Ο “σκοτεινός” μεσαίωνας

Ο Γεράσιμος Βώκος (1948-2019) γεννήθηκε στην Αθήνα. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο Λεόντειο Λύκειο και στη συνέχεια σπούδασε φιλοσοφία στη Γαλλία και γλωσσολογία στην Ελβετία. Δίδαξε Ιστορία της Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από το 1978 έως τη συνταξιοδότησή του, αρχικά στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής και μετά στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, από το οποίο αποστρατεύτηκε ως ομότιμος καθηγητής. Υπήρξε εμβριθής μελετητής της Ιστορίας της φιλοσοφίας με οξύ πνεύμα και ιδιαίτερη αίσθηση του χιούμορ, μεταλαμπαδεύοντας την αγάπη του για τον κλάδο στους μαθητές του. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα, στις 14 Απριλίου 2019, σε ηλικία 71 ετών, κατά τη διάρκεια νοσηλείας στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός.

Αριστούχος απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1974 παρέχει τις υπηρεσίες της στον Τομέα Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στο γνωστικό αντικείμενο της Ιστορίας Μέσων και Νεοτέρων Χρόνων. Οι μεταπτυχιακές της σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Freiburg Ελβετίας και η έρευνα της στο Κρατικό Αρχείο της Βενετίας διαμόρφωσαν τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα στο χώρο της μεσαιωνικής και νεότερης ευρωπαϊκής ιστορίας και ειδικότερα στο αντικείμενο της Λατινοκρατίας στην Ελλάδα. Η διδασκαλία της σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές του τμήματος επικεντρώνεται σε θέματα Μεσαιωνικής Ιστορίας της Δύσεως από τον 5ο ως το 15ο αιώνα και Φραγκοκρατίας στον ελληνικό χώρο μετά το 1204, κυρίως στην ανάλυση πολιτικών και κοινωνικοοικονομικών θεσμών. Έχει λάβει μέρος σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια με ανακοίνωση και είναι μέλος επιστημονικών εταιρειών. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην παρουσία και τη δραστηριότητα των Λατίνων (Φράγκων, Βενετών, Γενουατών, Καταλανών, Φλωρεντινών) στον ελληνικό χώρο και έχει δημοσιεύσει σχετικές μελέτες.

Η Στέλλα Πριόβολου γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αθηνών και Ρώμης (La Sapienza), Ομότιμη Καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ, Ειδική Γραμματέας του Σώματος Ομοτίμων και επιστημονική υπεύθυνη Προγραμμάτων Διά Βίου Εκπαίδευσης. Έχει διδάξει σε ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια, σε Ελεύθερα- Ανοικτά Πανεπιστήμια, είναι μέλος ελληνικών και διεθνών επιστημονικών εταιρειών και συγγραφέας πολλών μελετών και ανακοινώσεων σε διεθνή συνέδρια. Ενδεικτικά αναφέρονται τα βιβλία της "Carmina Burana veris etamoris", (πρώτη μετάφραση και ερμηνεία στην Ελληνική), "Rosa Fresca Aulentissima, το μεσαιωνικό ερωτικό ποίημα με το μάτι των φιλολόγων και του Νομπελίστα DarioFo" (εκδόθηκε στην Ελληνική με την επιχορήγηση του Υπουργείου Εξωτερικών της Ιταλίας, μεταφράστηκε στην Ιταλική και βραβεύτηκε από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών), "Οι ελληνορωμαϊκές ρίζες της Ευρώπης μέσα από τον στοχασμό ευρωπαίων μελετητών" (μεταφράστηκε στην Ιταλική και Ρουμανική). Διετέλεσε Ειδική Γραμματέας στο Υπουργείο Παιδείας εθνική εκπρόσωπος στο Συμβούλιο της Ευρώπης για το Ευρωπαϊκό Έτος Γλωσσών 2001, Αντιπρόεδρος του Ι.Κ.Υ. και τακτικό μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Έχει τιμηθεί από το ιταλικό κράτος με την διάκριση Cavaliereal merito della Repubblica Italiana, από επιστημονικές ενώσεις και έχει ανακηρυχθεί επίτιμος δημότης Χίου. Αρθρογραφεί επί χρόνια για θέματα παιδείας και κριτικής επιστημονικών και λογοτεχνικών βιβλίων.

