Ελλάδα της θάλασσας

Η Ευδοκία Ολυμπίτου γεννήθηκε το 1962 στην Καβάλα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου εκπόνησε στη συνέχεια τη διδακτορική της διατριβή με θέμα την οργάνωση του χώρου στην Πάτμο (16ος-19ος αι.). Μεταξύ 1994-2003 συνεργάστηκε με το Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, και το 2003 εκλέχθηκε επίκουρη καθηγήτρια εθνολογίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Τα κύρια επιστημονικά της ενδιαφέροντα ήταν η μελέτη του υλικού πολιτισμού των προβιομηχανικών κοινωνιών, η οργάνωση και οι χρήσεις του δομημένου χώρου και της υπαίθρου. Ήταν μέλος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισμού -περιοδικό "Μνήμων" και της Ελληνικής Επιτροπής για την Προστασία της Βιομηχανικής Κληρονομιάς. Στα έργα της περιλαμβάνονται το "Αρχείο του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ/Συλλογή ΑΣΚΙ, κατάλογοι και ευρετήρια", 2000 (σε συνεργασία με τον Δημήτρη Δημητρόπουλο), το "Άνθρωποι και παραδοσιακά επαγγέλματα σε νησιά του Αιγαίου", 2003 (σε συνεργασία με την Κατερίνα Κορρέ-Ζωγράφου), συμμετοχές σε συνέδρια και συλλογικά έργα, καθώς και η επιμέλεια του τόμου με κείμενα του Αντώνη Μπριλλάκη, "Διαδρομές και αναζητήσεις της Αριστεράς μετά τον Εμφύλιο", 2010 (σε συνεργασία με τον Ηλία Νικολακόπουλο). Για πολλά χρόνια πρωτοστάτησε στις τοπικές πρωτοβουλίες και κινήσεις του Χαλανδρίου, της περιοχής όπου ζούσε. Μάλιστα, στις δημοτικές εκλογές του 2010 ήταν υποψήφια με τον συνδυασμό "Αντίσταση με τους Πολίτες του Χαλανδρίου". Πέθανε στην Αθήνα στις 17 Μαΐου 2011, σε ηλικία μόλις 49 ετών.

Ο Δημήτρης Φιλιππίδης (γ. 1938) είναι αρχιτέκτονας (ΕΜΠ, 1962), μετά το 1975 καθηγητής πολεοδομίας και σήμερα ομότιμος καθηγητής της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ. Εργάστηκε σε διάφορα γραφεία εκπονώντας αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές μελέτες (1964-1995) και διακρίθηκε σε διαγωνισμούς. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και κριτικές βιβλίων για την ελληνική παραδοσιακή και σύγχρονη αρχιτεκτονική, την πολεοδομία και την εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων. Έχει γράψει δεκαπέντε βιβλία: "Νεοελληνική αρχιτεκτονική" (1984), "Για την ελληνική πόλη" (1990), "Είκοσι θέσεις για την πολεοδομία" (1990), "Το σκυρόδεμα στην ελληνική αρχιτεκτονική του εικοστού αιώνα" (1992), "Μεσογειακά σπίτια: Ελλάδα" (1994), "Λύσανδρος Καυταντζόγλου" (1995), "Πέντε δοκίμια για τον Κωνσταντινίδη" (1997), "Διακοσμητικές τέχνες" (1998), "Μοντέρνα αρχιτεκτονική στην Ελλάδα" (2001), "Προάστια και εξοχές της Αθήνας του '30" (2006), "Αρχιτεκτονικές μεταμορφώσεις" (2006), "Νεοκλασικές πόλεις στην Ελλάδα" (2007), "Οικοδομικό τετράγωνο 19 (2009), "Εφήμερη και αιώνια Αθήνα" (2009), "Δημήτρης Πικιώνης" (2009). Έχει επιμεληθεί αφιερώματα και μονογραφίες αρχιτεκτόνων, καθώς και τους έξι πρώτους τόμους της σειράς "Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική" (1980-1988).

Ο Γιώργος Τόλιας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1959. Είναι διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (1993), έχει δημοσιεύσει μονογραφίες και άρθρα γύρω από την πρόσληψη του ελληνικού χώρου, την ιστορία της αρχαιολογίας και των ελληνικών σπουδών, την ιστορία της χαρτογραφίας και της γεωγραφικής σκέψης.

