες από τις Νότιες Ακτές"). Στο χώρο των γραμμάτων πρωτοεμφανίστηκε το 1944 με τη δημοσίευση του δοκιμίου του "Καιρός" στο περιοδικό "Γράμματα" και την έκδοση του έργου του "Τρεις σταθμοί μιας πορείας", ένα χρόνο αργότερα. Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες και περιοδικά της πρωτεύουσας ως συντάκτης ("Ελευθερία", "Νίκη", "Εικόνες", "Γνώσεις", "Νεώτερον Λεξικόν Ηλίου", "Ανεξάρτητος Τύπος", κ.α.) και ως κριτικός ("Γράμματα", "Φοιτητική Φωνή", "Δελτίον του Βιβλίου", "Κύκλος", "Κοχλίας", "Νέα Εστία", "Νέοι Ρυθμοί", "Νέες Εικόνες", "Έθνος", "Εθνικός Κήρυκας", κ.α.). Από το 1951 ανέλαβε την αρχισυνταξία και την κριτική στήλη στο περιοδικό "Ο Αιώνας μας", και το 1959 ίδρυσε με τον πατέρα του το περιοδικό "Νέα Ελληνικά", από τις σελίδες του οποίου πρόβαλε την κριτική στάση του ενάντια στη λογοτεχνική γενιά του ’30. Το 1964 καταδικάστηκε σε κάθειρξη δυόμισι χρόνων -από την οποία εξέτισε τελικά τρεις μήνες- επειδή είχε εισβάλει στη Βουλή ηγούμενος μιας ομάδας ακροδεξιών. Στη δικτατορία του Παπαδόπουλου επέβαλε τη δημοσίευση σε συνέχειες της "Ανθολογίας νεοελληνικού διηγήματος" στις εφημερίδες της εποχής, η οποία όμως διακόπηκε από τη λογοκρισία με αφορμή τη δική του νουβέλα "Ο Α2". Μετά τη δικτατορία συνέχισε να ασκεί κριτική από τις σελίδες του περιοδικού "Τετράμηνα" ως το 1979. Ο Ρένος Αποστολίδης ανήκει στους έλληνες πεζογράφους της μεταπολεμικής γενιάς. Βασικό χαρακτηριστικό του έργου του είναι η κυριαρχία της παρεμβολής του συγγραφέα στη ροή της αφήγησης και η έκφραση της προσωπικής του άποψης και οπτικής του μύθου με τρόπο άμεσο. Βασική πηγή της θεματολογίας του είναι η περίοδος της γερμανικής κατοχής και του ελληνικού εμφυλίου, ιστορικά γεγονότα της οποίας εντάσσει στην αφήγησή του αξιοποιώντας τα και σχολιάζοντάς τα, τόσο για να κρίνει τις αρνητικές τους επιπτώσεις όσο και για να τονίσει το υπαρξιακό αδιέξοδο στο οποίο οδηγούν τους ήρωές του. Στα μεταγενέστερα έργα του στρέφεται προς τη σύγχρονή του πραγματικότητα, διατηρώντας ωστόσο την άποψή του για τον προδρομικό χαρακτήρα του Εμφυλίου στις μεταπολεμικές αλλαγές στην πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας. Έργα του μεταφράστηκαν στα ολλανδικά, γερμανικά, γαλλικά και άλλες ξένες γλώσσες. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ρένου Αποστολίδη βλ. Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, "Ρένος Αποστολίδης", στο "Η μεταπολεμική πεζογραφία· από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ’67", τ. β΄, σ. 224-247, Αθήνα: Σοκόλης, 1988, Χατζηφώτης Ι. Μ., "Αποστολίδης Ρένος", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", τ. 2, Αθήνα: Χάρη Πάτση, χ.χ., και χ.σ., "Αποστολίδης Ρένος", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ.1, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1983. