Πολιτισμική ετερότητα και ανθρώπινα δικαιώματα

Ο Adrian Blackledge είναι καθηγητής Διγλωσσίας στη Σχολή Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ της Μεγάλης Βρετανίας. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν την πολυγλωσσία στην εκπαίδευση και την ευρύτερη κοινωνία: την εκπαίδευση παιδιών γλωσσικών μειονοτήτων, τους πολυγλωσσικούς γραμματισμούς, τη διαπραγμάτευση ταυτοτήτων σε πολυγλωσ-σικά πλαίσια, την κριτική ανάλυση λόγου. Είναι συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλίων, μεταξύ των οποίων: "Multilingualism: A Critical Perspective" (2010), "Discourse and Power in a Multilingual World" (2005), "Negotiation of Identities in Multilingual Contexts" (2004), "Multilingualism, Second Language Learning, and Gender" (2001), "Literacy, Power, and Social Justice" (2000).

Η Eva Gamarnikow είναι Senior Lecturer Κοινωνιολογίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Institute of Education του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Το έργο της τοποθετείται στο πεδίο της κριτικής ανάλυσης της εκπαιδευτικής πολιτικής. Το ερευνητικό της ενδιαφέρον σήμερα στρέφεται στην ανάπτυξη κριτικών κοινωνιολογικών προσεγγίσεων του δικαιώματος στην εκπαίδευση. Την περίοδο των Νέων Εργατικών διεξήγαγε έρευνες από κοινού με τον Anthony Green σχετικά με το πώς οι ιδέες περί κοινωνικού κεφαλαίου χρησιμοποιούνται ως πολιτική στρατηγική για την κοινωνική δικαιοσύνη σε μεταβαλλόμενα πλαίσια εκπαιδευτικής πολιτικής. Είναι υπεύθυνη του μεταπτυχιακού προγράμματος "Κοινωνική Δικαιοσύνη και Εκπαίδευση" του Institute of Education. Συμμετείχε επίσης στην ίδρυση του κοινού προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών "Εκπαίδευση και Ανθρώπινα Δικαιώματα" του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Institute of Education, και εξακολουθεί να είναι υπεύθυνη για το πρόγραμμα εκ μέρους του Ιnsitute.

Ο Jim Cummins γεννήθηκε στην Ιρλανδία και από το 1971 ζει στον Καναδά. Στην Ιρλανδία έκανε τις βασικές του σπουδές Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου και το 1974 έλαβε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο της Alberta του Καναδά στον Τομέα της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας. Από το 1996 είναι τακτικός καθηγητής στο Ontario Institute for Studies in Education (OISE) στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 τα έργα του αποτελούν κλασική πηγή αναφοράς για όσους ασχολούνται με τη Διγλωσσία και τη Δίγλωσση Εκπαίδευση. Η εργογραφία του Jim Cummins είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Στην παρούσα έκδοση παρατίθενται έργα του Jim Cummins των τελευταίων χρόνων. Απ' το 1997 ο Jim Cummins συνεργάζεται επιστημονικά με το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Ο Νίκος Κ. Αλιβιζάτος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949, κατάγεται όμως από την Κεφαλονιά και τη Χίο. Σπούδασε στη Νομική Σχολή Αθηνών και πήρε διδακτορικό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο Ρaris V. Από το 1980 διδάσκει στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου το 1992 εξελέγη καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου. Τακτικός συνεργάτης του "Βήματος" από το 1986 έως το 2000 και σήμερα των Νέων. Δικηγορεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου. Είναι μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Έχει γράψει μεταξύ άλλων: "Οι πολιτικοί θεσμοί σε κρίση. Όψεις της ελληνικής εμπειρίας, 1922-1974" (Θεμέλιο, 1983, γ' έκδ. 1996), "Ο αβέβαιος εκσυγχρονισμός και η θολή συνταγματική αναθεώρηση" (Πόλις, 2001), "Η βασιλική περιουσία στο Στρασβούργο" (Α. Σάκκουλας, 2003) και "Πέρα από το 16: Τα πριν και τα μετά" (Αθήνα: Μεταίχμιο, 2007).

Η Νέλλη Ασκούνη γεννήθηκε στη Λακωνία το 1960. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης (Paris V), αρχικά στη Διδακτική της Ιστορίας και των Κοινωνικών Επιστημών και στη συνέχεια στην Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Κρήτης και Θεσσαλίας. Από το 1995 διδάσκει στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα κύρια ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν την εκπαίδευση μειονοτικών ομάδων, τις σύγχρονες όψεις των κοινωνικών ανισοτήτων στην εκπαίδευση και τις επαγγελματικές ταυτότητες και πρακτικές των εκπαιδευτικών.

