Ανθολογία ερωτικής λατινοαμερικάνικης ποίησης

Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες (1899-1986) γεννήθηκε στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Ήταν απόγονος αγωνιστών για τη χειραφέτηση της Αργεντινής, ενώ ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και καθηγητής ψυχολογίας σε ξενόγλωσση παιδαγωγική σχολή. Από παιδί ακόμα ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες ήταν δίγλωσσος, αφού παράλληλα με τα ισπανικά, η αγγλόφωνη γιαγιά του του μάθαινε να μιλά και να γράφει την αγγλική γλώσσα. Ο μικρός δήλωσε στον πατέρα του ότι ήθελε να γίνει συγγραφέας και σε ηλικά επτά χρόνων σύνταξε στα ελληνικά μια σύνοψη της ελληνικής μυθολογίας. Οκτώ χρονών γράφει το πρώτο διήγημά του, ενώ ένα χρόνο αργότερα μεταφράζει και δημοσιεύει τον "Ευτυχισμένο πρίγκιπα" του Όσκαρ Ουάιλντ. Εξαιτίας μιας πάθησης στα μάτια του, που θα τον οδηγήσει προοδευτικά σε πλήρη τύφλωση, η οικογένεια Μπόρχες εγκαθίσταται στη Γενεύη, όπου ο Χόρχε Λουίς εγκαινιάζει της λυκειακές σπουδές του και αποκτά μια υψηλού επιπέδου μόρφωση, καθώς τελειοποιεί τις γνώσεις στην αγγλική, γαλλική και γερμανική γλώσσα. Ανακαλύπτει την εξπρεσσιονιστική ποίηση, τη γερμανική φιλοσοφία, τελειοποιεί τα λατινικά του και το 1919 εγκατεστημένος στη Μαγιόρκα της Ισπανίας ολοκληρώνει την πρώτη ποιητική συλλογή του "Οι κόκκινοι ρυθμοί" όπου είναι φανερός ο θαυμασμός για την επανάσταση των μπολσεβίκων στη Ρωσία. Η οικογένεια των Μπόρχες, έπειτα από πολλές προσωρινές διαμονές και πολλά ταξίδια στην Ευρώπη, επιστρέφουν το 1921 στο Μπουένος Άιρες, όπου και θα παραμείνει. Τώρα ο Μπόρχες ανακαλύπτει τις φτωχογειτονιές της γενέτειράς του με τους compafritos ("μόρτες") γράφει ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια και "φαντασίες", ιδρύει διάφορα περιοδικά, παίρνει μέρος σε λογοτεχνικούς ομίλους και από το 1925, που θα δημοσιεύσει την ποιητική συλλογή "Η απέναντι Σελήνη" και τα δοκίμια "Έρευνες", θα δίνει το λογοτεχνικό παρόν με ένα έως δύο έργα το χρόνο, μέχρι το 1985 που θα δημοσιευθεί και η τελευταία ποιητική συλλογή του, "Οι συνωμότες". Ο Μπόρχες πέθανε στις 14 Ιουνίου του 1986 στη Γενεύη.

Ο Ernesto Cardenal (20 Ιανουαρίου 1925 - 1 Μαρτίου 2020) γεννήθηκε στη Νικαράγουα και σπούδασε λογοτεχνία στη Μανάγουα, το Μεξικό και τη Νέα Υόρκη. Από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της πατρίδας του καθώς υπήρξε ενεργό μέλος του κινήματος των Sandinistas και χρημάτισε για πολλά χρόνια υπουργός Πολιτισμού της χώρας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της γενιάς τους, όχι μόνο στη Λατινική Αμερική αλλά παγκοσμίως. Το 2005 ήταν υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας (ποίηση).

Ο Ομέρο Αριτζίς γεννήθηκε στο Κοντεμπέκ του Μεξικού στις 6 Απριλίου 1940, από πατέρα Έλληνα από τα Θείρα της Μικράς Ασίας, που έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία, και Μεξικανή μητέρα. Είναι ποιητής και πεζογράφος, καθηγητής πανεπιστημίου, δημοσιογράφος, ακτιβιστής (ιδρυτής της Ομάδας των 100 Μεξικανών διανοούμενων που παρεμβαίνουν σε θέματα περιβάλλοντος) και διπλωμάτης, γνωστός για την ανεξαρτησία των απόψεών του. Διετέλεσε επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια των ΗΠΑ Indiana, NYU και Columbia, τακτικός καθηγητής στο University of California-Irvine, πρέσβης της χώρας του στην Ολλανδία, την Ελβετία και την Unesco, στο Παρίσι, και πρόεδρος, μεταξύ 1997-2003, του PEN International. Έχει εκδώσει 43 βιβλία ποίησης και πεζογραφίας, μεταξύ των οποίων τα βραβευμένα μυθιστορήματα "Memorias del nuevo mundo", 1988 (βραβείο Grinzane Cavour), και "1492, Vida y tiempos de Juan Cabezοn de Castilla", 1991 (The New York Times Notable Book of the Year). Για την ποίησή του, που επαινέθηκε από τους Οκτάβιο Πας, Χουάν Ρούλφο και Σέιμους Χήνυ, τιμήθηκε με το ιταλικό βραβείο Premio Letterario Camaiore, το 2013. Είναι αντεπιστέλλον μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Τον Νοέμβριο του 2011 παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και τιμήθηκε από την Ένωση Σμυρναίων.

