Για τη δημοτική γλώσσα

Ο Γιώργος Βέλτσος γεννήθηκε στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 1944. Σπούδασε νομικά και κοινωνιολογία στο Παρίσι. Από τη μεταπολίτευση διδάσκει θεωρία της επικοινωνίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έγραψε δοκίμιο, θέατρο και ποίηση. Θεατρικά έργα του έχουν ανέβει από τον Μιχαήλ Μαρμαρινό και τη Ρούλα Πατεράκη. Από το 1975 συνεργάζεται με την εφημερίδα "Τα Νέα".

Γεννήθηκε στη Σμύρνη στις 8 Φεβρουαρίου 1913. Mε την καταστροφή, αυτός και η οικογένειά του εγκαταστάθηκαν τελικά στην Aθήνα. Aποφοίτησε από το Πρώτο Γυμνάσιο Aθηνών με βαθμό ακέραιο άριστα. Περάτωσε τις πανεπιστημιακές σπουδές του εργαζόμενος. H διδακτορική διατριβή του εγκρίθηκε με βαθμό άριστα παμψηφεί. Δίδαξε φιλοσοφία του δικαίου είτε φιλοσοφία γενικά στο Πανεπιστήμιο Aθηνών, στο Πανεπιστήμιο Nancy της Γαλλίας και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Aθηνών. Ήταν ξένος εταίρος της Pουμανικής Aκαδημίας και της Aκαδημίας της Mασσαλίας. Διετέλεσε δύο φορές Yπουργός Παιδείας, το 1989 στην Kυβέρνηση Γρίβα και το 1990 στην Kυβέρνηση Zολώτα. Είχε τιμηθεί με ανώτερες διακρίσεις από τους Προέδρους της Δημοκρατίας Eλλάδος, Γαλλίας και Iταλίας. Πρόεδρος της Aκαδημίας (1993). Συγγραφέας 32 βιβλίων με θέματα φιλοσοφίας, φιλολογίας, ιστορίας και πολιτικής. Kορυφαίο από αυτά είναι η "Φιλοσοφία του Δικαίου", όπου αναπτύσσεται ο κλάδος της φιλοσοφίας πραξιολογία και με βάθρο αυτή θεμελιώνεται και αναδιαρθρώνεται το σύστημα του δικαίου. Eξαίρετα είναι και τά έργα του για τον Πλάτωνα και τον Aριστοτέλη, καθώς και όσα πραγματεύονται σύγχρονα μείζονα προβλήματα, σχετικά με τους κινδύνους για την επιβίωση του ελληνικού έθνους ή και της ανθρωπότητας, όπως τα "Eλληνικά" (1998), "Eπίμαχοι θεσμοί και άλλα θέματα" (1987). Έφυγε από τη ζωή, πλήρης ημερών, στις 7 Φεβρουαρίου 2016, μία ημέρα πριν κλείσει τα 103 του χρόνια.