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Ο Βασίλης Αλεξάκης (1943-2021) γεννήθηκε στην Αθήνα το Δεκέμβρη του 1943. Σπούδασε στην ανωτάτη Δημοσιογραφική Σχολή της Λιλ. Εγκατεστημένος στη Γαλλία από το 1969, υπήρξε επί σειρά ετών συνεργάτης της εφημερίδας Le Monde και έγραψε τα πρώτα του βιβλία στα γαλλικά. Εκεί δούλεψε ως δημοσιογράφος, κριτικός βιβλίου και χρονογράφος. Έτσι εξοικειώθηκε με τη γαλλική γλώσσα στην οποία έγραψε τα πρώτα του μυθιστορήματα. Ο Βασίλης Αλεξάκης ασχολήθηκε επίσης με το χιουμοριστικό σκίτσο και με τον κινηματογράφο. Έχει δημοσιεύσει τις συλλογές "Mon amour", στην Ιταλία ("Citta armoniosa", 1978), "Γδύσου" (Αθήνα, Εξάντας, 1982) καθώς και έξι ιστορίες με εικόνες, υπό τον γενικό τίτλο "Η σκιά του Λεωνίδα" (Αθήνα, Εξάντας, 1984) που έχουν κυκλοφορήσει και στα γερμανικά ("Leonidas' Schatten", Romiosini, μετάφραση του Klaus Eckhardt, 1986). Έχει σκηνοθετήσει την ταινία μικρού μήκους "Είμαι κουρασμένος", βραβείο φεστιβάλ Τουρ και Γαλλικού Κέντρου Κινηματογράφου (1982), τις τηλεταινίες "Ο Νέστως Χαρμίδης περνά στην επίθεση" (1984) και "Το τραπέζι" (1989) και τη μεγάλου μήκους ταινία του "Αθηναίοι", η οποία απέσπασε το Α΄ βραβείο διεθνούς φεστιβάλ ταινιών χιούμορ του Charmousse (1991). Επίσης έχει ασχοληθεί με το θέατρο ("Εγώ δεν...", "Μη με λες Φωφώ"). Ως πεζογράφος έχει τιμηθεί στη Γαλλία με τα βραβεία Αλμπέρ Καμύ, Αλεξάντρ Βαιλάτ, Σαρλ Εσμπραγιά, Medicis (το 1995, για το βιβλίο του "Η μητρική γλώσσα"), καθώς και με το Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας (το 2007, για το βιβλίο του "μ.Χ."). Έργα του έχουν εκδοθεί, εκτός από τη Γαλλία, όπου κυκλοφορούν ταυχόχρονα σχεδόν με την Ελλάδα, στη Γερμανία, την Ισπανία, την Αρμενία, την Ιταλία, τη Ρωσία, την Τουρκία, την Αργεντική, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ.

Η Τζίνα Πολίτη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1930. Σπούδασε αγγλική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Ν. Υόρκης. Διδάκτωρ της αγγλικής λογοτεχνίας, είναι σήμερα ομότιμη καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου άρχισε να διδάσκει μετά τη μεταπολίτευση. Ως Fellow του Κολεγίου Churchill, δίδαξε επί σειρά ετών στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Βιβλία και μελέτες της πάνω στην αγγλική, στην ελληνική και στη συγκριτική λογοτεχνία έχουν δημοσιευτεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το 1998 τιμήθηκε με το "Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας και Έρευνας" από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας. Το 2007 έλαβε το βραβείο δοκιμίου των λογοτεχνικών βραβείων του περιοδικού "Διαβάζω" για το βιβλίο της "Περί αμαρτίας, πάθους και άλλων τινών", ενώ τό 2011 της απονεμήθηκε το Βραβείο "Διδώ Σωτηρίου" της Εταιρείας Συγγραφέων.

Ο Ελευθέριος Ανευλαβής γεννήθηκε το 1943 στην Λιβαδειά του νομού Βοιωτίας. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης όπου και αποφοίτησε το έτος 1968. Μετεκπαιδεύτηκε στο Λονδίνο και έκανε μεταπτυχιακή εκπαίδευση στην Αμερική, για να επιστρέψει στην Ελλάδα το 1977 και να διορισθεί ως επιμελητής Παθολογίας στον "Ευαγγελισμό". Το 1978 αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και το 1979 διορίσθηκε πανεπιστημιακός επιμελητής στην τότε ονομαζόμενη Φυματιολογική κλινική του πανεπιστημίου Αθηνών. Τον Νοέμβριο του 1985 διορίσθηκε Διευθυντής του ΕΣΥ στην Α. Παθολογική κλινική του Κωνσταντοπούλειου ΠΓ νοσοκομείου Ν. Ιωνίας "Η Αγία Όλγα".