Αφηγήσεις για τη δεκαετία του 1940

Ο Αντώνης Κλάψης γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου, όπου πραγματοποίησε και τις μεταπτυχιακές του σπουδές με ειδίκευση στο διεθνές δίκαιο και τις διπλωματικές σπουδές. Το 2006 αναγορεύτηκε διδάκτωρ διπλωματικής ιστορίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Διδάσκει νεότερη ελληνική ιστορία στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία, με έμφαση στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής την περίοδο του Μεσοπολέμου.

Ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Έλαβε πτυχίο οικονομικών επιστημών από το Πανεπιστήμιο Πειραιά και στη συνέχεια εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο τομέα της Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αρθρογραφεί σε επιστημονικά περιοδικά και έχει διοργανώσει, ως ιδρυτικό μέλος του Φόρουμ Κοινωνικής Ιστορίας, δύο συνέδρια για τη δεκαετία του 1940 και για την περίοδο του Μεσοπολέμου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα και κυρίως στην περίοδο της Κατοχής. Ασχολείται επίσης με την τοπική και προφορική ιστορία και την ιστορία της Αθήνας. Έχει συνεπιμεληθεί τους συλλογικούς τόμους "Η ελληνική κοινωνία στη δεκαετία του 1940. Η εποχή των ρήξεων", Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, 2012 και "Δεκέμβρης 1944: Το παρελθόν και οι χρήσεις του" Αθήνα, Αλεξάνρεια 2017.

Ο Ιωάννης Κ. Φίλανδρος είναι πτυχιούχος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου πραγματοποίησε και τις μεταπτυχιακές του σπουδές με ειδίκευση στη Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία. Είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Ιστορίας και Πολιτισμού του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου (European University Institute) της Φλωρεντίας, επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής και υπεύθυνος του Ιστορικού Αρχείου του Ιδρύματος "Κωνσταντίνος Κ. Μητσοτάκης". Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη σύγχρονη ελληνική και ευρωπαϊκή πολιτική ιστορία και ειδικότερα στα ζητήματα του φιλελευθερισμού, της ιδεολογίας, της πολιτικής κουλτούρας, της πολιτικής βιογραφίας, του κομματικού φαινομένου και του Ψυχρού Πολέμου.

Ο Γεώργιος Νιάρχος σπούδασε θεολογία στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1997) και μετά συνέχισε τις σπουδές του στο University of Bradford (MA in East European Studies - 1999). Ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο London School of Economics and Political Science - LSE (2005). Έχει εργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα για το Ελληνικό Παρατηρητήριο - LSE, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Έχει πραγματοποιήσει σειρά ομιλιών σε διεθνή συνέδρια σχετικά με τις μειονότητες και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη νεότερη ελληνική ιστορία, στην ιστορία των Βαλκανίων, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και στις μειονότητες.

Η Βασιλική Λάζου γεννήθηκε το 1973 στη Λαμία. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο University of Essex στη Μ. Βρετανία, από όπου έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών με ειδίκευση στην προφορική και τη συγκριτική ιστορία. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή το 2010 στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Διετέλεσε μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, όπου εργάστηκε πάνω στην ανάπτυξη καινοτόμων διαδραστικών περιβαλλόντων για τη διάχυση της επιστημονικής γνώσης στο Μουσείο της Πόλης του Βόλου. Στο επίκεντρο των ερευνητικών ενδιαφερόντων της βρίσκονται όψεις του Εμφυλίου Πολέμου στις πόλεις, όπως η απονομή της δικαιοσύνης, το ζήτημα των εσωτερικών προσφύγων και οι δημόσιες τελετές καθώς και η μνήμη της δεκαετίας του 1940, όπως αποτυπώνεται στις προφορικές μαρτυρίες. Έχει λάβει μέρος σε συνέδρια και έχει δημοσιεύσει άρθρα για την περίοδο 1940-1949 σε συλλογικούς τόμους, σε επιστημονικά περιοδικά και στον Τύπο καθώς και Επιμελήτρια των ιστορικών εντύπων των εφημερίδων Ελευθεροτυπία, Ελεύθερος Τύπος, Επενδυτής και της εφημερίδας Ντοκουμέντο . Είναι μέλος της οργανωτικής και επιστημονικής επιτροπής των εκδηλώσεων "Η Αθήνα ελεύθερη. 12 Οκτωβρίου 1944" και επί σειρά ετών μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εταιρείας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ).