Ο Δρ. Σπύρος Μακρής είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Μεταξύ άλλων συμμετέχει ως ενεργό μέλος στις εξής επιστημονικές εταιρείες: Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης· Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία· Ελληνική Κοινωνιολογική Εταιρεία· International Association for Greek Philosophy· European Sociological Association· European Consortium for Political Research· Global Studies Association· British Philosophical Association· British Society for Ethical Theory· Political Thought Specialist Group of the Political Studies Association· Association for Political Theory· Hannah Arendt Center for Politics and Humanities κ.ά. Την περίοδο 2013-2018 εργάστηκε ως Ερευνητικός Εταίρος στην Ακαδημία Αθηνών. Το εαρινό εξάμηνο 2020 υπήρξε Visiting Scholar στο University of Brighton, ενώ το εαρινό εξάμηνο 2021 υπήρξε Visiting Research Fellow στο University of Oxford. Εκτός από το πλούσιο έργο του στην ελληνική γλώσσα (βλ. biblionet.gr), οι δημοσιεύσεις του στα αγγλικά περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα εξής: Hegemonism, American Foreign Policy and International Society (Bruylant, 2010)· Jacques Derrida and the Case of Cosmopolitanism (Rowman & Littlefield, 2015)· Aristotle in Hannah Arendt’s Republicanism. From homo faber to homo politicus (Annuaire International Des Droits De L’ Homme, 2017)· Politics, Ethics and Strangers in the 21st Century. Fifteen critical reflections on Jacques Derrida’s concept of hos(ti)pitality (Theoria & Praxis, 2017)· The Ancient as Modern: Leo Strauss and the Revival of Classical Political Philosophy (Philosophy Documentation Center, 2018)· European Demos, Citizenship and Migrants in a Globalized World. Some Critical Reflections from a Habermasian Perspective (Macmillan, 2018)· Masses, Turbo-capitalism and Power in Jean Baudrillard’s Social and Political Ontotheology (International Journal of Theology, Philosophy and Science, 2018)· The spectrality of democracy (Dia-noesis, 2019)· Political onto-theologies or towards a political metaphysics (International Journal of Theology, Philosophy and Science, 2019)· European Integration or Europeanization? Europe at a crossroads in the 21st century: The civilizational approach of Gerard Delanty (Hellenic American University, 2020)· Hannah Arendt in the light of Saint Augustine (International Journal of Theology, Philosophy and Science, 2020)· Free Speech and Democracy in the ‘post-Totalitarian era’. The neo-Aristotelian and neo-republican lesson from Hannah Arendt (Dia-noesis, 2020)· Politics of Space, Strangeness and Culture in the Global Age (Routledge, 2021) και European IPT as a new critical theory of world politics. The instructive case of Jean Baudrillard (Macmillan, 2021). Έχει συμμετάσχει σε πλήθος συνεδρίων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο Ευστάθιος (Στάθης) Βέλτσος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1973. Σπούδασε χημεία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην περιοχή της ανόργανης χημείας (πτυχιακή εργασία: φωτο-καταλυτική διάσπαση νερού για παραγωγή ενέργειας). Στη συνέχεια παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών (Διατμηματικό Τμήμα ΜΙΘΕ, ΕΚΠΑ και ΕΜΠ), με θέμα εργασίας τη διαμάχη γύρω από το άτομο του Dalton. Σήμερα είναι διδάκτωρ Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών και της Τεχνολογίας (Διατμηματικό Τμήμα ΜΙΘΕ, ΕΚΠΑ και ΕΜΠ). Έχει διδάξει επί 10 χρόνια σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο (Πάντειο Πανεπιστήμιο και Πανεπιστήμιο Αθηνών-Τμήμα ΦΠΨ), φιλοσοφία της επιστήμης και ιστορία των ιδεών. Επίσης, ήταν συντονιστής/οργανωτής των μαθημάτων "Θεωρίας της Επιστήμης" και "Μαθηματικών και Τεχνολογίας" στα Εξειδικευμένα Εκπαιδευτικά Προγράμματα Επιμόρφωσης για αποφοίτους ανώτατης εκπαίδευσης, "Ακαδημία Πλάτωνος: Η Πολιτεία και ο Πολίτης", ενώ έχει συνεργαστεί ως επιβλέπων διπλωματικών εργασιών (μέλος ΣΕΠ) στη Σχολή Θετικών Επιστημών & Τεχνολογίας, Μεταπτυχιακή Ειδίκευση Καθηγητών Φυσικών Επιστημών MSc (ΕΑΠ). Έχει λάβει μέρος με ανακοινώσεις σε συνέδρια και ημερίδες και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά.

Ο Στέλιος Βιρβιδάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Είναι απόφοιτος του Κολεγίου Αθηνών. Σπούδασε φιλολογία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (Πτυχίο τμήματος φιλοσοφίας, παιδαγωγικής και ψυχολογίας) και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Paris I / Sorbonne - Pantheon Maitrise (DEA) και Princeton (Ph.D). Αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Princeton το 1984, με θέμα διατριβής "Transcendenta Arguments, Transcendental Idealism and Scepticism". Έχει διδάξει φιλοσοφία στο Αμερικανικό Κολέγιο Ελλάδος (Deree), όπου διετέλεσε και διευθυντής του Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών, στο Πολυτεχνείο Κρήτης, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, και ως επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Rennes I. Από το 2005 είναι καθηγητής φιλοσοφίας του τμήματος μεθοδολογίας, ιστορίας και θεωρίας της επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά, σε συλλογικούς τόμους, πρακτικά συνεδρίων και φιλοσοφικά λεξικά, στο χώρο της γνωσιολογίας, της ηθικής και της ιστορίας της φιλοσοφίας, καθώς και τη μονογραφία "La robustesse du bien", Nimes: Jaqueline Chambon, 1996. Είναι μέλος διαφόρων ελληνικών και διεθνών φιλοσοφικών εταιρειών όπως της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φιλοφικών Εταιρειών (FISP) και της συντακτικής επιτροπής των περιοδικών "Δευκαλίων", "Ισοπολιτεία", "Επιστήμη και Κοινωνία" και "Cogito".

