Αθηναϊκές κατοικίες του μοντέρνου κινήματος

Ο Δημήτρης Φιλιππίδης (γ. 1938) είναι αρχιτέκτονας (ΕΜΠ, 1962), μετά το 1975 καθηγητής πολεοδομίας και σήμερα ομότιμος καθηγητής της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ. Εργάστηκε σε διάφορα γραφεία εκπονώντας αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές μελέτες (1964-1995) και διακρίθηκε σε διαγωνισμούς. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και κριτικές βιβλίων για την ελληνική παραδοσιακή και σύγχρονη αρχιτεκτονική, την πολεοδομία και την εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων. Έχει γράψει δεκαπέντε βιβλία: "Νεοελληνική αρχιτεκτονική" (1984), "Για την ελληνική πόλη" (1990), "Είκοσι θέσεις για την πολεοδομία" (1990), "Το σκυρόδεμα στην ελληνική αρχιτεκτονική του εικοστού αιώνα" (1992), "Μεσογειακά σπίτια: Ελλάδα" (1994), "Λύσανδρος Καυταντζόγλου" (1995), "Πέντε δοκίμια για τον Κωνσταντινίδη" (1997), "Διακοσμητικές τέχνες" (1998), "Μοντέρνα αρχιτεκτονική στην Ελλάδα" (2001), "Προάστια και εξοχές της Αθήνας του '30" (2006), "Αρχιτεκτονικές μεταμορφώσεις" (2006), "Νεοκλασικές πόλεις στην Ελλάδα" (2007), "Οικοδομικό τετράγωνο 19 (2009), "Εφήμερη και αιώνια Αθήνα" (2009), "Δημήτρης Πικιώνης" (2009). Έχει επιμεληθεί αφιερώματα και μονογραφίες αρχιτεκτόνων, καθώς και τους έξι πρώτους τόμους της σειράς "Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική" (1980-1988).

Ο Παναγιώτης Τουρνικιώτης γεννήθηκε το 1955 στην Αθήνα. Διδάσκει θεωρία της αρχιτεκτονικής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Έχει δημοσιεύσει βιβλία για τον Adolf Loos, τον Le Corbusier, την ακτινοβολία του Παρθενώνα στα νεότερα χρόνια και την ιστοριογραφία της μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Το βιβλίο του "Ιστοριογραφία της μοντέρνας αρχιτεκτονικής" δημοσιεύθηκε το 1999 στα αγγλικά (MIT Press) και μεταφράστηκε το 2001 στα ισπανικά (Mairea/Celeste). Έχει τιμηθεί δύο φορές με το Διεθνές βραβείο αρχιτεκτονικού βιβλίου του Αμερικανικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτόνων και άλλη μια φορά με το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.

Ο Γιώργος Μ. Χατζηστεργίου είναι πολιτικός μηχανικός που γράφει. Γεννήθηκε στα Τρίκαλα το 1955. Σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός στο ΕΜΠ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία. Διατηρεί στην Αθήνα Γραφείο Μελετών ειδικών τεχνικών έργων και είναι μέλος επιστημονικών επιτροπών του ΤΕΕ και του ΥΠΕΧΩΔΕ, καθώς και συγγραφέας των βιβλίων "ΣύνΕργον" με αντικείμενο τεχνολογικά και οικονομικά ζητήματα των κατασκευών. Στον κόσμο των ιδεών έχει εμφανιστεί με μια σειρά δοκιμίων στο 'Βήμα της Κυριακής' και στα 'Ενθέματα' της 'Κυριακάτικης Αυγής', όπου με όχημα τις κατασκευές και τα τεχνικά έργα επιχειρείται η διερεύνηση γενικότερων κοινωνικών εξελίξεων. Έργα του είναι (στο πεδίο της λογοτεχνίας): "Μικρή πόλη, μεγάλα μυστικά" (2000), "Σου έχει μείνει καθόλου περιουσία;" (2008), "Έξοδος" (2011), "Χορός μεταμφιεσμένων" (2016), "Αποτύπωμα γυναίκας" (2018) και (στο πεδίο των ιδεών): "Η γη τρέμει. Άνθρωποι και κατασκευές σε έναν κόσμο που αλλάζει" (2009) και "Ο πολιτισμός των φαντασμάτων" (2020), όλα από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Σε αγγλική μετάφραση κυκλοφορεί το "Έξοδος" (με τίτλο "Naes Anaes") και το "Χορός μεταμφιεσμένων" (με τίτλο "Masquerade Ball"). Το site του συγγραφέα είναι το ergon.civilergon.com.

