Όταν… η Ζωρζ Σαρή

Η Άλκη (Αγγελική) Ζέη (15 Δεκεμβρίου 1923 - 27 Φεβρουαρίου 2020) γεννήθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας της καταγόταν από την Κρήτη και η μητέρα της από τη Σάμο όπου πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ, παρακινούμενη από την Διδώ Σωτηρίου. Ενώ φοιτούσε στη δραματική σχολή το 1943 γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου (1913-1990), με τον οποίο παντρεύτηκε το 1945. Το 1948, ύστερα από την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού στον Εμφύλιο, ο σύζυγός της διέφυγε στην Τασκένδη. Η Ζέη προσπάθησε να τον ακολουθήσει αλλά τη συνέλαβαν και την εξόρισαν στη Χίο λόγω των πολιτικών της πεποιθήσεων. Ύστερα από προσπάθειες έξι ετών, και αφού έμεινε για καιρό στην Ιταλία, το 1954 επανασυνδέθηκε με τον σύζυγο της στην Τασκένδη. Το 1957 μετακόμισαν στη Μόσχα, όπου σπούδασε στο τμήμα σεναριογραφίας του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Μόσχας και απέκτησε δύο παιδιά, την Ειρήνη που εργάζεται ως διερμηνέας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τον Πέτρο που είναι σκηνοθέτης του κινηματογράφου και εργάζεται στην Ελλάδα. Το 1964 επέστρεψε στην Ελλάδα για να ξαναφύγει πάλι το 1967, με την κήρυξη δικτατορίας -αυτή τη φορά για το Παρίσι- και να επιστρέψει οριστικά όταν έπεσε η απριλιανή χούντα. Όπως περιγράφει γλαφυρά στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της "Με μολύβι φάμπερ νούμερο 2", ασχολήθηκε από μικρή με το γράψιμο ενώ στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου άρχισε να γράφει για το κουκλοθέατρο. Μαθήτρια ακόμα, έγραψε μια σειρά διηγημάτων που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό "Νεανική Φωνή", περιοδικό για νέους που ανάμεσα στους συνεργάτες του συγκαταλεγόταν ο Τάσος Λιγνάδης και ο Μάριος Πλωρίτης. Κατά την παραμονή της στη Σοβιετική Ένωση, έγραψε διηγήματα που τα έστειλε στην Ελλάδα και δημοσιεύτηκαν στην "Επιθεώρηση Τέχνης" και αργότερα εκδόθηκαν σε βιβλίο με τίτλο "Αρβυλάκια και γόβες". Πρώτο της μυθιστόρημα, εμπνευσμένο από τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο, ήταν το "Καπλάνι της βιτρίνας". Το "Καπλάνι" εκδόθηκε για πρώτη φορά από τον εκδοτικό οίκο Θεμέλιο και ύστερα από τον Κέδρο, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έγινε η πρώτη της μεγάλη συγγραφική επιτυχία. Ακολούθησαν, όλα από τον Κέδρο, "Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου", "Κοντά στις ράγες", "Ο θείος Πλάτων", "Μια Κυριακή του Απρίλη", "Τα παπούτσια του Αννίβα", "Η μωβ ομπρέλα", που αγαπήθηκαν από τα παιδιά στην Ελλάδα και το εξωτερικό. "Το Καπλάνι της Βιτρίνας", "Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου" και το "Κοντά στις ράγες" βραβεύτηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες με το Βραβείο Μίλντρεντ Μπάτσελντερ 1974,1974 και 1976, που δίνεται στο καλύτερο μεταφρασμένο παιδικό βιβλίο. Στον Κέδρο εξέδωσε το 1987 το πρώτο της μυθιστόρημα για ενηλίκους, την "Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα", που επίσης αγαπήθηκε πολύ και πούλησε περισσότερα από 135.000 αντίτυπα. Μετέφρασε βιβλία από τα ιταλικά, τα γαλλικά και τα ρωσικά. Έγραψε επίσης δύο θεατρικά έργα για παιδιά, τον "Κεραμυδοτρέχαλο" και τον "Βασιλιά Ματία τον Πρώτο". Το 1992 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας, το 2002 με το βραβείο Giuseppe Acerbi (Καστέλ Γκοφρέντο, Ιταλία) για την "Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα", το 2003 με το βραβείο Εφηβικού Βιβλίου του περιοδικού "Διαβάζω" για το βιβλίο της "Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της" και το 2010 με το βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της. Το 2008 ήταν υποψήφια για το διεθνές βραβείο παιδικής λογοτεχνίας Άστριντ Λίντνγκρεν. Το 2012 αναγορεύθηκε επίτιμη διδάκτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Κύπρου και το 2015 επίτιμη διδάκτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών. Τα τελευταία βιβλία της, όλα με μεγάλη επιτυχία, ήταν "Ο ψεύτης παππούς" (2017), που έγινε σειρά στην τηλεόραση, "Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;" (2017), "Η βιβλιοθήκη της Άλκης Ζέη" (2018) και "Ένα παιδί από το πουθενά" (2019). Έφυγε από τη ζωή "πλήρης ημερών" το βράδυ της 27 Φεβρουαρίου 2020, σε ηλικία 96 ετών.