Ο Φρανθίσκο Μπρίνες γεννήθηκε το 1932 στην Ολίβα (επαρχία Βαλένθια). Σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα και φιλοσοφία και φιλολογία στο πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Επί μία διετία ήταν λέκτορας ισπανικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ζει στη Μαδρίτη και στη Βαλένθια. Ο Μπρίνες εκφράζει την υπαρξιακή τάση ανάμεσα στους ποιητές της ομάδας της δεκαετίας του '50, αντί για την ανθρωποκοινωνική που εκφράζουν όλοι οι προηγούμενοι. Η ποίησή του είναι λιτή και αντιρητορική. Ο ερωτικός λόγος κυριαρχεί σαν πρώτο υλικό, καθώς και ένας παγανιστικός τόνος, όχι τόσο με τη διονυσιακή σημασία όσο με την αποδοχή μιας αισθησιακής πραγματικότητας. Ποιητικό έργο: "Τα κάρβουνα" ("Las brasas"), 1959, βραβείο Adonais, "Λόγια στο σκοτάδι" ("Palabras a la oscuridad"), 1966, βραβείο Κριτικής, "Όχι ακόμα" ("Aun no"), 1971, "Εμμονές στον Εωσφόρο" ("Insistencias en Luzbel"), 1977, "Απορριφθέντα ποιήματα" ("Poemas excluidos"), 1984, "Ποιήματα στον Δ.Κ." ("Poemas a D.K."), 1986, "Το φθινόπωρο των ρόδων" ("El otono de las rosas"), 1986, Εθνικό Βραβείο Ποίησης 1987, και "Η τελευταία ακτή" ("La ulltima costa"), 1995. Τον Απρίλιο του 2010 τιμήθηκε με το βραβείο της Βασίλισσας Σοφίας για την Ποίηση της Ιβηρικής και της Λατινικής Αμερικής (Premio Reina Sofia de Poesia Iberomericana).

Ο Όσκαρ Χαν γεννήθηκε στην πόλη Ικίκε, της βόρειας Χιλής το 1938. Από το 1974, ένα χρόνο μετά το πραξικόπημα του στρατηγού Πινοτσέτ, από το καθεστώς του οποίου συνελήφθη και φυλακίστηκε ως αντιφρονών, ζει στις ΗΠΑ. Το 1971 - 72 συμμετείχε στο Διεθνές Πρόγραμμα Συγγραφέων τού Πανεπιστημίου της Αϊόβα. Το 1972 πήρε το δίπλωμα Masters και το 1977 έγινε δόκτωρ της φιλοσοφίας από το Πανεπιστήμιο της πολιτείας Μέρυλαντ, των ΗΠΑ. Εδώ και χρόνια είναι καθηγητής της Ισπανοαμερικάνικης Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα. Μεταξύ 1977 - 1987 ήταν συνεργάτης στο Εγχειρίδιο Λατινοαμερικανικών Σπουδών της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου των ΗΠΑ. Είναι μέλος της Χιλιανής Ακαδημίας Γλώσσας. Έχει κυκλοφορήσει πέντε ποιητικές συλλογές, οι οποίες κυκλοφόρησαν ολόκληρες και στα αγγλικά. Είναι επίσης συγγραφέας δύο βιβλίων δοκιμίων: Θεμελιωτές του φανταστικού διηγήματος στη Λατινική Αμερική (1998), και Η μαγεία της γραφής (2001). Επίσης έγραψε για τον διάσημο συμπατριώτη του, ποιητή της πρωτοπορίας Ουϊδόμπρο, το βιβλίο Βιθέντε Ουϊδόμπρο ή η ουράνια απόπειρα (1998). Λογοτεχνικά άρθρα και μελέτες του δημοσιεύονται συχνά σε έγκριτα λογοτεχνικά περιοδικά της Χιλής και άλλων χωρών της ηπείρου. Για την δική του ποίηση έχουν κυκλοφορήσει δύο βιβλία κριτικών δοκιμίων, το Πολιορκία στον Όσκαρ Χαν (1998), των Ενρίκε Λιν και Πέδρο Λάστρα, και Η τέχνη του Όσκαρ Χαν, επίσης με κριτικά δοκίμια για την ποίησή του, η οποία έχει βραβευθεί επανειλημμένα. Η τελευταία διάκριση που της έγινε ήταν το Βραβείο Λογοτεχνίας 2004 του Ινστιτούτου Λατινοαμερικανών Συγγραφέων της Νέας Υόρκης.

