Οικογένεια και νέες μορφές γονεϊκότητας

Ο πατέρας της ψυχανάλυσης Ζίγκμουντ Φρόιντ γεννήθηκε το 1856 στο Φράιμπεργκ της Μοραβίας, από γονείς εβραϊκής καταγωγής. Σπούδασε ιατρική στη Βιέννη. Μαθητής του περίφημου Γάλλου νευρολόγου Σαρκό στη Σαλπερτιέρ (1885-86), επιστρέφει στη Βιέννη και αρχίζει να ασκεί το επάγγελμά του σε συνεργασία με τον Μπρόιερ (1895-1897), χρησιμοποιώντας την ύπνωση για τη διερεύνηση του ψυχικού κόσμου των ασθενών του. Η θεμελίωση της θεωρίας του για τις ψυχικές παθήσεις και την τεχνική της ψυχανάλυσης συναντά την εχθρότητα όλου του ιατρικού κατεστημένου. Ωστόσο η πελατεία του πληθαίνει καθημερινά και βρίσκει οπαδούς στη νεώτερη γενιά ιατρών. Το 1938, μετά την κατάληψη της Αυστρίας απ' τους ναζιστές, καταφεύγει στο Λονδίνο με την κόρη του Άννα. Υποφέρει από καρκίνο του λάρυγγα. Ενώ εργάζεται πάνω σε μια ψυχαναλυτική μελέτη για τον "Χίτλερ και το Ναζισμό", μια προσβολή τον ρίχνει καταγής και εκπνέει τη νύχτα της 23ης προς την 24η Σεπτεμβρίου 1939. Στα σημαντικότερα έργα του περιλαμβάνονται: "Μελέτες για την υστερία", 1895, "Η ερμηνεία των ονείρων", 1900, "Μελέτη για τα όνειρα", 1901,"Ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής", 1901, "Τρία δοκίμια για τη θεωρία της σεξουαλικότητας", 1903, "Τοτέμ και ταμπού", 1913, "Εισαγωγή στην ψυχανάλυση", 1916, "Το εγώ και το εκείνο", 1923, "Νεύρωση και ψύχωση", 1924, "Αναστολές, συμπτώματα και άγχος", 1926, "Η αρρώστια του πολιτισμού", 1930, "Η γυναικεία σεξουαλικότητα", 1931, "Σχόλιο για τον αντισημιτισμό", 1938, "Ο Μωυσής και ο μονοθεϊσμός", 1939.

Ο Πωλ - Λωράν Ασσούν γεννήθηκε το 1948. Είναι ψυχαναλυτής, φιλόσοφος και ιστορικός της σχολής της Φρανκφούρτης, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Παρισιού (Paris VII). Έχει συγγράψει πολυάριθμα βιβλία και μελέτες με θέμα τη φροϋδική σκέψη, που αποτελούν τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις θέσεις του πατέρα της ψυχανάλυσης και τις νεότερες θεωρίες.

Ο Maurice Godelier (Cambrai, 1934), πρώην επιστημονικός διευθυντής του Τμήματος Επιστημών του Ανθρώπου και της Κοινωνίας του CNRS (Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας), είναι Διευθυντής Σπουδών στην EHESS (Σχολή Ανωτάτων Σπουδών στις Κοινωνικές Επιστήμες). Έχει διακριθεί με το διεθνές βραβείο Alexander von Humboldt για τις κοινωνικές επιστήμες και με το χρυσό μετάλλιο έρευνας του CNRS.

Η Francoise Heritier, ανθρωπολόγος και εθνολόγος, ομότιμη καθηγήτρια του College de France, διαδέχθηκε το 1982 τον Claude Levi-Strauss στην έδρα της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και δίδαξε ως το 1988. Είχε πραγματοποιήσει δέκα αποστολές στη Δυτική Αφρική διεξάγοντας συνολικά πέντε χρόνια επιτόπια έρευνα στους ιθαγενείς πληθυσμούς Samo, Pana, Mossi, Bodo και Dogon. Ερευνήτρια από το 1967 ως το 1982 στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS), δίδαξε στην Ecole pratique des Hautes Etudes (1959-1966) και στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociates (1980-1998). Το επιστημονικό της έργο είναι αφιερωμένο στη συγκριτική μελέτη των συστημάτων συγγένειας της Μαύρης Αφρικής αλλά και στην ανθρωπολογική προσέγγιση σύγχρονων προβλημάτων των αστικών κοινωνιών, όπως η ηθική της αναπαραγωγής και της σεξουαλικότητας. Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου της Γαλλίας για το AIDS (1989-1994), μέλος της Εθνικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Ηθική, τιμήθηκε με υψηλές διακρίσεις της Γαλλικής Δημοκρατίας. Στην Francoise Heritier και στο έργο της είναι αφιερωμένος ο συλλογικός τόμος των J. - L. Jamard, e. Terray, M. Xanthakou, "En substances, textes pour Francoise Heritier", 2000. Έφυγε από τη ζωή στις 15 Νοεμβρίου 2017.