Η Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1969 ξεκίνησε μεταπτυχιακές σπουδές στο "Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόνης" στο Παρίσι και το 1973 πήρε Doctorat 3me cycle, από το Πανεπιστήμιο Paris III της Σορβόνης, στη συγκριτική λογοτεχνία. Θέμα της διατριβής της ήταν: "L'influence des chants populaires sur la langue et sur la poesie de Palamas" ("Η επίδραση των δημοτικών τραγουδιών στη γλώσσα και στην ποίηση του Παλαμά"), Παρίσι 1972. Από το 1972 έως το 1986 εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Κέντρο Έρευνας του Ιστορικού Λεξικού Ελληνικής Γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών. Παράλληλα για δύο χρόνια (1980-1982) δίδαξε στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ως ειδική επιστήμονας, ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας και ανάλυση νεοελληνικών κειμένων. Από το 1986 είναι καθηγήτρια -και από το 2013 ομότιμη καθηγήτρια- νεοελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, όπου δίδαξε νεοελληνική φιλολογία και παιδική λογοτεχνία. Στο επιστημονικό, συγγραφικό και ερευνητικό της έργο ασχολείται με θέματα νεοελληνικής ποίησης (ζητήματα ποιητικής τέχνης και κριτικής, 19ος και 20ός αιώνας). Στο χώρο της λογοτεχνίας για παιδιά και για νέους ασχολείται με θέματα ιστορίας, ζητήματα θεματολογίας, υφολογίας σύγχρονων κειμένων για παιδιά και νέους, με τις σχέσεις λογοτεχνίας-εκπαίδευσης, καθώς και με τη φιλαναγνωσία.

Η Βίκυ Πάτσιου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1956 και είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών) και πήρε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. 'Εχει συνεργαστεί με το Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών του Ε.I.Ε. και δημοσίευσε μελέτες και άρθρα σε επιστημονικά και λογοτεχνικά περιοδικά. Μεταξύ άλλων έχει εκδώσει τα εξής βιβλίο: "Τα πρόσωπα του παιδιού στην πεζογραφία (1880-1930)", Ίδρυμα Ερευνών για το Παιδί, Αθήνα, εκδ. Δωδώνη, 1991· Περιοδικά Λόγου και Τέχνης 2. "Ηγησώ (1907-1908)". "Ποιητική 'Εκδοση (1913-1914)", Αθήνα, εκδ. Διάττων, 1992. "Η Διάπλασις των παίδων (1879-1922)". "Το πρότυπο και η συγκρότησή του", 2η έκδ., Αθήνα, εκδ. Καστανιώτη, 1995.

Η Μένη Κανατσούλη είναι Καθηγήτρια Παιδικής Λογοτεχνίας στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΤΕΠΑΕ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Φιλολογία στο ΑΠΘ και πήρε το διδακτορικό της δίπλωμα στην ιστορική και κοινωνική ανθρωπολογία από την Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales του Παρισιού. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και ανακοινώσεις της σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και συλλογικά έργα, καθώς και αρκετά βιβλία.