Η Θάλεια Δραγώνα είναι καθηγήτρια κοινωνικής ψυχολογίας και πρόεδρος του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συμμετείχε ως μέλος της Διοικούσας Επιτροπής στη δημιουργία του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και συνδιηύθυνε μαζί με την Άννα Φραγκουδάκη από το 1997 πρόγραμμα του ΥΠΕΠΘ με αντικείμενο τη μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης των παιδιών της μειονότητας στη Θράκη. Το ερευνητικό της έργο αφορά την προαγωγή πρώιμης ψυχοκοινωνικής υγείας, την κοινωνική ταυτότητα, τις μειονότητες και τον εθνοκεντρισμό στο εκπαιδευτικό σύστημα. Μεταξύ 2007-2009 συμμετείχε στη Βουλή ως βουλευτής επικρατείας του ΠΑΣΟΚ. Το 2009 διορίστηκε Ειδική Γραμματέας Θεμάτων Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού στο Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, θέση από την οποία παραιτήθηκε τον Οκτώβριο του 2010, επικαλούμενη τις επιθέσεις εξωθεσμικών κύκλων.

Η Mary Kalantzis είναι καθηγήτρια Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις των ΗΠΑ και κοσμήτορας στο Κολέγιο Εκπαίδευσης του ίδιου πανεπιστημίου. Το πεδίο στο οποίο εστιάζει το ερευνητικό της ενδιαφέρον είναι η πολυπολιτισμικότητα και η επίδραση της στην εκπαίδευση και την κοινωνία. Το πολυσχιδές και εκτεταμένο της έργο αφορά θέματα πολυγλωσσίας, πολυγραμματισμών και νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Έχει εργαστεί για πολλά χρόνια σε πανεπιστήμια της Αυστραλίας και υπήρξε κοσμήτορας της Σχολής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο RMΙΤτης Μελβούρνης μέχρι το 2006. Έχει εκδώσει πολλά βιβλία και άρθρα.

Ο δικηγόρος Γιάννης Κτιστάκις είναι λέκτορας Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου στη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Ειδικεύεται στα δικαιώματα του ανθρώπου. Έχει διδάξει στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου της Κωνσταντινούπολης. Μεταξύ άλλων, έχει εκδώσει το βιβλίο "Ιερός νόμος του Ισλάμ και μουσουλμάνοι έλληνες πολίτες μεταξύ κοινοτισμού και φιλελευθερισμού" (2006).

Ο Κωνσταντίνος Α. Παπαγεωργίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Είναι καθηγητής φιλοσοφίας του δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε στη Νομική Σχολή Αθηνών και έλαβε τον διδακτορικό του τίτλο από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Το φθινόπωρο του 2005 ήταν επισκέπτης ερευνητής Stanley J. Seeger στο Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Πρίνστον. Έχει δημοσιεύσει τρία βιβλία ("Schaden und Strafe", Baden-Baden: Nomos Verlag, 1994· "Η πολιτική δυνατότητα της δικαιοσύνης: Συμβόλαιο και συναίνεση στον John Rawls", Αθήνα: Νήσος, 1994· "Πόλεμος και Δικαιοσύνη", Αθήνα: Πόλις, 2008, "Οι πρόσφυγες και τα καθήκοντά μας απέναντί τους" (Πόλις, 2017) και πολυάριθμα άρθρα με αντικείμενο τη φιλοσοφία του δικαίου, την ηθική και πολιτική φιλοσοφία.

Ο Κωστής Παπαϊωάννου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966. Σπούδασε Ιστορία και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις Πολιτικές Επιστήμες. Διδάσκει στην Ελληνογαλλική Σχολή Eugène Delacroix. Διευθύνει την πρωτοβουλία «ΣΗΜΕΙΟ για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς». Ήταν πρόεδρος του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας την περίοδο 1996-2003. Από το 2006 ώς το 2015 εκλεγόταν πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (2015-2016). Πρωτοστάτησε στη σύσταση του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας και μετείχε στον συντονισμό του Παρατηρητηρίου για τη Δίκη της Χρυσής Αυγής. Έχει εργαστεί ως ερευνητής για θέματα εκπαίδευσης, διά βίου μάθησης και διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Έχει συγγράψει εκπαιδευτικά βιβλία, σχολικά εγχειρίδια και εκπαιδευτικά εργαλεία για τα δικαιώματα του ανθρώπου. Αρθρογραφεί τακτικά στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο. Κυκλοφορούν επίσης το βιβλίο του Τα «καθαρά χέρια» της Χρυσής Αυγής: Εφαρμογές ναζιστικής καθαρότητας (Μεταίχμιο, 2013) και η μπροσούρα με κείμενά του και κόμικς γνωστών δημιουργών Ας μιλήσουμε καθαρά για την Ακροδεξιά (Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, 2014).