Ο Νίκος Παπαχριστόπουλος είναι ψυχολόγος-ψυχαναλυτής. Σπούδασε ψυχολογία (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Φιλοσοφία (Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών), Κοινωνιολογία (Πάντειο Πανεπιστήμιο). Έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην ψυχανάλυση (Paris VIII-Saint Denis), στην ψυχοπαθολογία (Paris VII-Denis Diderot), στη σημειολογία και τη λογοτεχνική θεωρία (Paris VII-Denis Diderot), στην ιστορία (Paris I-Pantheon-Sorbonne). Έχει συγγράψει, μεταφράσει και επιμεληθεί συγγράμματα για την ψυχανάλυση. Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Πατρών και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Εργάζεται ως ψυχαναλυτής στην Πάτρα και στην Αθήνα.

Ο Νίκος Σιδέρης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952 και σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για μεταπτυχιακές σπουδές (ειδικότητα ψυχιατρικής, ιστορία και νευροψυχολογία-νευρογλωσσολογία). Είναι διδάκτωρ του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, διδάσκων ψυχαναλυτής της Ψυχαναλυτικής Σχολής του Στρασβούργου (Ε.P.S.) και μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ψυχανάλυσης (FEDEPSY). Εργάζεται στην Αθήνα ως ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και οικογενειακός θεραπευτής. Έχει διδάξει, μεταξύ άλλων, στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Κολλέγιο Αθηνών, στο Deree College. Από το 2003 διδάσκει στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ το μάθημα "Αρχιτεκτονική και Ψυχανάλυση" και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών το μάθημα "Εικαστική δημιουργία και φαντασίωση του καλλιτέχνη: Η περίπτωση του ερωτισμού". Έχει εκδώσει μελέτες, δοκίμια καθώς και ποίηση και πεζογραφία. Μεταξύ άλλων έχει δημοσιεύσει τα βιβλία: "Η εσωτερική διγλωσσία" (1995), "Αρχιτεκτονική και Ψυχανάλυση: Φαντασίωση και κατασκευή" (2006), "Όπως ειπώθηκαν εκεί και ακούστηκαν: Μυστικά και αλήθειες από το ντιβάνι του ψυχαναλυτή" (2008), "Ο Φρόυντ κρυπτο-κόκκινος; Ιστορία, θεωρία, φαντασίωση" (2009).

Ο ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θανάσης Τζαβάρας, γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα, όπου περάτωσε τις εγκύκλιες και ιατρικές του σπουδές. Από το 1965 μέχρι το 1978 έζησε στο Παρίσι όπου μετεκπαιδεύτηκε και εργάστηκε στη νευρολογία-ψυχιατρική, ερεύνησε στο πεδίο της νευροψυχολογίας και μαθήτευσε στην ψυχανάλυση, στο πλαίσιο της Λακανικής Σχολής. Από το 1978 δίδαξε σε διάφορα πανεπιστήμια στην Ελλάδα και από το 1998, ως καθηγητής ψυχιατρικής, αρχικά στο τμήμα Νοσηλευτικής και μετέπειτα στο τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (ΜΙΘΕ) του Παν. Αθηνών. Υπήρξε συνεκδότης της σειράς "Τρίαψις Λόγος", των εκδόσεων Εξάντας και ήταν μέλος της τετραμελούς Συντακτικής Ομάδας του ψυχαναλυτικού περιοδικού "Εκ των υστέρων" και ιδρυτικό μέλος του περιοδικού "Σύναψις". Δημοσίευσε περί τα 250 άρθρα στα ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά και επιμελήθηκε την έκδοση περίπου τριάντα πέντε βιβλίων. Τελευταία δικά του βιβλία, ήταν: "Αγαπητέ αδελφέ Βασίλειε" (Εξάντας, 1999), "Ψυχανάλεκτα" (Νήσος, 2005), "Ταξίδι από τα Κύθηρα" (Κοινός Τόπος Ψυχιατρικής, 2007), "Οδός Ιπποκράτους" (Πλέθρον, 2011). Το 2006 αποσύρθηκε από την πανεπιστημιακή διδασκαλία, ως ομότιμος καθηγητής. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα, στις 25 Ιανουαρίου 2016, σε ηλικία 77 ετών.