Η Τασούλα Τσιλιμένη είναι Καθηγήτρια στο Π.Τ.Π.Ε., του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Π.Θ.) στο οποίο διδάσκει θέματα Παιδικής-Εφηβικής Λογοτεχνίας, Αφήγηση, Μυθοπλασία - Δημιουργική Γραφή κειμένων βραχείας φόρμας. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στη θεωρία και κριτική της παιδική/εφηβικής λογοτεχνίας καθώς επίσης και στη διδακτική της. Ως καλεσμένη καθηγήτρια προσφέρει μαθήματα και διαλέξεις σε μεταπτυχιακά προγράμματα πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της ημεδαπής και αλλοδαπής (ΕΚΠΑ, ΑΠΘ, Λευκωσίας, κ.α). Έχει δημοσιευμένο ερευνητικό έργο σε έγκριτα διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους, πρακτικά συνεδρίων και σε αυτόνομα ατομικά βιβλία. Είναι Διευθύντρια του Εργαστηρίου Λόγου και Πολιτισμού του Π.Θ και Διευθύντρια του ηλεκτρονικού περιοδικού για τη θεωρία και μελέτη της παιδικής λογοτεχνίας ΚΕΙΜΕΝΑ (www.keimena.ece.uth.gr). Παράλληλα ασχολείται με τη συγγραφή λογοτεχνικών βιβλίων για παιδιά και ενήλικες που εκδίδονται από επώνυμους εκδοτικούς οίκους. Διηγήματα και μικρές ιστορίες της έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και σε έντυπα, όπως το ηλεκτρονικό περιοδικό "Ο Αναγνώστης", η εφημερίδα "Ελευθερία" και άλλα. Βιβλία της έχουν μπει στη βραχεία λίστα του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, ενώ το βιβλίο της "Ο κύριος Μπου" έχει τιμηθεί με το Βραβείο Εικονογράφησης του ίδιου φορέα.

Η Ολυμπία Κορτσάρη γεννήθηκε το 1978 στη Θεσσαλονίκη. Μετά το πέρας των λυκειακών της σπουδών στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Ανατόλια εισήχθη στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. απ' όπου αποφοίτησε με Άριστα. Την ίδια χρονιά έλαβε και το Δίπλωμα Πιάνου με Άριστα παμψηφεί από το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια παρακολούθησε ως υπότροφος του Ι.Κ.Υ. το μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Ε.Κ.Π. Α. "Γλώσσα - Λογοτεχνία - Θέατρο και Εκπαίδευση" (υποκατεύθυνση: Λογοτεχνία), το οποίο ολοκλήρωσε με Άριστα (10). Το 2005 παρακολούθησε στο Πανεπιστήμιο Tufts της Βοστώνης ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα για τη Λογοτεχνία του Χάους με υπεύθυνο τον καθηγητή και συγγραφέα Dr. Juan Alonso. Σήμερα εργάζεται ως εκπαιδευτικός. Παράλληλα, εκπονεί διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Η Μαρία Δημάκη - Ζώρα είναι δρ. φιλολογίας, διδάσκουσα στο Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η Χρύσα Κουράκη γεννήθηκε το 1974 στην Αθήνα. Σπούδασε στο ΠΤΔΕ Ιωαννίνων, απ' όπου αποφοίτησε το 1997. Το 2004 ολοκλήρωσε την εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής της με θέμα "Οι λογοτεχνικοί χαρακτήρες στο πεζογραφικό έργο της Ζωρζ Σαρή 1969-1995". Παράλληλα, εργαζόταν και εξακολουθεί να εργάζεται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, όπου ταυτόχρονα με το διδακτικό της έργο ασχολείται με τη διάδοση της παιδικής λογοτεχνίας και την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας στους μικρούς μαθητές. Έχει συμμετάσχει σε σεμινάρια και συνέδρια σχετικά με την παιδική λογοτεχνία, σε συλλογικούς τόμους συνεδρίων, καθώς και σε παρουσιάσεις βιβλίων της Ζωρζ Σαρή.

Η Σοφία Παράσχου - Χατζηδημητρίου γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά της χρόνια στην Κάρπαθο. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και δούλεψε ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Με υποτροφία του ΙΚΥ έκανε μεταπτυχιακές σπουδές. Πήρε δίπλωμα στην ειδίκευση "Διδακτική Γλώσσας-Λογοτεχνία" και ακολούθως εκπόνησε διδακτορική διατριβή στην παιδική λογοτεχνία. Από το 2003 μέχρι το 2013 εργάστηκε ως σχολική σύμβουλος φιλολόγων στον Πειραιά. Επίσης δίδαξε Παιδική Λογοτεχνία στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Έχει εκδώσει 30 λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά, νέους και ενήλικους και ήταν μέλος της συγγραφικής ομάδας που έγραψε (2006) τα Νέα Ανθολόγια Λογοτεχνίας για την Α' και Β' γυμνασίου. Το βιβλίο της "Και οι κακοί έχουον ψυχή", που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ, έχει μεταφραστεί στα γερμανικά και ήταν στη βραχεία λίστα των Κρατικών Βραβείων(2004). Με βραβείο της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς έχει τιμηθεί η ποιητική της συλλογή "Μικρές πυγολαμπίδες", και με έπαινο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου το μυθιστόρημα "Το παιδί της καρδιάς". Έχει τιμηθεί επίσης με το Βραβείο του ΚΕΒΠ "Για τον 'Ελληνα Εκπαιδευτικό Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης" και έχει εκδώσει τη συλλογή διηγημάτων για ενηλίκους Χαρακιά στη μνήμη. Είναι περήφανη μαμά της Ειρήνας, του Γιάννη και της Μαρίνας.