Ο Nicanor Parra (Νικανόρ Πάρρα) γεννήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1914 στο Chillan, μια μικρή πόλη στη νότια Χιλή. Στις φλέβες της οικογένειας φαίνεται ότι έρεε καλλιτεχνικό αίμα· ο αδελφός του, Angel Parra, που φυλακίστηκε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Pinochet, υπήρξε διάσημος λαϊκός τραγουδιστής και η αδελφή του, Violeta Parra, σημαντική ζωγράφος. Ο ίδιος έδειξε, αρχικά, κλίση προς τα μαθηματικά και τη φυσική, και σπούδασε αυτές τις επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Χιλής. Στη συνέχεια, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και του Μπράουν, και διετέλεσε καθηγητής θεωρητικής φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Χιλής. Στα γράμματα πρωτ��εμφανίστηκε το 1937, με τη συλλογή "Cancionero sin nombre" ("Βιβλίο τραγουδιών δίχως όνομα"). Είναι ωστόσο το 1954, με τα "Poemas y antipoemas" ("Ποιήματα και αντιποιήματα"), που θα βρει τον εντελώς δικό του δρόμο. Προσπαθώντας να απομακρυνθεί από τις συμβάσεις της ποίησης, αποκηρύσσει την αβρότητα, που κυριαρχεί στο μεγαλύτερο μέρος της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας, και υιοθετεί ένα ύφος πιο κουβεντιαστό, πλησιέστερο προς τον πεζό λόγο. Το βιβλίο αυτό θεωρείται ως μία από τις πιο επηρεαστικές συλλογές ισπανόφωνης ποίησης του 20ού αιώνα και αναφέρεται, ως πηγή έμπνεησης, από αμερικανούης beat ποιητές, όπως o Allen Ginsberg. O Parra δεν φαίνεται να εκτιμούσε ιδιαίτερα τον Neruda, εκπρόσωπο της αμέσως προηγούμενης ποιητικής γενιάς. Πλήθος είναι τα καρφιά και τα υπονοούμενα, στα ποιήματά τοιυ, για τους ακαταλαβίστικους, δήθεν κομμουνιστές, αλλά, στην ουσία, αστούς ποιητές που, ενώ κόπτονται για τα δίκαια του λαού, κυνηγούν κάθιδροι τίτλους και αξιώματα. Ο ίδιος ο Parra υπήρξε επίσης αριστερός, αλλά μάλλον αναρχικών αποκλίσεων και, οπωσδήποτε, αντισταλινικός. Το 1969 τιμήθηκε με το Χιλιανό Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το βιβλίο του "Οbra gruesa" ("Χοντροκομμένο έργο"). Υπήρξε επίσης, αρκετές φορές, υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ. Το 2011 του απονεμήθηκε το Βραβείο Θερβάντες, το μεγαλύτερο βραβείο της ισπανόφωνης λογοτεχνίας, για το σύνολο του έργου του. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του, "Lear Rey & Mentigo" ("Βασιλιάς Ληρ & ζητιάνος"), εκδόθηκε το 2004. Τα "Ποιήματα επείγουσας ανάγκης" (εκδ. Γαβριηλίδης, 2008) συνιστούν επιλογή από το έργο του και εκδόθηκαν από τον οίκο Editorial Universitaria, S.A., Chile, το 1972, ένα χρόνο πριν από το πραξικόπημα του Pinochet. Έφυγε από ζωή στις 23 Ιανουαρίου 2018.

Νικαραγουανός ποιητής, που το πραγματικό του όνομα ήταν Φελίξ Ρουμπέν Γκαρσία Σαρμιέντο (1867-1916). Υπήρξε θεμελιωτής του λογοτεχνικού κινήματος του ισπανο-αμερικανικού μοντερνισμού, στα τέλη του 19ου αιώνα, το οποίο άσκησε τεράστια και διαρκή επιδραση στους μεταγενέστερους συγγραφείς της ισπανικής και ισπανόφωνης λογοτεχνίας.