Ο Εμμανουήλ Β. Μαρμαράς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ, από το οποίο αποφοίτησε το 1972. Tο 1986 αναγορεύτηκε διδάκτωρ του ΕΜΠ στην "Πολεοδομία και Χωροταξία" και το 1993 διδάκτωρ (PhD) του Πανεπιστημίου του Λέστερ (Leicester) του Ηνωμένου Βασιλείου στην "Ιστορία της Πόλης". Διετέλεσε καθηγητής στο Τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου επί μία δεκαετία (1996-2006). Από το ακαδημαϊκό έτος 2006-07, είναι καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης, όπου διδάσκει τα μαθήματα "Εισαγωγή στον Αστικό και Πολεοδομικό Σχεδιασμό", "Πολεοδομικοί Σχεδιασμοί Ι & ΙΙ" και "Ιστορία της Πόλης και της Πολεοδομίας". Την περίοδο 2004-2011, δίδαξε ως Συνεργαζόμενο Επιστημονικό Προσωπικό (ΣΕΠ) του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ) (εκπαιδευτική ενότητα Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό) το μάθημα της "Γενικής Γεωγραφίας, Ανθρωπογεωγραφίας & Υλικού Πολιτισμού της Ευρώπης". Από το ακαδημαϊκό έτος 2006-07 έως σήμερα, διδάσκει στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΜΠΣ) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, με τίτλο "Στατιστικές Μέθοδοι στην Κτηματαγορά" τα μαθήματα "Γεωγραφία της Κατοικίας" και "Αστικός Σχεδιασμός". Ενώ, έχει διδάξει στο παρελθόν στα ακόλουθα ΜΠΣ: "Mediterranean Studies" του King's College στο Λονδίνο, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΕΜΜΕ) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, "European Master in Multimedia and Audiovisual Business Administration", που διεξήχθη στο Τμήμα ΕΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Institute Superieur de Commerce Saint-Louis (Βέλγιο), Universite de Metz (Γαλλία), Universidade de Lisboa (Πορτογαλία), και Kemi-Tonio Polytechnic (Φιλανδία) και "Γεωγραφία και Σχεδιασμός στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο" του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης (περίοδος 2010-12). Ενώ, διετέλεσε πρόεδρος του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου (περίοδος 2002-04). Παράλληλα, είναι μέλος των ακόλουθων επιστημονικών οργανώσεων και φορέων: Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑΔΑΣ), Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ), Ελληνική Αρχιτεκτονική Εταιρεία, Ελληνική Γεωγραφική Εταιρεία, Εταιρεία Κυκλαδικών Μελετών (μέλος του Δ.Σ.), Planning History Group, International Planning History Society (όπως μετονομάστηκε το Planning History Group από το 1993), Εταιρεία Ιστορίας της Πόλης και της Πολεοδομίας (ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος), Επιστημονική Επιτροπή του διεθνούς, μη κυβερνητικού και μόνιμου παρατηρητηρίου, για την "βιώσιμη κινητικότητα" στις μητροπολιτικές περιοχές MoVe, Κέντρο Ελληνο-Ρωσικών Ιστορικών Ερευνών (ΚΕΡΙΕ) (πρόεδρος), Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) (αναπληρωματικό μέλος). To 2004, ίδρυσε το Θερινό Σχολείο Πάρου σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και πραγματοποίησε έως σήμερα οκτώ συγκλήσεις του, όπου αντιμετωπίστηκαν με διεπιστημονικό τρόπο θέματα αιχμής της σύγχρονης επιστήμης και κοινωνίας. Είναι συγκλητικός και μέλος της Επιτροπή Έρευνας του Πολυτεχνείου Κρήτης. Στο παρελθόν, διετέλεσε συγκλητικός του Πανεπιστημίου Αιγαίου, διευθύνων σύμβουλος της Εταιρείας Διαχείρισης και Αξιοποίησης Περιουσίας Πανεπιστημίου Αιγαίου ΑΕ, πρόεδρος του Συμβουλίου Φοιτητικής Μέριμνας της Πανεπιστημιακής Μονάδας Λέσβου του Πανεπιστημίου Αιγαίου, μέλος της Επιτροπής Έρευνας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Senior Research Fellow του Τμήματος Γεωγραφίας του King’s College στο Λονδίνο, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Δημόσιας Επιχείρησης Πολεοδομίας και Στέγασης (ΔΕΠΟΣ), αναπληρωτής διευθυντής στη Διεύθυνση Μελετών και Ερευνών της ΔΕΠΟΣ, συνεργάτης αρχιτέκτων πολεοδόμος του Γραφείου "T.Χ.Zενέτος & Συνεργάτες, Αρχιτέκτονες, Πολεοδόμοι, Σύμβουλοι Μηχανικοί".