Ο Γάλλος φιλόσοφος Marcel Gauchet, γεννήθηκε στο Poilley (Μάγχη) το 1946. Από το 1989 έως και σήμερα είναι διευθυντής σπουδών στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (EHESS) και διευθυντής σύνταξης του σημαντικού περιοδικού ιδεών "Le Debat". Μετά την Παιδαγωγική Ακαδημία εργάστηκε για ένα διάστημα ως καθηγητής σε γυμνάσιο και στη συνέχεια σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Caen, με καθηγητή τον Claude Lefort. O Claude Lefort υπήρξε καθοριστικός για το ενδιαφέρον του Gauchet για την πολιτική φιλοσοφία. Για ένα διάστημα δραστηριοποιείται πολιτικά με τον Jean Pierre Le Goff στους αναρχικούς καταστασιακούς. Συμμετέχει με ενθουσιασμό στον Μάη του '68. Ενώ υποστηρίζει την προλεταριακή Αριστερά, απογοητεύεται από τη μετά τον Μάη επιστροφή ενός αποστεωμένου μαρξισμού-λενινισμού, και εγκαταλείπει οριστικά τη μαρξιστική σφαίρα. Το 1970 μαζί με τον Κορνήλιο Καστοριάδη, τον Claude Lefort και τον Pierre Clastres θέτουν σε νέες βάσεις το περιοδικό "Textures", το οποίο εκδίδεται μέχρι το 1975. Το 1977 με τους Καστοριάδη, Lefort, Clastres, Abensour και Lucciani συμμετέχει στην έκδοση του νέου περιοδικού "Libre", με τον υπότιτλο "πολιτική-ανθρωπολογία-φιλοσοφία", μέχρι το 1980. Το 1980 αναλαμβάνει την αρχισυνταξία του "Le Debat", μετά από πρόταση του διευθυντή του Pierre Nora, και την ίδια χρονιά εκδίδει, μαζί με τη σύζυγο του Gladys Swain,το βιβλίο με τίτλο "La pratique de l'esprit humain" (Η πρακτική του ανθρώπινου πνεύματος). Η "Απομάγευση του κόσμου" εκδίδεται το 1985.

Ο Αλαίν Ρενώ γεννήθηκε το 1948. Είναι καθηγητής της φιλοσοφίας και διευθυντής του τμήματος φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris IV). Θεωρείται από τους πρωταγωνιστές της επιστροφής της πολιτικής φιλοσοφίας στο επίκεντρο των φιλοσοφικών αναζητήσεων στη Γαλλία. Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το ζήτημα των αξιών που συνδέονται με το θεμελιώδες πρόταγμα της νεωτερικότητας, και οι οποίες εδώ και δύο αιώνες μετασχηματίζουν σε βάθος τις δημοκρατικές κοινωνίες. Ο Αλαίν Ρενώ έχει ασχοληθεί επίσης με τα θέματα του ατομισμού, του φιλελευθερισμού, του κοινοτισμού, της πολυπολιτισμικότητας, των δικαιωμάτων, καθώς και με την ηθική φιλοσοφία και τη φιλοσοφία του δικαίου. Σε συνεργασία με τον Λυκ Φερύ αμφισβήτησε τον αντιουμανισμό που κυριαρχούσε στη γαλλική φιλοσοφική σκηνή τη δεκαετία του '60. Έχει μεταφράσει στα γαλλικά την "Κριτική της κριτικής δύναμης" και την "Κριτική του καθαρού λόγου" του Καντ, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στην αναβίωση του ενδιαφέροντος της γαλλικής επιστημονικής κοινότητας για το καντιανό έργο. Έχει μεταφράσει επίσης έργα των Φίχτε, Αντόρνο και Κασίρερ. Διευθύνει το περιοδικό "Raison publique".