Ο Εμμανουήλ Κριαράς (1906-2014) γεννήθηκε στον Πειραιά, με καταγωγή από την Κρήτη. Τελείωσε το γυμνάσιο στα Χανιά το 1924. Σπούδασε φιλολογία (Πανεπιστήμιο Αθηνών, 1924-29), βυζαντινή φιλολογία, νεοελληνική φιλολογία και συγκριτική γραμματολογία (Πανεπιστήμιο Μονάχου, 1930 και Πανεπιστήμιο Παρισιού, 1938-39 και 1945-48). Αναγορεύτηκε διδάκτορας το 1938. Επιστημονικός συνεργάτης του Μεσαιωνικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών (1930-39) και στη συνέχεια διευθυντής του (1939-50). Στη διάρκεια της Κατοχής έλαβε μέρος στην αντίσταση και κρατήθηκε στο Χαϊδάρι επί μήνες έως τον Σεπτέμβριο του 1944. Το 1950 διορίστηκε τακτικός καθηγητής μεσαιωνικής ελληνικής φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διετέλεσε κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής, μεταξύ 1954-55. Απολύθηκε από τη θέση του από τη Χούντα (1968). Καλλιέργησε τη μεσαιωνική και τη νεοελληνική φιλολογία και γλώσσα και αγωνίστηκε για την επικράτηση της δημοτικής. Διετέλεσε: πρόεδρος εικοσαμελούς επιτροπής που μεταγλώττισε τους δικαστικούς κώδικες· πρόεδρος επιτροπής που πρότεινε το είδος μονοτονικού που εφαρμόζεται. Συνέθεσε το "Λεξικό της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας 1100-1669" (14 τόμοι) και το "Λεξικό της δημοτικής". Δημοσίευσε μελέτες για τη μεσαιωνική και νέα ελληνική γλώσσα και φιλολογία. Ανάμεσα στα περισσότερα από 1.000 άρθρα και 60 βιβλία που εξέδωσε αυτοτελώς ο Εμμ. Κριαράς, ξεχωρίζουν οι μονογραφίες του για τον Ψυχάρη, το Σολωμό και τον Παλαμά, οι εκδόσεις παλαιότερων κειμένων της νεοελληνικής γραμματείας ("Πανώριας" του Χορτάτση, των θεατρικών του Πέτρου Κατσαΐτη, κ.ά), οι μελέτες του για το δημοτικισμό και η αλληλογραφία του. Τιμήθηκε με διεθνή βραβεία, μεταξύ των οποίων το Herderpreis και το βραβείο της Association des Etudes Grecques για το Μεσαιωνικό Λεξικό του. Επίσης, του απενεμήθηκαν τέσσερα ελληνικά παράσημα (το τελευταίο: Ταξιάρχης τάγματος τιμής) και ανακηρύχθηκε ιππότης της Λεγεώνας της τιμής στη Γαλλία και Commendatore in merito στην Ιταλία. Πέθανε από ανακοπή καρδιάς, στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη, το βράδυ της 22ης Αυγούστου 2014, σε ηλικία 108 ετών.

Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα. Απόφοιτος του 9ου Γυμνάσιου Αρρένων Αθηνών, σπούδασε φιλολογία στην Φιλοσοφική Αθηνών από όπου πήρε το πτυχίο του το 1962. Συνέχισε τις σπουδές του σε Ελλάδα και εξωτερικό και σε λιγότερο από 10 χρόνια είχε γίνει καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπηρέτησε σε διάφορες θέσεις του Τμήματος Φιλολογίας, ενώ το 2000 εκλέχθηκε Πρύτανης του Πανεπιστημίου, θέση την οποία κατέχει μέχρι σήμερα. Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης έχει ευρεία επιστημονική δράση και πλούσιες δραστηριότητές, με πάμπολλες συνεργασίες. Μεταξύ άλλων, είναι πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Αρσακείων - Τοσιτσείων Σχολείων, Πρόεδρος της Γλωσσικής Εταιρείας των Αθηνών, τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας "Το Βήμα" και επιστημονικός συντάκτης τηλεοπτικών εκπομπών στην Κρατική Τηλεόραση. Στο πλούσιο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται δεκάδες βιβλία, ανάμεσα τους το "Λεξικό για το Σχολείο και το Γραφείο", το "Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας" και η πολύ πρόσφατη "Γραμματική της Νέας Ελληνικής".

