Ελληνική λογοτεχνική κριτική

Ο Κώστας Βούλγαρης γεννήθηκε στα Δολιανά Αρκαδίας το 1958. Ως κριτικός λογοτεχνίας, συνεργάστηκε με τα περιοδικά "Ο Πολίτης" και "Πλανόδιον" καθώς και με την εφημερίδα "Τα Νέα". Επιμελείται τις σελίδες βιβλίου στο ένθετο "Αναγνώσεις" ("Κριτική βιβλίου, τεχνών και επιστημών") της "Αυγής της Κυριακής". Στις εκδόσεις Γαβριηλίδης κυκλοφορούν τα βιβλία του: "Κ. Γ. Καρυωτάκης. Φύλλα πορείας" (δοκίμια, 1998), "Τέος Σαλαπασίδης. Μία παρουσίαση" (1999, στη σειρά "Εκ Νέου" την οποία και διευθύνει), "Από την ήττα στη σιωπή" (Δοκίμια, 2000), "Όψεις της σύγχρονης ποίησης. Δοκιμή πρώτη" (2003). Εμφανίστηκε στην πεζογραφία με το βιβλίο "Στο όνειρο πάντα η Πελοπόννησο" (Γαβριηλίδης, 2001), το οποίο μαζί με "Τα άλογα της Αρκαδίας" (Πόλις, 2002) και το "Ο Καρτέσιος στην Τρίπολη" (Πόλις, 2003), ανήκουν στον ανοικτό αφηγηματικό κύκλο "Το εμφύλιο σώμα".

Η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1944. Σπούδασε Ιστορία, Αρχαιολογία και Φιλολογία στην Αθήνα και στο Παρίσι. Δίδαξε στον τομέα Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ περίπου για ένα τέταρτο του αιώνα (1986-2012), του οποίου είναι ομότιμη καθηγήτρια, ανανεώνοντας θεματικά και μεθοδολογικά τα διδακτικά αντικείμενα της νεοελληνικής φιλολογικής επιστήμης. Οι εργασίες της διακρίνονται, σύμφωνα με ανακοίνωση της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (18/9/2019), για την οξυδέρκεια, την κριτική ευαισθησία και τη συνδυαστική μέθοδο προσέγγισης (με τη συνεπικουρία της Ιστορίας, της κοινωνικής ανθρωπολογίας, της ψυχολογίας). Οι γνώσεις της δεν περιορίζονται στον τομέα της νεοελληνικής φιλολογίας αλλά αφορούν την Ιστορία, τη Λατινική και Μεσαιωνική φιλολογία και την αρχαιολογία. Στο πλαίσιο της συγγραφικής της δραστηριότητας, από τη δεκαετία του 1970 δημοσίευσε ποιητικές συλλογές (ενδεικτικά: "Οίκος", 1972· "Αναστάσιμα", 1973· "Οι περιπλανήσεις της Εδεσσαίας", 2007), μονογραφίες, δοκίμια και μεταφράσεις. Εκπόνησε μελέτες για τον υπερρεαλισμό στην Ελλάδα και για τη νεωτερική ποίηση και πεζογραφία (ενδεικτικά: "Δεν άνθησαν ματαίως. Ανθολογία υπερρεαλισμού", 1980· "Νίκος Εγγονόπουλος. Η ποίηση στον καιρό του τραβήγματος της ψηλής σκάλας", 1987· "Η γραφή και η βάσανος: ζητήματα λογοτεχνικής αναπαράστασης", 2000). Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συνεισφορά της στη μελέτη και την έρευνα της ελληνικής εβραϊκής κοινότητας και ιδίως των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Έχει δημοσιεύσει μελέτες για την εικόνα του Εβραίου στη λογοτεχνία και έχει επιμεληθεί και προλογίσει μαρτυρίες του Ολοκαυτώματος (ενδεικτικά: "Ο άλλος εν διωγμώ. Η εικόνα του Εβραίου στη λογοτεχνία: ζητήματα ιστορίας και μυθοπλασίας", 1998· "Το Ολοκαύτωμα στις μαρτυρίες των Ελλήνων Εβραίων", 2007, καθώς και μαρτυρίες των Γιομτώβ Γιακοέλ, Έρικα Κούνιο - Αμαρίλιο, Μαρσέλ Νατζαρή, Ισαάκ Ματαράσσο). Έχει συμβάλει ενεργά στη διάδοση της νεοελληνικής λογοτεχνίας στη Ρωσία και στην Ουκρανία. Τέλος, έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση τόσο λογοτεχνικών όσο και δοκιμιακών έργων (ενδεικτικά: Πετράρχης, Πίκο ντε λα Μιράντολα, Φουκώ, Αξελός). Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Έργου Ξένης Λογοτεχνίας στην Ελληνική Γλώσσα (2000) για τη μετάφραση των "Εξομολογήσεων" του Αγίου Αυγουστίνου από τα λατινικά, και με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της (2017, της απονεμήθηκε το 2019).