Η Διαμάντη Αναγνωστοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1958. Σπούδασε φιλολογία στην Αθήνα και νεότερη και σύγχρονη λογοτεχνία στη Γαλλία, όπου έκανε μεταπτυχιακές σπουδές και εκπόνησε διδακτορική διατριβή (1985). Είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και διδάσκει στο γνωστικό αντικείμενο "Νεότερη και Σύγχρονη Νεοελληνική Λογοτεχνία". Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα και οι δημοσιεύσεις της στρέφονται γύρω από τη μεσοπολεμική ποίηση και πεζογραφία, τη διάσταση της ετερότητας και της εικόνας της γυναίκας σε λογοτεχνικά κείμενα, τον ελληνικό και γαλλικό υπερρεαλισμό, τη διεργασία του πένθους στα δημοτικά τραγούδια, τα λογοτεχνικά κείμενα στα βιβλία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, τη λογοτεχνική πρόσληψη στην εκπαίδευση. Είναι συγγραφέας τεσσάρων βιβλίων και πολλών άρθρων δημοσιευμένων σε ελληνικά και γαλλικά επιστημονικά και λογοτεχνικά περιοδικά.

Η Αλεξάνδρα Ζερβού είναι καθηγήτρια Κλασικής Φιλολογίας και Παιδικής Λογοτεχνίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Θεωρίας Λογοτεχνίας και Κλασικής Φιλολογίας στα Πανεπιστήμια Nanterre (Paris Χ) και της Σορβόννης (Ρaris IV). Ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την πρόσληψη και την παρουσία των Κλασικών στο σχολείο και γενικότερα στο σύγχρονο κόσμο. Έχει δημοσιεύσει επιστημονικά βιβλία και άρθρα.

Η Βάσω Οικονομοπούλου γεννήθηκε στην Καλαμάτα. Σπούδασε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές της με γνωστικό αντικείμενο τη λογοτεχνία στο ίδιο τμήμα. Μελέτες της για θέματα νεοελληνική και παιδικής λογοτεχνίας έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά ελληνικών και ξένων συνεδρίων. Εργάζεται στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ο Γεώργιος Δ. Παπαντωνάκης γεννήθηκε στην Κρήτη. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Για πολλά χρόνια υπηρέτησε στη μέση εκπαίδευση σε θέση διδακτικού και συμβουλευτικού προσωπικού. Από το 2000 διδάσκει παιδική λογοτεχνία στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, όπου σήμερα κατέχει τη βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή. Είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας, μέλος του νυν Δ.Σ. του Διεθνούς Κέντρου Λογοτεχνών και Μεταφραστών "Κύματα των Τριών Θαλασσών" (Δ.Κ.Λ.Μ.) που εδρεύει στη Ρόδο, μέλος στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού "Ροδιακά Γράμματα", καθώς και του δίγλωσσου περιοδικού που εκδίδει το Δ.Κ.Λ.Μ., μέλος της Πανελλήνιας Παιδαγωγικής Εταιρείας και τέλος μέλος του Children' s Literature Association των ΗΠΑ.

Η Σούλα Οικονομίδου είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία της Σχολής Επιστημών της Αγωγής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, όπου διδάσκει ελληνική και ξένη παιδική λογοτεχνία. Το 2000 εξέδωσε από τις εκδόσεις "Ελληνικά Γράμματα" το βιβλίο "Χίλιες και μία ανατροπές: η νεοτερικότητα στη λογοτεχνία για μικρές ηλικίες". Το 2006 επιμελήθηκε μαζί με τη Βασιλική Θεοδώρου και τη Μαρία Μουμουλίδου το βιβλίο: "Πιάσε με, αν μπορείς...: η παιδική ηλικία και οι αναπαραστάσεις της στον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο", το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Αιγόκερως". Άλλες δημοσιεύσεις της υπάρχουν σε σχετικά περιοδικά της Ελλάδας και του εξωτερικού καθώς και σε πρακτικά συνεδρίων. Τα ερευνητικά της ενδιαφέρονται επικεντρώνονται στη λειτουργία της ιδεολογίας στα λογοτεχνικά κείμενα για παιδιά καθώς και στα εικονογραφημένα παιδικά βιβλία.