Από την ευαλώτητα στην ψυχική ανθεκτικότητα: Εφαρμογές στο σχολικό πλαίσιο και στην οικογένεια

Η Λήδα Αναγνωστάκη είναι ψυχολόγος με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ψυχαναλυτική Αναπτυξιακή Ψυχολογία και διδακτορικό στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Έχει εκπαιδευτεί στην Ελληνική Εταιρεία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Παιδιού και Εφήβου. Διδάσκει στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα "Ανάπτυξη και Ψυχική Υγεία Βρεφών και Νηπίων" της Κλινικής Tavistock και του University of East London σε συνεργασία με την ΕΨΥΠΕ. Εργάζεται ψυχοθεραπευτικά με παιδιά, εφήβους και γονείς.

Η Αλίκη Γρηγοριάδου είναι ψυχίατρος και Πρόεδρος της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος - Ένωσης Ψυχιάτρων Παιδιών και Εφήβων.

Η Μαρία Ζαφειροπούλου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Αποφοίτησε από το Τμήμα Ψυχολογίας και Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ως υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στη Βρετανία (M. Phil. στο Πανεπιστήμιο Leeds και Ph.D. στο Πανεπιστήμιο Dundee) και ειδικεύτηκε στην Κλινική Ψυχολογία/Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία. Η ερευνητική της δραστηριότητα εστιάζεται στην ανίχνευση, ψυχολογική αξιολόγηση, αντιμετώπιση και πρόληψη συναισθηματικών δυσκολιών όπως και προβλημάτων μάθησης και συμπεριφοράς κατά την παιδική ηλικία. Βασικότερο στόχο του ερευνητικού αυτού προβληματισμού αποτελεί η δημιουργία, εφαρμογή και αξιολόγηση γνωσιακών-συμπεριφοριστικών παρεμβατικών προγραμμάτων στα παιδιά θεραπευτικού αλλά και προληπτικού χαρακτήρα. Η επιστημονική/συγγραφική της δραστηριότητα περιλαμβάνει επιστημονικά βιβλία, κεφάλαια καθώς και άρθρα σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Είναι μέλος του Συλλόγου Βρετανών Ψυχολόγων (BPS) και της Βρετανικής Εταιρείας Συμπεριφοριστικών και Γνωσιακών Ψυχοθεραπειών (BABCP), του Ινστιτούτου Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς (ΙΕΘΣ), της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας (ΕΛΨΕ), της Ψυχολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος (ΨΕΒΕ) καθώς και της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας της Συμπεριφοράς (ΕΕΕΣ) εδώ και πολλά χρόνια.

H Aγγελική Θάνου γεννήθηκε το 1959 στα Kανάλια της Mαγνησίας, όπου κατοικεί με την οικογένειά της μέχρι σήμερα. Aποφοίτησε το 1979 από τη Σχολή Nηπιαγωγών της Eκάλης και εργάζεται ως νηπιαγωγός. Παρακολούθησε και ολοκλήρωσε το Πρόγραμμα Eξομοίωσης Πτυχίων του ΠTN του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Eργάστηκε σε διάφορα νηπιαγωγεία της υπαίθρου και από το Φεβρουάριο του 1998 υπηρετεί με απόσπαση στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο Eργαστήριο Λόγου και Πολιτισμού, και είναι υπεύθυνη για το Mουσείο Παιδικής Λογοτεχνίας. Mε τη συνάδελφό της Kατερίνα Παλάσκα εκπόνησαν το μικρό έντυπο αφιέρωμα στον Pήγα Bελεστινλή και τον Διονύσιο Σολωμό με τίτλο "Oι βάρδοι της λευτεριάς". Έχει δημοσιεύσει ποίηση για μεγάλους στο πολιτιστικό περιοδικό "Έλευσις", καθώς και διάφορα άρθρα και βιβλιοπαρουσιάσεις στην εφημερίδα "Θεσσαλία". Έχει γράψει το θεατρικό έργο για παιδιά "Tαξίδι με την Aργώ", ενώ το βιβλίο της για μεγάλα παιδιά "Tο σεργιάνι των χαρταετών", που αναφέρεται στην Eυρωπαϊκή Ένωση, κυκλοφόρησε από τις Eκδόσεις "Kαστανιώτη" το Mάιο του 2000.