Η Χριστίνα Ντουνιά είναι καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης και στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Δίδαξε στη Μέση Εκπαίδευση, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και εργάστηκε ως κριτικός λογοτεχνίας στο περιοδικό Αντί. Μελέτες και άρθρα της έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Το 2000 τιμήθηκε με το Κρατικό βραβείο δοκιμίου και το 2016 με το Βραβείο δοκιμίου της Ακαδημίας Αθηνών (Ίδρυμα Πέτρου Χάρη).

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και μουσική (ανώτερα θεωρητικά, πιάνο) στο Εθνικό Ωδείο και πλάι στον Αλέξανδρο Αινιάν. Ως κριτικός εμφανίστηκε με άρθρα της το 1983 στην εφημερίδα "Η Αυγή". Διετέλεσε μέλος (1985-1988) της συντακτικής ομάδας του περιοδικού "Το Τέταρτο", μουσικοκριτικός και επιφυλλιδογράφος της εφημερίδας "Η Καθημερινή" (1987-1999) και από το 1995 ως το 1999 υπεύθυνη του κυριακάτικου ένθετου "Ιδέες-Πολιτισμός" της ίδιας εφημερίδας. Mέλος της συντακτικής ομάδας του ειδικού ενθέτου για το βιβλίο "Βιβλιοθήκη" της εφημερίδας "Ελευθεροτυπία" (1999-2009) και από το 2009 συνεργάτης της εφημερίδας "Η Καθημερινή" σε θέματα βιβλίου, καθώς και σύμβουλος έκδοσης και κριτικός στο μηνιαίο πολιτιστικό περιοδικό "The Books' Journal". Μουσικός παραγωγός στο Γ' και Β' Πρόγραμμα της Κρατικής Ραδιοφωνίας (1983-1994), και στο Κανάλι 15 του Ρούσσου Κούνδουρου (1987-1989) και συνεργάτης της τηλεοπτικής εκπομπής για το βιβλίο "Βιβλιόραμα" (ΕΡΤ) (1987-1990). Από το 2006 ως το 2011 αρχισυντάκτρια και παρουσιάστρια μαζί με τον Βαγγέλη Χατζηβασιλείου της τηλεοπτικής εκπομπής "Βιβλία στο κουτί" (ΕΤ1). Δίδαξε πολιτιστικό ρεπορτάζ στο τμήμα ΜΜΕ του Παντείου Πανεπιστημίου (1994-2004), ενώ από το 2002 ως το 2010 δίδαξε λογοτεχνική μετάφραση στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης (ΕΚΕΜΕΛ). Έχει συνεργαστεί με την Ορχήστρα της ΕΡΤ, την Λυρική Σκηνή, το Μέγαρο Μουσικής και το Φεστιβάλ Αθηνών, στη συγγραφή κειμένων για τα προγράμματα των παραστάσεων και στη μετάφραση λιμπρέτων λυρικών έργων. Έχει μεταφράσει στα ελληνικά έργα των Edgar Alan Poe, Toni Morrison, Philip Roth, George Steiner, Roland Barthes, Witold Gombrowich, Ian McEwan, Emma Goldman, Mark Twain, William Hazlitt, Jack London, Willa S. Cather, Roddy Doyle, Malcolm Bradbury, Helene Hanff, Ben Schott, κ.ά. καθώς και ποιήματα των Byron, Shelley, Worsdworth, Wallace Stevens, Hilda Doolittle, Anne Sexton, κ.ά. Έχει γράψει το βιβλίο "Όπερες του κόσμου" που εκδόθηκε από την Εταιρεία για τη δημιουργία νέου κτιρίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, και το λεύκωμα "Η Ελλάδα του μόχθου" που εκδόθηκε από το Ριζάρειο Ίδρυμα. Το 1997 βραβεύτηκε από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας για τη μετάφραση του μυθιστορήματος της Toni Morrison "Γαλάζια μάτια" και το 2008 από το περιοδικό "Gourmet" της Ελευθεροτυπίας για τη μετάφραση των "Γαστριμαργικών αναλέκτων" του Ben Schott (2006). Το βιβλίο της "Καλή και ανάποδη. Ο πολιτισμός του πλεκτού" (εκδ. Κίχλη) τιμήθηκε το 2015 με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου.