Επίκουρος καθηγητής νεώτερης ευρωπαϊκής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος γεννήθηκε στη Λαμία το 1937. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας) και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, με δασκάλους τον Δημήτρη Ροντήρη και τον Γιάννη Σιδέρη. Εργάστηκε στη δημόσια και την ιδιωτική εκπαίδευση για 35 ολόκληρα χρόνια, από το 1964 ως το 1999. Μπήκε στο στίβο της θεατρικής κριτικής το 1971 και εργάζεται ως κριτικός θεάτρου και επιφυλλιδογράφος μέχρι και σήμερα, ενώ εκτάκτως συνεργάζεται με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Κριτικά δοκίμια, επιφυλλίδες και σχόλιά του έχουν κυκλοφορήσει στους εξής τόμους: "Κλειδιά και Κώδικες Θεάτρου: Ι. Αρχαίο Δράμα (1982) ΙΙ. Ελληνικό θέατρο (1984)", "Οι πλάγιες ερωτήσεις του Πορφύριου" (1984), "Τα μετά το θέατρο" (1985) (Α΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου), "Προσωπολατρία" (1992), "Θίασος Ποικιλιών" (1993), "Το νήμα της στάθμης" (1996), "Παγκόσμιο θέατρο: Ι. Από τον Μένανδρο στον Ίψεν (1998) ΙΙ. Από τον Στρίντμπεργκ και τον Τσέχωφ στον Πιραντέλλο και τον Μπρεχτ (1999) (Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών) ΙΙΙ. Από τον Μίλλερ στον Μύλλερ (2000)" Με το ψευδώνυμο Κ. Χ. Μύρης έχει εκδώσει την ποιητική συλλογή "Αμήχανον Τέχνημα" (1971 & 1980), "Παράβαση" (1980), τα διηγήματα "Καμπάνα και Οδάξ" (1985), και τη συλλογή τραγουδιών, τα οποία έχουν μελοποιήσει γνωστοί συνθέτες ("Χρονικό", "Ιθαγένεια", "Η μεγάλη αγρυπνία", "Ανεξάρτητα Τραγούδια", "Μεταφυσική Τοπολογία"). Κύριος άξονας του μεταφραστικού του έργου είναι, το αρχαίο δράμα. Έχει μεταφράσει τα ακόλουθα έργα: "Ικέτιδες", "Ορέστεια", "Προμηθεύς Δεσμώτης", "Επτά επί Θήβας" (Αισχύλου), "Ηλέκτρα", "Αντιγόνη", "Αίας", "Τραχίνιες", "Οιδίπους Τύραννος", "Οιδίπους επί Κολωνώ" (Σοφοκλή), "Ιφιγένεια εν Αυλίδι", "Ιφιγένεια εν Ταύροις", "Βάκχες", "Ηλέκτρα", "Ορέστης", "Εκάβη", "Κύκλωψ", "Τρωάδες", "Ελένη", "Ανδρομάχη", "Φοίνισσες" (Ευριπίδη), "Λυσιστράτη", "Πλούτος", "Νεφέλες", "Εκκλησιάζουσες", "Θεσμοφοριάζουσες", "Ιππής", "Όρνιθες" (Αριστοφάνη), "Ταρτούφος", "Ασυλλόγιστος", "Γιατρός με το ζόρι" (Μολιέρου). Συνέπραξε και συνεργάστηκε, επίσης, με τον καθηγητή - αρχαιολόγο κ. Σάββα Γώγο και ομάδα θεατρολόγων για τη συγγραφή του λευκώματος "Επίδαυρος: το αρχαίο θέατρο, οι παραστάσεις" (2002). Ακόμα, το σχολικό εγχειρίδιο "Δραματική Ποίηση" διδάχθηκε επί 25 έτη στα ελληνικά Γυμνάσια, ενώ διδακτέα ύλη σε σχολικά βιβλία του Λυκείου είναι οι μεταφράσεις του της "Αντιγόνης" και του "Οιδίποδα Τυράννου". Από το 1990 διδάσκει ως Επιστημονικός Συνεργάτης του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών. Έχει διατελέσει μέλος, αλλά και Πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Θεάτρου και επί μία εικοσαετία Πρόεδρος της Επιτροπής Επιχορηγήσεων Θεάτρου του Υπουργείου Πολιτισμού. Είναι ιδρυτικό μέλος του "Κέντρου Έρευνας & Πρακτικών Εφαρμογών του Αρχαίου Ελληνικού Δράματος ΔΕΣΜΟΙ", του οποίου σήμερα είναι Πρόεδρος του Δ.Σ., είναι Αντιπρόεδρος της "Εταιρείας Συγγραφέων", μέλος της "Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων" και από τον Νοέμβριο του 2003 Πρόεδρος του Δ.Σ. του "Κέντρου Μελέτης & Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου - Θεατρικού Μουσείου". Το 2000 του απενεμήθη το Χρυσό Μετάλλιο της Πόλεως των Αθηνών, ενώ τον Ιούνιο του 2006 αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Μάρτιο του 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2008, από το Υπουργείο Πολιτισμού για το συνολικό του έργο.

O Nίκος Ε. Καραπιδάκης γεννήθηκε το 1955 στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και Αρχειονομία -Παλαιογραφία στην Ecole Nationale des Chartes. Εργάσθηκε ως αρχειονόμος από το 1982 στο Ιστορικό Αρχείο Κέρκυρας, στα Γενικά Αρχεία της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη συνέχεια, από το 1989 έως το 1993, ως διευθυντής των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Από το 1990 διδάσκει μεσαιωνική ιστορία στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Στο συγγραφικό του έργο ασχολείται με την ιστορία των θεσμών, των κοινωνικών ομάδων και την ιστοριογραφία του Μεσαίωνα και της Ενετοκρατίας. (Πηγή: Αρχείο Σύγχρονων Συγγραφέων, Ε.ΚΕ.ΒΙ.)