Ο Αναστάσιος Ματσόπουλος έχει πραγματοποιήσει πτυχιακές σπουδές στην Ψυχολογία (ΦΠΨ Αθήνας) στην Ελλάδα και μεταπτυχιακές σπουδές στις ΗΠΑ. Είναι κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος στη Σχολική Ψυχολογία από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο κ. Ματσόπουλος έχει κάνει μεταδιδακτορική μετεκπαίδευση σε θέματα Νευρολογίας της Συμπεριφοράς στο Harvard University, καθώς και σε θέματα Αξιολόγησης και Παρέμβασης σε παιδιά προσχολικής ηλικίας στο Teacher's College του Columbia University στη Νέα Υόρκη. Έχει εργαστεί ως σχολικός ψυχολόγος σε κλινικά κέντρα πανεπιστημίων, όπως το Center for Psychological Services του Πανεπιστημίου Fairleigh Dickinson University, την Κλινική P. Winkler Clinic του Πανεπιστημίου St. Rose της Νέας Υόρκης, το Κέντρο Center for the Disabled στη Νέα Υόρκη, καθώς και σε άλλα κέντρα ψυχικής υγείας. Επίσης, έχει εργαστεί επί σειρά ετών σε οργανική θέση σχολικού ψυχολόγου στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης σε νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια. Ο Ματσόπουλος έχει διδάξει ως Επίκουρος Καθηγητής Σχολικής Ψυχολογίας στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σχολικής Ψυχολογίας (Master in School Psychology) του Πανεπιστημίου The College of Saint Rose στη Νέα Υόρκη καθώς και στο Διδακτορικό Πρόγραμμα Σχολικής Ψυχολογίας (Psy.D. Doctor of Psychology) του Πανεπιστημίου Fairleigh Dickinson University στη Νέα Υερσέη των ΗΠΑ. Έχει μόνιμη άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος ως σχολικός ψυχολόγος στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης και κατέχει άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος ως ψυχολόγος στην Ελλάδα. Έχει συμμετάσχει σε πολλά διεθνή συνέδρια και έχει εκπαιδεύσει σχολικούς ψυχολόγους στην Κύπρο, τη Λετονία και τις ΗΠΑ. Από το 2000 έχει μια συνεχή συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού της Κύπρου και επιμορφώνει σε διάφορα θέματα τους σχολικούς ψυχολόγους της Κύπρου. Επίσης, τα τελευταία τέσσερα χρόνια είναι συνεργάτης και εξωτερικός αξιολογητής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σχολικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Από το Ιανουάριο 2010 και μέχρι σήμερα, o Αναστάσιος Ματσόπουλος με έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου ηγείται και συντονίζει μιας μεταρρυθμιστικής προσπάθειας που υλοποιείται στα σχολεία της Λάρνακας εφαρμόζοντας ένα νέο μοντέλο Οικοσυστημικής Συνεργατικής Συμβουλευτικής με έμφαση στη ενδυνάμωση της Ψυχικής Ανθεκτικότητας των Εκπαιδευτικών. Ο Αναστάσιος Ματσόπουλος είναι ιδρυτικό μέλος της επιστημονικής "Ελλήνων Σχολικών Ψυχολόγων Εταιρείας" (Ε.Σχο.Ψ.Ε) που ιδρύθηκε το 1999 και έχει διατελέσει ως ο πρώτος της αντιπρόεδρος. Από το 2001 ως σήμερα ο Ματσόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής Σχολικής Ψυχολογίας και Συμβουλευτικής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και υπεύθυνος της Μονάδας Σχολικής Ψυχολογίας του Εργαστηρίου Ψυχολογικής Έρευνας. Έχει συγγράψει ελληνόφωνα και αγγλόφωνα άρθρα και βιβλία όπως το βιβλίο "Σχολική ψυχολογία: Μια νέα επιστήμη-εφαρμογές στην εκπαίδευση" (2005). Τέλος έχει σχεδιάσει και υλοποιήσει μια σειρά προληπτικών προγραμμάτων με συνεργάτες του, σε Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια της Ελλάδας, Κύπρου και της Αμερικής. To τελευταίο του βιβλίο που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις "Παπαζήση" (Φεβρούαριος 2011) τιτλοφορείται "Από την Ευαλωτότητα στην Ψυχική Ανθεκτικότητα: Εφαρμογές για την Οικογένεια και το Σχολικό Πλαίσιο".

Η Φρόσω Μόττη-Στεφανίδη είναι επίκουρη καθηγήτρια Ψυχολογίας στον τομέα Ψυχολογίας του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε Εξελικτική και Σχολική Ψυχολογία στα Πανεπιστήμια της Γενεύης και της Μινεσότα των Η.Π.Α. Το 1984-1987 εργάστηκε στο Κέντρο Βρεφών "Η Μητέρα", το 1987-1990 δίδαξε ψυχολογία στη Σχολή Βρεφονηπιοκόμων των Τ.Ε.Ι. Αθηνών και από το 1988 μέχρι σήμερα διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας (ΕΛΨΕ), υπήρξε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της εν λόγω εταιρείας επί τέσσερα έτη και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Ψυχολογίας. Σήμερα είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων (ΣΕΨ). Έχει συγγράψει εργασίες γύρω από τις προσδοκίες εκπαιδευτικών και γονέων για την ψυχολογική επάρκεια παιδιών και εφήβων, και γενικότερα γύρω από θέματα προσωπικότητας, αξιολόγησης της ψυχολογικής επάρκειας και της ψυχοπαθολογίας.