Επίκουρος καθηγητής Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου. Γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1960 και μέχρι την τουρκική εισβολή του 1974 κατοικούσε στη Λάπηθο της επαρχίας Κερύνειας. Από τον Οκτώβριο του 1974 η οικογένεια του εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της ίδιας σχολής. Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και οι επιστημονικές του δημοσιεύσεις επικεντρώνονται στην ιστορία του κυπριακού ενωτικού κινήματος, με έμφαση στη μελέτη του κυπριακού εθελοντισμού, και στη δεκαετία του 1940 στην Ελλάδα. Έχει δημοσιεύσει δεκάδες ιστορικές μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και βιβλία.

Ο Γιώργος Ανδρίτσος γεννήθηκε το 1968 στην Πάτρα. Είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακό στο ίδιο τμήμα, με ειδίκευση στη νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία. Είναι απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και εργάζεται στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Ο Βασίλης Κ. Δαλκαβούκης γεννήθηκε στα Γιάννενα. Σπούδασε Ιστορία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή στον Tομέα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και Λαογραφίας με πεδίο έρευνας το Ζαγόρι (2001). Έχει δημοσιεύσει το βιβλίο "Μετοικεσίες Ζαγορίσιων (1750-1922). Προσεγγίσεις στις διαδικασίες προσαρμογής μιας τοπικής κοινωνίας στην ιστορική συγκυρία" (Εκδόσεις Ριζαρείου Σχολής, 1999) και από τον Δεκέμβριο του 2004 έχει εκλεγεί λέκτορας στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

Ο Κώστας Τσίβος είναι επίκουρος καθηγητής σύγχρονης ιστορίας και επικεφαλής του Τμήματος Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Καρόλου της Πράγας. Διδάσκει νεότερη ελληνική ιστορία και σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα στη Φιλοσοφική Σχολή και στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών της Πράγας. Ασχολείται ερευνητικά με την ιστορία των πολιτικών προσφύγων, τον Εμφύλιο Πόλεμο και τη σύγχρονη κρίση στην Ελλάδα. Σπούδασε δημοσιογραφία στην Πράγα (1987) και έκανε το διδακτορικό του στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (2011). Άρθρα και βιβλία του εκδόθηκαν στα ελληνικά, στα αγγλικά και στα τσεχικά. Επίσης μετέφρασε έργα γνωστών Τσέχων συγγραφέων στα ελληνικά.

Η Κατερίνα Θ. Τσέκου είναι απόφοιτος του Τμήματος Ιστορικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κάτοχος μεταπτυχιακού στην Ιστορία των Σλαβικών Λαών από το ίδιο Τμήμα και διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Το 2010 κυκλοφόρησε το βιβλίο της "Προσωρινώς διαμένοντες... Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας (1948-1982)" από τις εκδόσεις "Επίκεντρο".

Η Ελένη Πασχαλούδη σπούδασε ιστορία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το 2009 έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, του οποίου στη συνέχεια υπήρξε και μεταδιδακτορική υπότροφος από το Σεπτέμβριο του 2010 μέχρι και τον Ιούνιο του 2012. Είναι συγγραφέας του βιβλίου "Ένας πόλεμος χωρίς τέλος: Η δεκαετία του 1940 στον πολιτικό λόγο 1950-1967" ("Επίκεντρο", 2010). Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη μεταπολεμική ιστορία και ειδικότερα στην πολιτική χρήση του παρελθόντος, στη μελέτη της μνήμης και στη συγκρότηση των πολιτικών ταυτοτήτων.

Ο Λουκιανός Χασιώτης είναι απόφοιτος και διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ. Έχει εργαστεί ως επιστημονικός συνεργάτης στο Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (ΙΜΧΑ) στη Θεσσαλονίκη (2001-2003) και στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, στη Φλώρινα (2001-2004). Από τον Σεπτέμβριο του 2004 διδάσκει στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας νεώτερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία. Έχει συμμετάσχει σε επιστημονικά συνέδρια και σεμινάρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς επίσης και σε ερευνητικά προγράμματα για φορείς της Θεσσαλονίκης, όπως το ΙΜΧΑ και το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα. Στα ερευνητικά του πεδία περιλαμβάνονται οι διαβαλκανικές σχέσεις, τα ευρωπαϊκά ιδεολογικά ρεύματα (18ος-20ός αιώνας), οι ολοκληρωτικοί πόλεμοι του 20ού αιώνα και οι κρατικές πολιτικές για τα παιδιά στους εμφύλιους πολέμους της Ισπανίας και της Ελλάδας.