Ο Σπύρος Ι. Ασδραχάς, ένας από τους μεγαλύτερους ιστορικούς της χώρας μας, γενήθηκε στο Aργοστόλι της Κεφαλονιάς, το 1933. ΣΠOYΔEΣ 1960. Πτυχίο Iστορικού Tμήματος Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Aθηνών 1965-1967. Yπότροφος του IKY για μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι 1972. Doctorat de 3e Cycle (EPHE, VI Section - Paris 7) στην οικονομική και κοινωνική ιστορία. 1976. Eleve diplome της EPHE, IVe Section. AKAΔHMAΪKEΣ ΔPAΣTHPIOTHTEΣ 1. Διδασκαλία 1974-1984. Charge de Conferences στην EPHE, IVe Section 1976-1977. Charge de Cours στο Πανεπιστήμιο Paris-IV 1982-1998. Professeur associe στο Πανεπιστήμιο Paris I, Pantheon-Sorbonne. Διεύθυνση DEA και διδακτορικών διατριβών στο πλαίσιο των etudes Doctorales του Πανεπιστημίου Paris I. 1986-1988. Charge de Conferences στην EHESS. 1993-2005. Eβδομαδιαία σεμινάρια στο KNE/EIE με θέμα: "Προβλήματα οικονομικής ιστορίας, IE'-IΘ'αι." 2. Eρευνητικές δραστηριότητες 1961-1965. Bοηθός έρευνας στο KNE/EIE 1967-1974. Assistant de recherches στην EPHE, VIe Section. 1977-1990. Διευθυντής Eρευνών του Προγράμματος Iστορίας της Eθνικής Tράπεζας της Eλλάδας 1987-1991. Mέλος του Δ.Σ. του Iδρύματος Έρευνας και Παιδείας της Eμπορικής Tράπεζας 1985-1989. 1994-2000 Mέλος της Eπιτροπής Iστορίας του Iστορικού Aρχείου Eλληνικής Nεολαίας 1984-1986. Yπεύθυνος ερευνητικού προγράμματος της ΓΓET: Φορολογικοί μηχανισμοί και οικονομία στο πλαίσιο των ελληνικών κοινοτήτων, IZ'-IΘ' αι. 1988-1990. Yπεύθυνος ερευνητικού προγράμματος της ΓΓET: Eλλαδικά αστικά συγκροτήματα και ενδοχώρα, IE'-IΘ' αι.: απορρόφηση πλεονάσματος και συστήματα διασυνδέσεων. 1988-2003. Διευθυντής ερευνών στο KNE/EIE 3. Άλλες ακαδημαϊκές δραστηριότητες 1983-2005. Συνδιευθυντής του περιοδικού ''Tα Iστορικά''. 1985-1990. Aντιπρόεδρος της Δ. Eπιτροπής του Iονίου Πανεπιστημίου. 2004-2017 Πρόεδρος των ''Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας'' (ΑΣΚΙ) Έφυγε από τη ζωή στις 11 Δεκεμβρίου 2017, σε ηλικία 84 ετών.

Η Ελευθερία Ζέη σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο (Σορβόννη). Διδάσκει νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και στο Atelier de Traduction Litteraire-Sciences Humaines του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών. Οι κυριότερες δημοσιεύσεις της αφορούν σε ζητήματα κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας των νεότερων χρόνων (17ος-19ος αιώνας).

Ο Νίκος Μπελαβίλας γεννήθηκε στον Πειραιά το 1959. Έκανε σπουδές αρχιτεκτονικής και διδακτορική διατριβή στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου όπου διδάσκει από το 2003, σήμερα στη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή. Έχει διδάξει επίσης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Διηύθυνε το Γραφείο Λαυρίου του ΕΜΠ για τη δημιουργία του Τεχνολογικού-Πολιτιστικού Πάρκου και το Βιομηχανικό Μουσείο Ερµούπολης. Ως μέλος του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, συμμετείχε στον σχεδιασμό του Μητροπολιτικού Πάρκου στο Γουδί, του θαλασσίου μετώπου της Ελευσίνας, του Τεχνικού Πανεπιστημίου στη Λεµεσό, των επεκτάσεων του Τραµ στην Αθήνα και Πειραιά, κ.α. Ήταν επικεφαλής της μελέτης του κτιρίου της νέας Ταινιοθήκης της Ελλάδος στην Ιερά Οδό, όπως και των ερευνών του ΕΜΠ για τα Ιστορικά Μεταλλεία στο Αιγαίο, το Μητρώο Ελληνικής Βιομηχανικής Κληρονομιάς, του ιστορικού κέντρου της Πρέβεζας, του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού. Είναι μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς - TICCIH, του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων - ICOMOS και από το 2007 επιστημονικός αξιολογητής του World Heritage List της UNESCO. Έχει γράψει τα βιβλία "Λιμάνια και Οικισμοί στο Αιγαίο της Πειρατείας" και "Τόποι Ανθρώπων - σχόλια για το χώρο και την πολιτική". Συμμετείχε με άρθρα του στους συλλογικούς τόμους "Αιγαίο: διάσπαρτη πόλη" στη 10η Biennale Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2006, "Αthens-Absolute Realism" στην 8η Biennale Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2002, " Ελλάδα της θάλασσας", "Ιστορικός βιομηχανικός εξοπλισμός στην Ελλάδα", "Το ελληνικό τοπίο", "Το Αιγαίο Πέλαγος. Χαρτογραφία και ιστορία, 15ος - 17ος αιώνας", "Ορυχεία στο Αιγαίο 19ος-20ος αιώνας", "Σύγχρονα ελληνικά τοπία" κ.α.