Η Νάνσυ Παπαθανασίου είναι Κλινική Ψυχολόγος και µεταδιδακτορική ερευνήτρια (Διδακτορικό Δίπλωµα και Μεταπτυχιακό Δίπλωµα Ειδίκευσης, ΕΚΠΑ και MA in Conflict Facilitation & Organizational Change, Process work Institute, ΗΠΑ). Διδάσκουσα στο µάθηµα "Έµφυλες Ταυτότητες και Σεξουαλικός Προσανατολισµός" (Τµήµα Κοινωνικής Εργασίας, Πανεπιστήµιο Δυτικής Αττικής) και στο µάθηµα "Ταυτότητα και Φύλο" (Τµήµα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήµιο). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαµβάνουν τις διακρίσεις και την αντίληψή τους, την ψυχική υγεία οµάδων που αντιµετωπίζουν αντιξοότητα, και τα θεωρητικά µοντέλα της Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας και της Ψυχικής Ανθεκτικότητας.

Ο Βασίλης Παυλόπουλος εκπόνησε διατριβή στην Κοινωνική Ψυχολογία (υποτροφία ΙΚΥ) και αναγορεύτηκε διδάκτορας του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 1998. Από το 2004 είναι Λέκτορας Διαπολιτισμικής Ψυχολογίας στο ίδιο Τμήμα. Μεταξύ 2000-03 δίδαξε μαθήματα Κοινωνικής Ψυχολογίας, Διαπολιτισμικής Ψυχολογίας και Μεθοδολογίας-Στατιστικής στα Πανεπιστήμια Κρήτης και Πατρών. Στο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται περισσότερες από 20 δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και αυτοτελείς τόμους, στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα. Τη διετία 2004-05 ήταν εκλεγμένος συντονιστής του κλάδου Κοινωνικής Ψυχολογίας της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας, ενώ έχει συμμετάσχει στην οργανωτική επιτροπή πανελλήνιων και διεθνών συνεδρίων. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αναφέρονται στον επιπολιτισμό και την ψυχολογική προσαρμογή μεταναστών, τον κοινωνικό στιγματισμό, τις άρρητες θεωρίες της προσωπικότητας και τη διαπολιτισμική μελέτη της οικογένειας και των στενών διαπροσωπικών σχέσεων.

Ο Αναστάσιος Σταλίκας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε ψυχολογία στο Concordia University στο Μόντρεαλ του Καναδά. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές του στην κλινική ψυχολογία στο University of Ottawa του Καναδά. Διατέλεσε αν. καθηγητής στο Τμήμα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας του McGill University. Από το 1998 εργάζεται στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, του οποίου είναι καθηγητής και διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών. Έχει δια­τελέσει αν. διευθυντής έκδοσης του περιοδικού Ψυχολογία, συν-συντονιστής των κλάδων κλινικής και θετικής ψυχολογίας της ΕΛΨΕ. Είναι ιδρυτής και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Θετικής Ψυχολογίας, του μοναδικού επιστημονικού φορέα για τη Θετική Ψυχολογία στην Ελλάδα. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 12 βιβλία, 60 κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους και πάνω από 150 άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά με κριτές Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα πηγάζουν από το χώρο της κλινικής ψυχολογίας και την τελευταία εικοσαετία βρίσκονται υπό την ομπρέλα της Θετικής Ψυχολογίας.

Η Σοφία Τριλίβα είναι επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Πήρε το διδακτορικό της δίπλωμα στην Ψυχολογία από το Πανεπιστήμιο Rutgers. Τα τελευταία 25 χρόνια έχει ασχοληθεί ερευνητικά με το θέμα της πρόληψης ψυχολογικών προβλημάτων σε παιδιά, εφήβους και οικογένειες.

H Σοφία Xατζηνικολάου είναι εκπαιδευτικός με μεταπτυχιακές σπουδές στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. και διδακτορικό στο Τμήμα Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με θέμα τις στάσεις των εκπαιδευτικών για την Περιθανάτια Αγωγή. Κατά την περίοδο 2002-2012 διετέλεσε Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας στη Δ/νση Π.Ε. Ανατολικής Θεσσαλονίκης όπου επικεντρώθηκε σε θέματα διαχείρισης πένθους και ευαισθητοποίησης στη διαφορετικότητα στην εκπαίδευση. Από το 2012 είναι Σχολική Σύμβουλος Π.Ε. στην Καβάλα.