Ο Παντελής Κυπριανός σπούδασε πολιτικές επιστήμες, ιστορία και κοινωνιολογία στην Πάντειο ΑΣΠΕ και τα Πανεπιστήμια Paris II και EHESS (Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales). Δίδαξε κοινωνιολογία στην EHESS, στο ΤΕΙ της Αθήνας και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Από το 1998 διδάσκει ιστορία στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Πατρών. Μετέφρασε και επιμελήθηκε στα ελληνικά κείμενα σημαντικών διανοητών (M. Foucault, N. Elias, Y. Meny). Ανάμεσα στα δημοσιεύματά του περιλαμβάνεται και το έργο "Δημόσιο ενδιαφέρον και κοινωνική αξία της πολιτικής", Πλέθρον, Αθήνα 1997.

Η Ελένη Ανδριάκαινα είναι διδάσκουσα στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ο Denis Duclos είναι κοινωνιολόγος και διευθυντής ερευνών στο CNRS (Centre National des Recherches Statistiques). Έχει γράψει αρκετά βιβλία.

Η Ελένη Τζαβάρα το γένος Πριοβόλου, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Έζησε στο Παρίσι από το 1965 έως το 1978, όπου σπούδασε ψυχολογία στη Σορβόνη, νευροψυχολογία στην Ecole Pratique des Hautes Etudes (VIe section), κοινωνική ανθρωπολογία και εθνογλωσσολογία στην EHESS (Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales). Από το 1980 εργάζεται στην Αθήνα ως ψυχαναλύτρια. Ιδρυτικό μέλος της Ομάδας Φροϋδικών Μελετών "Φημί" (1988-1992) και του Ομίλου Ελλήνων Ψυχαναλυτών, από το 1997 είναι μέλος της ομάδας σύνταξης του ψυχαναλυτικού περιοδικού "Εκ των υστέρων".

Η Φραγκιαδάκη Μαρίνα είναι ψυχαναλύτρια, ψυχολόγος, μέλος της Σχολής του Φροϋδικού Αιτίου (ECF, Paris), της Νέας Λακανικής Σχολής (NLS) και της Παγκόσμιας Εταιρείας Ψυχανάλυσης, διδάσκουσα στο Κέντρο Ψυχαναλυτικών Ερευνών και μέλος της τριμελούς συντακτικής επιτροπής του ψυχαναλυτικού περιοδικού Fort-Da.

Ο Γιάννης Δρίτσας είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας στο ΤΕΙ Πάτρας, όπου διδάσκει την πρόληψη και θεραπεία της ουσιο-εξάρτησης, της νεανικής παραβατικότητας και νέες προσεγγίσεις στην ομαδική ψυχοθεραπεία. Έλαβε το μεταπτυχιακό του από το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας στην Κοινωνική Πολιτική και το Διδακτορικό του στην Κοινωνική Εργασία. Έχει εκπαιδευτεί στην ψυχοθεραπεία σύμφωνα με τον Roger και αργότερα στην Γνωσιακή Προσέγγιση. Έλαβε υποτροφία από το ΙΚY και το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας ως best student award. Έχει εργαστεί για αρκετά χρόνια σε Προγράμματα απεξάρτησης στον ΟΚΑΝΑ και ΚΕΘΕΑ. Το ερευνητικό του έργο συμπεριλαμβάνει δομές πρόληψης και θεραπείας για αλκοόλ και ουσίες και συνθήκες άσκησης της κοινωνικής Εργασίας στην χώρα μας. Έχει δημοσιεύσει άρθρα στην Εκλογή, Κοινωνική Εργασία και άλλα επιστημονικά περιοδικά, μια Μονογραφία στην Προσέγγιση Hudolin, και ένα βιβλίο στην Ομαδική θεραπεία και Πρακτική.

Ο Βασίλης Δημόπουλος είναι ψυχίατρος, ψυχαναλυτής, μέλος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης. Διδάσκων αναλυτής της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας.

Δρ. Κοινωνιολογίας

Η Σοφία Ζυγά είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.