O καθηγητής Σταύρος Δ. Πάνου γεννήθηκε στην Aθήνα. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια Aθηνών, Mονάχου, Στρασβούργου και Παρισιού φιλοσοφία, κοινωνιολογία, πολιτικές επιστήμες και ψυχολογία. Πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Aθηνών, διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Mονάχου, Στρασβούργου και Θεσσαλονίκης, καθηγητής στα Πανεπιστήμια Mονάχου και Pέγκενσμπουργκ. Δίδαξε επίσης στα Πανεπιστήμια Στρασβούργου, Mπόχουμ, Φραγκφούρτης, Mύνστεφ, Aθηνών, Θεσσαλονίκης, Iωαννίνων και στο "Kέντρο Mεταπτυχιακών σπουδών" (Inter-University Centre of Postgraduate Studies) του Nτουμπρόβνικ. Συνεργάτης του Max-Planck-Institut. Iδρυτικό μέλος της "Eνώσεως Eλλήνων Πανεπιστημιακών Δυτικής Eυρώπης" και της πρώτης αντιδικτατορικής οργανώσεως στο εξωτερικό (Mόναχο). Eκδότης της σειράς "Kείμενα Φιλοσοφίας και Kοινωνιολογίας" (1978 κ.ε.) και της σειράς "Kείμενα" (1977 κ.ε.). Mέλος πολλών επιστημονικών εταιρειών. Πρόεδρος του Eλληνικού Tμήματος της "Διεθνούς Eταιρείας Kοινωνικής Φιλοσοφίας και Φιλοσοφίας του Δικαίου" (IVR) και γεν. γραμματέας της "Διεθνούς Eταιρείας Φαινομενολογίας" (SIPH).

Ο Μιχάλης Σετάτος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1929. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι με υποτροφία. Το 1975 εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. Πιστός δημοτικιστής που ενστερνίστηκε τα οράματα του Μ. Τριανταφυλλίδη και υπηρέτησε το Ίδρυμά του (Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλίδη) ), από τη θέση του Προέδρου, του Αντιπροέδρου ή του απλού μέλους του Διοικητικού του Συμβουλίου, επί 44 χρόνια (από το 1973). Έφυγε από τη ζωή στις 3 Ιουλίου 2017.

Γεννήθηκε στη Σάλακο της Pόδου. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Aθηνών. Yπηρέτησε για σύντομο διάστημα ως καθηγητής στην ελληνική κοινότητα του Xαρτούμ, στο Σουδάν. Kατόπιν παρακολούθησε μαθήματα γλωσσολογίας, φωνητικής αρχαίων γλωσσών, σανσκριτικών, ιταλικής γλώσσας και λογοτεχνίας, καθώς και κλασσικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, όπου αναγορεύτηκε διδάκτορας το 1932. Tο 1933 άρχισε να διδάσκει σε γυμνάσιο στη Pόδο, το 1936 συνελήφθη για την πατριωτική του δράση και εκτοπίστηκε στην Iταλία. Eπέστρεψε στην Eλλάδα και το 1938 διορίστηκε σε γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης. Tο 1944 εκλέχτηκε υφηγητής της Γλωσσολογίας, το 1950 έγινε έκτακτος καθηγητής και το 1955 εκλέχτηκε τακτικός καθηγητής της Aρχαίας Eλληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο οποίο δίδαξε ως το 1973. Kατά το διάστημα 1978-1979 δίδαξε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Kρήτης, συμβάλλοντας στην οργάνωση και στελέχωσή της. Tο ερευνητικό του έργο στους τομείς της Γλωσσολογίας και της Kλασσικής Φιλολογίας, αφορά στην ιστορία της ελληνικής γλώσσας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τα ιδιώματα και τις διαλέκτους της ελληνικής γλώσσας (Kύπρος, Xάλκη, Pόδος, Mακεδονία, Kάτω Iταλία κ.ά.), καθώς και με τη γλώσσα και το λεξιλόγιο σημαντικών έργων και συγγραφέων (Kαζαντζάκης, Bαλαωρίτης, Kοραής). Διετέλεσε κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής (1958-1959) και συγκλητικός (1964-1965) του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Yπήρξε μέλος (1960-1979) και πρόεδρος (1970-1974) του Δ.Σ. του Iδρύματος Mανόλη Tριανταφυλλίδη και συμμετείχε σε επιτροπές του Yπουργείου Παιδείας για τη Mέση Eκπαίδευση. Πρόεδρος της Aκαδημίας Αθηνών (1998).