Ο Ηλίας Σκουλίδας είναι ιστορικός. Μετά την αποφοίτησή του από το 3ο Λύκειο Άρτας φοίτησε στο Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ως υπότροφος ΙΚΥ, μεταξύ 1985-1989, και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στον Τομέα Ιστορίας Νεωτέρων Χρόνων του ιδίου Πανεπιστημίου (2001). Μεταξύ 2001-2008 δίδαξε με σύμβαση στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, στο οποίο εκλέχθηκε τον Μάρτιο του 2008 επίκουρος καθηγητής, με γνωστικό αντικείμενο: "Ελληνική Ιστορία με έμφαση στις πολιτικές & πολιτισμικές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες". Οι κυριότερες δημοσιεύσεις του είναι: - "Η Κοινοβουλευτική δραστηριότητα του Νικολάου Πλαστήρα (1950-1952)", στο Ιστορικό & Πολιτικό Συνέδριο για το Νικόλαο Πλαστήρα (Καρδίτσα, Μάιος 1994), Καρδίτσα 1994, σ. 189-258. - "Ο Αναστάσιος Κουλουριώτης και το έργο του: συμβολή στη μελέτη των ελληνοαλβανικών σχέσεων (β΄μισό 19ου αι.)", Δωδώνη ΚΑ/1 (1992) [=1995], σελ. 221-248. - (σε συνεργασία με Β. Κολιό), "Βιβλιογραφία για την Ήπειρο: Νεότερη Ιστορία (1994)", στο "Ηπειρωτικά Χρονικά", τ. 32 (1997), σελ. 515-538. - (σε συνεργασία με κ.κ. Κ. Βακατσά, Β. Κολιό), "Ηπειρωτική βιβλιογραφία (1981-1994): Νεότερη και σύγχρονη Ιστορία", Ιωάννινα, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 1998, σ. 381. - "Μετοικεσίες Αλβανοφώνων στον Ελλαδικό χώρο", στο "Ηπειρωτικά Χρονικά", τ. 33 (1998-99), σελ. 277-290. - "Portretizimi i shqiptareve ne Greqi ne vitet dhe te shekullit XIX: roli i shtypit", Perpjekja, Vit. VI, nr. 15-16 (1999), 114-119. - "Οι σχέσεις Ελλήνων και Αλβανών κατά το 19ο αιώνα: πολιτικές επιδιώξεις και θεωρήσεις (1875 - 1897)", Διδακτορική Διατριβή, Ιωάννινα 2001, σ. 336 και 4 χάρτες. - (γενική επιμέλεια), Margaret Hasluck, "Ο άγραφος νόμος στην Αλβανία", Μετάφραση: Εύα και Παναγιώτα Χατζηπαυλή, Ιωάννινα, Ισνάφι, 2003, σ. 259. - "The perception of the Albanians in Greece in the 1830s and 1840s; The Role of the Press", στο Stephanie Schwandner-Sievers - Bernd J. Fischer (eds.), "Albanian Identities. Myth and History", London, Hurst, 2002, pp.172-181. - "Τα Αλβανικά Αρχεία: Σύντομη μνεία σε έναν σχεδόν άγνωστο γείτονα", "Αρχειοτάξιο", τ. 8, 2006, σελ. 216-218.

Ο Βαγγέλης Τζούκας γεννήθηκε στην Άρτα το 1974. Είναι πτυχιούχος και διδάκτορας του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και μέλος ΣΕΠ του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Το 2003 υποστήριξε τη διδακτορική του διατριβή με τίτλο "Οι οπλαρχηγοί του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο 1942-44". Τοπικότητα και πολιτική ένταξη, η οποία εκδόθηκε από την Εστία το 2013. Τη διετία 2005-2006 ήταν μεταδιδάκτορας ερευνητής στο ερευνητικό έργο "Οργανώσεις της ελληνικής Αντίστασης - η περίπτωση του ΕΔΕΣ (ηγεσία, κοινωνική συγκρότηση, μεταπολεμική επιρροή)" στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου. Έχει διδάξει στο τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών και στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης (ΠΔ 407/80). Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες για τη σύγχρονη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία, καθώς και για ζητήματα κοινωνιολογίας της βίας.