Καθηγητής Ιστορίας, κριτικής ανάλυσης και θεωρίας της αρχιτεκτονικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1955. Σπούδασε μουσική στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών και στην Κρατική Ακαδημία "Luigi Cherubini" της Φλωρεντίας, καθώς και αρχιτεκτονική στη Φλωρεντία (ιστορία με τους Giovanni Klaus Koenig και Ezio Godoli). Παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (με τους Manfredo Tafuri και Giorgio Ciucci) και είναι διδάκτωρ ιστορίας της αρχιτεκτονικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μετά την αποφοίτησή του (1981) δίδαξε ιστορία της αρχιτεκτονικής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Φλωρεντίας, την τελευταία περίοδο ως επίκουρος καθηγητής. Στη Φλωρεντία ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Aletheia τον οποίο διηύθυνε επί μια δεκαετία, επιδιώκοντας την προβολή της νεοελληνικής λογοτεχνίας και του πολιτισμού: είναι έτσι μέλος της Associazione Nazionale di Studi Neogreci, με πρόεδρο τον Mario Vitti. Από το 1987 είναι σύμβουλος εκδόσεων των επιθεωρήσεων "Αρχιτεκτονικά Θέματα" και "Θέματα Χώρου+Τεχνών" καθώς και συνεργάτης της Enciclopedia Italiana Treccani, του Touring Club Italiano και της εφημερίδας "Το Βήμα" για θέματα αρχιτεκτονικής. Υπήρξε ιδρυτής και επί σειρά ετών συντονιστής της ελληνικής ομάδας του DOCOMOMO, επίτροπος της Ελλάδας στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας και διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής. Μεταξύ των εργασιών του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό περιλαμβάνεται η επιμέλεια καταλόγων εκθέσεων και η δημοσίευση περισσότερων από 150 άρθρα, εισηγήσεις, διαλέξεις και δοκίμια για την ιστορία και την κριτική της αρχιτεκτονικής, καθώς και το βιβλίο "L' architettura delle scuole e il razionalismo in Grecia" (1985). Από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης έχει κυκλοφορήσει η μελέτη του "Στοιχεία για τη νεότερη ελληνική αρχιτεκτονική, Πάτροκλος Καραντινός".

Η Ελένη Φεσσά - Εμμανουήλ γεννήθηκε στον Βόλο το 1943. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1967) και διδάκτωρ αρχιτέκτων της ίδιας Σχολής (1990). Καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, διδάσκει ιστορία της θεατρικής αρχιτεκτονικής και σκηνογραφίας από το 1994 μέχρι σήμερα. Από το 1980 ασχολείται συστηματικά με την ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα. Περισσότερες από εκατό ερευνητικές και θεωρητικές μελέτες της είναι δημοσιευμένες σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά, σε πρακτικά συνεδρίων, σε εγκυκλοπαίδειες και σε συλλογικούς τόμους. Έχει συγγράψει οκτώ επιστημονικές μονογραφίες, από τις οποίες οι σημαντικότερες είναι το δίτομο έργο "Η αρχιτεκτονική του νεοελληνικού θεάτρου 1720-1940 (1994, έκδοση με χορηγία του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου και του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών) και οι τρεις δίγλωσσες εκδόσεις (στα ελληνικά και αγγλικά): "Η ιδεολογική κρίση της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής, 1827-1940" (1987), "Κτίρια για δημόσια χρήση στη νεότερη Ελλάδα, 1827-1993, (1993, Παπασωτηρίου) και "Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική (2001, έκδοση με χορηγία του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου). Η τελευταία έκδοση τιμήθηκε με έπαινο της Διεθνούς Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής σε διαγωνισμό που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της 10ης Διεθνούς Τριενάλε Αρχιτεκτονικής (Σόφια, 2003). Το 1991 διετέλεσε αναπληρωτής Επίτροπος της Ελλάδας στην 5η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής στην Μπιενάλε της Βενετίας και υπεύθυνη για την έκθεση με τίτλο "Νέα Δημόσια Κτίρια των Δ. και Σ. Αντωνακάκη, Ν. Βαλσαμάκη και Α. Τομπάζη". Το 2002 επιμελήθηκε επιστημονικά και συνέταξε, σε συνεργασία με την αρχιτέκτονα Τίνα Καραπιπέρη, τα κείμενα της ελληνικής συμμετοχής στο CD-ROM με τίτλο "Η ανακάλυψη της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στο Παρίσι, το Λονδίνο και την Αθήνα. Εικονικές και πραγματικές διαδρομές", το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης "Culture 2000" από την γαλλική εταιρία ARVHA, την αγγλική εταιρία ATAP και την ελληνική Εταρία Αρχιτεκτονικών και Πολεοδομικών Μελετών "Ομάδα 80" - Σωτήρης Παπαδόπουλος.