Ο Στέλιος Λυδάκης σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, όπου ανακηρύχθηκε διδάκτωρ με τη διατριβή: "Die greichische handschaft in der europaischen Malerei". Ακολούθησε δίχρονη υποτροφία του Ιδρύματος Alexander von Humboldt. Κυριότερα έργα: "Geschichte der griechischen Malerei des 19. Jhts.", Munchen 1972· "Η εικονογραφία του μνημείου του Λυσικράτους", Αρχαιολογικό Δελτίο 21 (1966), 163-183· "Ιστορία της νεοελληνικής ζωγραφικής", Αθήνα 1977· "Λεξικό των Ελλήνων ζωγράφων και χαρακτών", Αθήνα 1976· "Νεοελληνική γλυπτική, ιστορία, τυπολογία, λεξικό γλυπτών", Αθήνα 1981· "Τα γλυπτά του Α΄ νεκροταφείου Αθηνών", Αθήνα 1981· "Οι Έλληνες ναΐφ ζωγράφοι", Αθήνα 1987· "Κωνσταντίνος Βολανάκης", Αθήνα 1997· "Ανδρέας Γεωργιάδης", Αθήνα 1999. Πλήθος άρθρων σε εφημερίδες και περιοδικά. Πολλές μονογραφίες καλλιτεχνών. Από το 1993 καθηγητής της ευρωπαϊκής τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ο Μάρκος Δραγούμης γεννήθηκε το 1934 στην Αθήνα. Σπούδασε μουσική στην Αθήνα και στην Αγγλία. Δίδαξε στο Κολέγιο Ψυχικού και στο Ωδείο Αθηνών. Είναι προϊστάμενος του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών και καθηγητής του Ωδείου Αθηνών. Το 1991 η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε βραβείο για την εν γένει προσφορά του στη μουσική ζωή του τόπου.

Η Ειρήνη Τουντασάκη είναι απόφοιτος του Τμήματος Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε Κοινωνική Ανθρωπολογία στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales του Παρισιού, όπου εκπόνησε και τη διδακτορική της διατριβή. Διδάσκει στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου ως Επίκουρη Καθηγήτρια. Δημοσιευμένα άρθρα της σε περιοδικά και συλλογικούς τόμους αφορούν την ανθρωπολογία της συγγένειας, τις σχέσεις ανθρωπολογίας και ελληνικής λαογραφίας, τις διαδικασίες συγκρότησης και μουσειακής αναπαράστασης της εθνικής ταυτότητας και, πιο πρόσφατα, ζητήματα συγγένειας στο πλαίσιο της ανάπτυξης νέων αναπαραγωγικών τεχνολογιών.

Ο Θεοφάνης (Φάνης) Ι. Κακρίδης (1933-2019) ήταν καθηγητής κλασικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του διακεκριμένου κλασικιστή Ιωάννη Θ. Κακριδή και της φιλολόγου Όλγας Κομνηνού-Κακριδή. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές κλασικής φιλολογίας στα Πανεπιστήμια του Μάιντς και του Τύμπιγκεν, στη Γερμανία, όπου δίδαξε ως λέκτορας αρχαίων και νέων ελληνικών. Το 1964 εξελέγη καθηγητής κλασικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, θέση στην οποία υπηρέτησε έως το 1984, με μια σύντομη διακοπή κατά την περίοδο της δικτατορίας. Από το 1982 ως το 1984 διετέλεσε αντιπρόεδρος του Κέντρου Εκπαιδευτικών Μελετών και Επιμορφώσεως (ΚΕΜΕ) του Υπουργείου Παιδείας. Επίσης, μεταξύ 1981-82 διετέλεσε πρόεδρος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών. Μεταξύ 1988-1990 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, ως ειδικός επιστήμονας. Στο συγγραφικό του έργο ασχολήθηκε με την ιστορία, την ερμηνεία, την κριτική και τη μετάφραση της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, καθώς και έργων ξένων πανεπιστημιακών που αναφέρονται σ' αυτή. Συμμετείχε σε επιμορφωτικά σεμινάρια και αρθρογραφούσε τακτικά στην εφημερίδα "Το Βήμα". Έφυγε από τη ζωή στις 8 Ιανουαρίου 2019, σε ηλικία 86 ετών. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Φάνη Ι. Κακριδή βλ. "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 4, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1985, και Βάλτερ Πούχνερ, "Κακριδής, Φάνης Ι." στο "Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", εκδ. Πατάκη, Αθήνα, 2007, σελ. 981-982.