Η Ελισάβετ Κοτζιά γεννήθηκε το 1954 στην Αθήνα. Είναι κριτικός λογοτεχνίας. Σπούδασε οικονομικά στο Τμήμα Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό τμήμα Ευρωπαϊκών Σπουδών στο London School of Economics. Εργάστηκε στο περιοδικό "Το τέταρτο) (1987-1989) και από το 1987 ως το 2012 κάλυψε την εβδομαδιαία στήλη κριτικής βιβλίου στην εφημερίδα "Καθημερινή".

Ο Γιώργος Αράγης γεννήθηκε στο Μεγάλο Περιστέρι Ιωαννίνων. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύτηκε στη Δερματολογία. Συνεργάζεται ως κριτικός λογοτεχνίας με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά.

Η Βασιλική Κοντογιάννη γεννήθηκε στην Αθήνα (1953), όπου και μεγάλωσε. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Έπειτα, για να κάνει πιο προχωρημένες σπουδές νεοελληνικής φιλολογίας, έζησε αρκετά χρόνια στο Παρίσι. Εκεί άρχισε να εργάζεται στην εκπαίδευση, διδάσκοντας γλώσσα, λογοτεχνία και πολιτισμό στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου της Σορβόννης. Από το 1993 εργάζεται στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και ζει στην Αλεξανδρούπολη. Είναι καθηγήτρια νεοελληνικής λογοτεχνίας του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας Δ.Π.Θ. Έχει δημοσιεύσει φιλολογικές μελέτες, λίγες μεταφράσεις και μία διασκευή ενός αφρικανικού μύθου. Η ποιητική συλλογή "Κύκλοι" είναι το πρώτο της ποιητικό βιβλίο.

Η Βενετία Αποστολίδου γεννήθηκε το 1961 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Νεοελληνική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στα Πανεπιστήμια της Βιέννης και του Μπέρμιγχαμ. Είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ.

Η Μαίρη Μικέ είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1958. Σπούδασε νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έχει εκδώσει τα βιβλία "Λογοτεχνικά πρόσωπα της Καβάλας", εκδ. Εντευκτηρίου, Θεσσαλονίκη 1990· "Η Βάρδια του Νίκου Καββαδία. Εικονο-γραφήσεις και μεταμορφώσεις", Άγρα, Αθήνα 1994· "Μέλπω Αξιώτη. Κριτικές περιπλανήσεις", Κέδρος, Αθήνα 1996· "Μέλπω Αξιώτη, Ποιήματα" (φιλολ. επιμ.), Κέδρος, Αθήνα 2001· "Μεταμφιέσεις στη νεοελληνική πεζογραφία (19ος-20ός αιώνας)", Κέδρος, Αθήνα 2001 κ.ά. Μελέτες, άρθρα και δοκίμια της έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων.

Η Ελισάβετ Αρσενίου είναι καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Γεννήθηκε στο Βόλο. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έλαβε το μεταπτυχιακό και διδακτορικό της δίπλωμα στη Νεοελληνική Φιλολογία από το Κέντρο Οθωμανικών, Βυζαντινών και Νέων Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Birmingham. Έχει διδάξει επίσης στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης. Οι δημοσιεύσεις της αφορούν ζητήματα μοντερνισμού και πρωτοπορίας της ελληνικής λογοτεχνίας.

Η Πολυξένη Συμεωνίδου σπούδασε ελληνική φιλολογία στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (2005-2009), απ' όπου έλαβε και Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στη Νεοελληνική Φιλολογία (2011-2014). Σήμερα είναι υποψήφια διδάκτωρ του ιδίου πανεπιστημίου και υπότροφος του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ). Στη διδακτορική της διατριβή ασχολείται με τη λογοτεχνική κριτική στις εφημερίδες "Το Άστυ" (1890-1907) και "Νέον Άστυ" (1901-1919). Μελέτες της έχουν δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων.