Προσεγγίσεις στη γαλλική ποίηση

Ο Βίκτωρ Ουγκώ (γαλλικά: Victor Marie Vicomte Hugo) (26 Φεβρουαρίου 1802 - 22 Μαΐου 1885) ήταν Γάλλος μυθιστοριογράφος, ποιητής και δραματουργός, ο πλέον σημαντικός και προβεβλημένος εκπρόσωπος του κινήματος του γαλλικού ρομαντισμού. Από τα πρώτα χρόνια της εφηβείας του αντιλήφθηκε το λογοτεχνικό του ταλέντο και ξεκίνησε τις μεταφράσεις έργων από τα λατινικά καθώς και δικές του πρωτότυπες ποιητικές εργασίες. Η αξία του αναγνωρίστηκε σύντομα μέσα στο γαλλικό ακαδημαϊκό κύκλο αλλά και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Ταυτόχρονα ασχολήθηκε με την πολιτική μεταλλασσόμενος βαθμιαία από φιλομοναρχικό συντηρητικό σε ριζοσπάστη δημοκρατικό. Την τελευταία περίοδο της ζωής του γνώρισε τη λατρεία του γαλλικού έθνους, ταυτιζόμενος με την ίδια τη Γαλλία, όπως ο ίδιος έλεγε στο ποίημά του "Lettre a une femme" (Γράμμα σε μία γυναίκα): "Je ne sais plus mon nom, je m'appelle Patrie!" (Δε γνωρίζω πλέον το όνομά μου, ονομάζομαι Πατρίς). Προ πάντων, όμως, ως ο μεγαλύτερος Γάλλος συγγραφέας του άμεσου μετεπαναστατικού περιβάλλοντος, ήταν ο ποιητής του νέου κόσμου, ο προφητικός, παραισθησιακός φιλόσοφος και μυθοπλάστης μιας ριζικά νέας εποχής.

O Charles Baudelaire γεννήθηκε στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1821. Σε ηλικία έξι χρονών πεθαίνει ο πατέρας του και η μητέρα του ξαναπαντρεύεται τον Jacques Aupick κι αυτό χαλάει την ήρεμη ζωή του. Η οικογένεια μετακομίζει στη Λυών το 1832 και επιστρέφει στο Παρίσι το 1836. Ο Κάρολος παραμένει εσωτερικός στη Λυών στο κολέγιο Louis-le-Grand, από όπου αποβάλλεται για απειθαρχία, αυτό όμως δεν τον εμποδίζει να αποφοιτήσει το 1839. Mόνο η λογοτεχνική εργασία τον ενδιαφέρει. Ο ακράτητος δανδισμός του ανησυχεί την οικογένειά του, που τον στέλνει κοντά σε έμπιστό της καπετάνιο να κάνει τον γύρο του κόσμου, μήπως και συνετισθεί. Μετά τα νησιά Maurice, και Βourbon, διασχίζει τις Ινδίες. Επιστρέφοντας στη Γαλλία, το 1842, συνδέεται με τη Jeanne Duval. Συναντά τους Balzac, Nerval, Theophille Gautier, Theodore de Bauville. Δεν καταφέρνει να εκδώσει τα πρώτα του άρθρα και δημιουργεί τέτοια χρέη, που τον οδηγούν σε καταδίκη το 1844 (σε ηλικία 24 χρόνων) -κάτι που δεν συγχωρεί στη μητέρα του, παρά μόνο μετά το θάνατο του στρατηγού Jacques Aupick το 1857. Δημοσιεύει τα πρώτα του έργα στο "Salon de 1845", "Salon de 1846", - La Fanfarlo- 1847, συνεργάζεται με τα περιοδικά "Τintamarre", "Corsaire-Satan", "Messager", "Monde literaire", "Artiste", με ποιήματα και ποικίλα δοκίμια. Από το 1851 αρχίζει να μεταφράζει Edgar Poe. Το 1857 εκδίδει τα "Άνθη του κακού" όπου έξι από αυτά στηλιτεύονται από τη δικαιοσύνη. Η υγεία του είναι εύθραυστη αλλά η λογοτεχνική του δραστηριότητα μεγάλη. Κατά τη διαμονή του στο Βέλγιο επιδεινώνεται η υγεία του, μαζί με τις ατυχίες του. Στην επιστροφή μαζί με τη μητέρα του στο Παρίσι, πεθαίνει τον Αύγουστο του 1867 σε ηλικία 46 ετών.

Γάλλος ποιητής (1844-1896). Πέρασε από πολλές φάσεις: στην αρχή ποιητής των σαλονιών, παρεκτρέπεται μετά κάτω από την τριπλή επίδραση ενός δυστυχισμένου έρωτα, του αλκοολισμού και του Μπωντλέρ. Μετά από μια περίοδο ήσυχη, η ζωή του αναστατώνεται πάλι με τη γνωριμία του Ρεμπώ. Προσχωρεί στον καθολικισμό και στην ποίηση με πλαστικότητα και μουσικότητα. Έγινε, χωρίς να το θέλει, ο ηγέτης της "παρακμιακής σχολής" και έκανε γνωστούς τους Poetes Maudits (καταραμένους ποιητές) το 1884.

Ο Arthur Rimbaud γεννήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 1854 στη Charleville κοντά στα βελγικά σύνορα. Από μικρός εκφράζεται με ωριμότητα σπάνια για την ηλικία του· μόλις δέκα χρονών γράφει το κείμενο "Ο ήλιος ήταν ακόμα ζεστός...". Γύρω στα δεκατέσσερα, συνθέτει τέλειους στίχους στα λατινικά που δημοσιεύονται και βραβεύονται. Το 1869 γράφει το πρώτο του ποίημα στα γαλλικά "Τα πρωτοχρονιάτικα δώρα των ορφανών", που δημοσιεύεται σε περιοδικό. Το 1870 γράφει πολλά ποιήματα σε στίχο, που προκαλούν μεγάλο ενδιαφέρον στους γνωστούς ποιητές της εποχής. Το καλοκαίρι αυτής της χρονιάς το σκάει από το σπίτι του για το Παρίσι, ελπίζοντας να δει από κοντά την πτώση του Ναπολέοντα του τρίτου· στο τρένο συλλαμβάνεται γιατί δεν έχει να πληρώσει το εισιτήριο και φυλακίζεται. Λίγες μέρες μετά γυρίζει σπίτι του, απ' όπου ξαναφεύγει αμέσως για το Βέλγιο με τα πόδια, θέλοντας να δουλέψει σαν δημοσιογράφος. Φτάνει μέχρι τις Βρυξέλλες, αλλά απογοητευμένος από τη δημοσιογραφία την εγκαταλείπει. Στο διάστημα αυτό γράφει μερικά από τα καλύτερα ποιήματά του. Το 1871 διαβάζει βιβλία μαγείας και σοσιαλιστικά συγγράμματα. Τρίτη φυγή· στο Παρίσι όπου τριγυρίζει για δεκαπέντε μέρες. Καταστρώνει ένα σχέδιο κομμουνιστικού συντάγματος που το χειρόγραφό του χάθηκε. Την άνοιξη αυτής της χρονιάς αναπτύσσει σε δύο γράμματα σε φίλους του, τις επαναστατικές ιδέες του για την ποίηση. Περνά μια έντονη κρίση αντιχριστιανισμού. Αρχίζει να γράφει πεζά ποιήματα. Αυτό το χρόνο (1871), γράφονται "Οι ερημιές του έρωτα" που περιέχουν τρία μόνο κομμάτια. Το Σεπτέμβριο του 1871 ο Verlaine τον καλεί να μείνει μαζί του στο Παρίσι και ο δεκαπεντάχρονος ποιητής έρχεται παίρνοτας μαζί τα ποιήματά του· μέσα σ' αυτά είναι το "Μεθυσμένο καράβι" που μόλις έγραψε. Ένα διάστημα μένει στο σπίτι του. Οι δύο ποιητές συνδέονται στενά· ο δεσμός τους είναι πολυτάραχος. Το Μάρτιο του 1872 ο Rimbaud γυρίζει στη Charleville όπου γράφει τα τελευταία του ποιήματα σε στίχο· Τον Ιούλιο φεύγει για το Βέλγιο και ο Verlaine τον ακολουθεί, εγκαταλείποντας τη γυναίκα του. Το Δεκέμβριο ο Rimbaud γυρίζει στο πατρικό του σπίτι. Οι μελετητές διαφωνούν σχετικά με τη χρονολόγηση της συλλογής "Φωτισμοί". Κατά τον Verlaine που τη δημοσίευσε πρώτος το 1886, γράφτηκε μεταξύ 1873-1875. Κατά τον Ernest Delahaye μεταξύ 1872-1873, πριν από την συλλογή "Μια εποχή στην κόλαση" σύμφωνα με μια τρίτη άποψη (Gustave Kahn), ένα μέρος της γράφτηκε πριν και το υπόλοιπο μετά. Ο τίτλος "Φωτισμοί" αποδίδεται από τον Verlaine στον Rrimbaud, αλλά στο χειρόγραφο δεν είναι γραμμένος με το χέρι του ποιητή. Τον Ιούλιο του 1873, στις Βρυξέλλες, ο Rimbaud δηλώνει στον Verlaine ότι θέλει να διακόψει το δεσμό τους, αυτός τον πυροβολεί τραυματίζοντάς τον ελαφρά και καταδικάζεται σε δύο χρόνια φυλακή. Η συλλογή "Μια εποχή στην κόλαση" γράφεται μεταξύ Απριλίου - Αυγούστου του 1873. Τυπώνεται στις Βρυξέλλες τον ίδιο χρόνο σε 500 αντίτυπα. Στον ποιητή έστειλαν μερικά που έδωσε σε φίλους του και επειδή δεν πλήρωσε τα έξοδα της έκδοσης, τα υπόλοιπα έμειναν στο τυπογραφείο. Βρέθηκαν το 1901 και προκάλεσαν μεγάλη αναστάτωση, γιατί κυκλοφορούσε η φήμη ότι τα είχε κάψει ο ίδιος ο ποιητής. Ο Rimbaud δε γράψει πια. Ταξιδεύει από την Κύπρο στο Άντεν και από τις Σκανδιναυϊκές χώρες στην Αβησσυνία· κάνει όλες τις δουλειές από έργα της μέχρι έμπορος όπλων. Είναι ο πρώτος ευρωπαίος που φτάνει στη Bubassa της ανατολικής Αφρικής και εξερευνά τις γύρω περιοχές της Σομαλίας. Το 1883 η Γαλλική Γεωγραφική Εταιρία δημοσιεύει τις ανακαλύψεις του. Διασχίζοντας την Αβησσυνία φτάνει το 1887 στο Harrar δίνοντας σημαντικά στοιχεία για τις εξερευνήσεις του. Μετά από συνεχείς περιπέτειες, κακουχίες και στερήσεις, του παρουσιάζεται ένας όγκος στο δεξί πόδι και γυρίζει στη Γαλλία, βαριά άρρωστος. Πεθαίνει στις 10 Νοεμβρίου 1891, τριάντα επτά χρονών.

Ο Ζυλ Λαφόργκ γεννήθηκε το 1860 στο Μοντεβίδεο, όπου είχε μεταναστεύσει η οικογένεια του. Σύντομα επιστρέφει στην πόλη Ταρμπ, στον νότο της Γαλλίας, απ' όπου καταγόταν ο πατέρας του. Οι γονείς, όμως, με τα υπόλοιπα παιδιά τους, ξαναγυρίζουν στην Ουρουγουάη, αφήνοντας εσώκλειστους στο σχολείο της Ταρμπ τον Ζυλ και τον μεγαλύτερο αδερφό του, τον Εμίλ. Σε ηλικία δεκαέξι ετών συνεχίζει τις σπουδές του στο Παρίσι, χωρίς όμως να κατορθώσει να πάρει το γαλλικό απολυτήριο. Από δεκαεννιά ετών αρχίζει να δημοσιεύει χρονικά της παρισινής ζωής, κείμενα κριτικής της τέχνης, ποιήματα και σκίτσα σε διάφορες επιθεωρήσεις. Η μακροσκελής νουβέλα του, "Στέφανος Βασίλιεφ", που γράφει εκείνη την περίοδο, μένει ανέκδοτη. Λόγω της δεινής οικονομικής του κατάστασης, αναγκάζεται να δεχτει τη θέση που του πρότειναν κάποιοι φίλοι του: γίνεται αναγνώστης γαλλικών κειμένων για τη γερμανίδα αυτοκράτειρα Αυγούστα. Αναχωρεί για το Βερολίνο, όπου ζει άνετη ζωή "αυλικού" και γνωρίζει από κοντά τον γερμανικό πολιτισμό, μέσω των διαβασμάτων του και των καλλιτεχνικών γεγονότων που έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει, κυρίως στον τομέα της μουσικής. Ταυτόχρονα κάνει διάφορα συγγραφικά σχέδια. Το 1885 εκδίδει την ποιητική συλλογή "Les Complaintes" ("Τα θλιμμένα τραγούδια"). Την περίοδο 1885-86 γράφει τις "Θρυλικές ιστορίες με ηθικό δίδαγμα", οι οποίες δημοσιεύονται σταδιακά στην επιθεώρηση "La Vogue". Το 1886 γνωρίζει στο Βερολίνο την Αγγλίδα Leah Lee. Παντρεύονται στα τέλη της ίδιας χρονιάς στο Λονδίνο. Το 1887, εγκαταλείποντας τη θέση του στη Γερμανική Αυλή, μετακομίζει στο Παρίσι και προσπαθεί να εκδώσει σ' έναν τόμο όλες τις "Θρυλικές ιστορίες". Πεθαίνει από φυματίωση τον Αύγουστο. Τελικά, η συγκεντρωτική έκδοση των "Ιστοριών" πραγματοποιείται τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς και περιλαμβάνει τις ιστορίες: "Άμλετ ή οι συνέπειες της υιικής στοργής", "Το θαύμα των ρόδων", "Λόενγκριν", ο υιός του Πάρσιφαλ", "Σαλώμη", "Περσέας και Ανδρομέδα", ή "Ο ευτυχέστερος των τριών", "Πάνας και Σύριγγα", ή "Η εφεύρεση της φλογέρας με τα επτά καλάμια". Η ιστορία "Τα δύο περιστέρια" δεν περιλήφθηκε στον προαναφερθέντα τόμο. Προστέθηκε, ως παράρτημα, στην έκδοση Laforgue legendaires, Paris, Garnier-Flammarion, 2000 (επιμέλεια - παρουσίαση: Daniel Grojnowski-Henri Scepi).

Ο Wilhelm Apollinaris de Kostrowitsky, γνωστός ως Guillaume Apollinaire, γεννήθηκε στη Ρώμη το 1880 και πέθανε στο Παρίσι το 1918. Από τους δημιουργούς της Σχολής του Παρισιού, ποιητής πρωτοποριακός της Ειρήνης και του Πολέμου, πρόδρομος του σουρεαλισμού, στενός φίλος του Πικασό και απολογητής του κυβισμού και όλων των νέων ρευμάτων της Τέχνης, παραμένει μέχρι σήμερα ο πιο διάσημος εκπρόσωπος μιας εποχής που είχε σαν μέλημά της την ανανέωση του ποιητικού λόγου και της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η προσφορά του κατέχει το προνόμιο της μοναδικότητας. Παρ' όλη την τεράστια επιρροή της, δεν μπόρεσε να βρει αξιόλογους μιμητές.

Ο Λουί Αραγκόν γεννήθηκε το 1897 στο Νεγύ-συρ-Σεν και πέθανε το 1982 στο Παρίσι. Ξεκίνησε ιατρικές σπουδές αλλά τις εγκατέλειψε και αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία. Το 1917 γνωρίζεται με τον Μπρετόν και τον Σουπώ. Το 1919 εκδίδουν το περιοδικό "Litterature".Το 1920 προσχωρούν στο κίνημα του ντανταϊσμού, απ' όπου αποχωρούν το 1922. Ένα χρόνο αργότερα πρωτοστατούν στη δημιουργία του σουρεαλιστικού κινήματος. Τα κυριότερα έργα της σουρεαλιστικής περιόδου του Αραγκόν είναι η ποιητική συλλογή "Le mouvement perpetuel" (1925), το μυθιστόρημα "Le paysan de Paris" (1926), και η συλλογή δοκιμίων "Traite du style" (1928). Το 1926 προσχώρησε στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, όπου παρέμεινε ως το θάνατο του. Το 1928 γνωρίστηκε με την 'Ελσα Τριολέ. Από το 1930 ως το 1932 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση. Το 1932 ήρθε σε ρήξη με τους σουρεαλιστές. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής έλαβε ενεργό μέρος στη γαλλική αντίσταση και υπήρξε από τους πρωτεργάτες στην παράνομη έκδοση του περιοδικού "Les Lettres Franaises", το οποίο διηύθυνε και μεταπολεμικά ως το 1972. Το 1957 τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν. Από το υπόλοιπο ποικίλο και εκτενές έργο του αξίζει να αναφερθούν: οι ποιητικές συλλογές "Le creve-coeur", 1941· "Les yeux d' Elsa", 1942· "Le fou d' Elsa", 1963· τα μυθιστορήματα "La Semaine Sainte", 1958· "Blanche ou l'oubli", 1967 και η συλλογή δοκιμίων "J' abats mon jeu", 1963. Ελληνικές μεταφράσεις: "Μ' ανοιχτά χαρτιά" (Τίτος Πατρίκιος, 1965)' "Σκλαβιά και μεγαλείο" (Κοσμάς Πολίτης, 1986) · "Ο παριζιάνος χωρικός" (Στέφανος Κουμανούδης, 1986) κ.ά.