Η Έφη Πλεξουσάκη έκανε νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοινωνική Ανθρωπολογία στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales, απ' όπου πήρε διδακτορικό της. Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Κρήτης και Αθηνών και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Από το 2000 διδάσκει στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από ζητήματα ανθρωπολογίας της εκπαίδευσης, μειονοτήτων και εθνοτικών ομάδων με αναφορά στη γεωγραφική περιοχή της Μεσογείου. Ενδεικτικά έργα: "Πολιτισμός και σχολείο" (στη σειρά "Κλειδιά και Αντικλείδια"), Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2003· "Κραυγές και ψίθυροι: Συγκρούσεις και ταυτότητες στο λόγο μειονοτικών γυναικών στη Θράκη", στο Χ. Βλαχούτσικου και L. Hart (επιμ.), "Όταν οι γυναίκες έχουν διαφορές: Αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις γυναικών στη σύγχρονη Ελλάδα", Εκδόσεις Μέδουσα -Σέλας, 2004.

Ο Χρήστος Ροζάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1941. Σπούδασε νομικά στα Πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου, Ιλινόις και στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Γενεύης. Διετέλεσε υφηγητής και καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει διδάξει στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο της Γενεύης, στα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης, του Εδιμβούργου, της Λευκωσίας κ.α. Έχει διατελέσει πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων και σήμερα είναι επίτιμος πρόεδρος της. Έχει επίσης διατελέσει γενικός γραμματέας του ΕΛΙΑΜΕΠ. Στην περίοδο 1996-97 υπηρέτησε υφυπουργός Εξωτερικών. Από το 1987 είναι μέλος αρχικά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και από το 1998 δικαστής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Είναι μέλος του Ινστιτούτου Διεθνούς Δικαίου. Πρόσφατα αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Θράκης. Έχει επίσης παρασημοφορηθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το συγγραφικό έργο του αναφέρεται στο διεθνές δίκαιο, τα δικαιώματα του ανθρώπου, τη διεθνή πολιτική και την ελληνική εξωτερική πολιτική. Σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Η Ελένη Σκούρτου είναι καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Διδάσκει και ερευνά στις γνωστικές περιοχές: διγλωσσία και μάθηση, προφορικότητα και γραπτός λόγος, γραμματισμός/πολυγραμματισμοί, δημιουργία νοήματος σε πολυγλωσσικά μαθησιακά περιβάλλοντα, εργαλεία, κείμενο. Έχει ασχοληθεί επί μακρόν με την εκπαίδευση δίγλωσσων μαθητών στο ελληνικό σχολείο, ενώ πρόσφατα άρχισε να εποπτεύει εκπαιδευτικές παρεμβάσεις σε παιδιά Ρομά. Θεωρεί ότι η εκπαίδευση των Ρομά είναι μία μεγάλη πρόκληση, αφού συνδυάζει ζητήματα διγλωσσίας, προφορικότητας και γραφογνωσίας με έναν ιδιαίτερο τρόπο, λόγω και της ακραίας περιθωριοποίησης που υφίσταται η ευάλωτη αυτή κοινωνική μονάδα.

Ο Ανδρέας Τάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965. Σπούδασε νομικά και φιλοσοφία στην Αθήνα και τις Βρυξέλλες και σήμερα είναι Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη, υπεύθυνος του Τομέα Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, και έχει εκλεγεί επίκουρος καθηγητής στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σήμερα είναι Γενικός Γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής στο Υπουργείο Εσωτερικών. Έχει δημοσιεύσει τα έργα "Η ηθική αδιαφορία του νόμου" (2006) και "Για την ελευθερία της τέχνης" (2008), καθώς και πολλά άρθρα πολιτικής και ηθικής φιλοσοφίας και συνταγματικού δικαίου, έχει επιμεληθεί επιστημονικά την ελληνική έκδοση της "Θεωρίας της δικαιοσύνης" του John Rawls και έχει εκδώσει, μαζί με τον Αντώνη Μανιτάκη τον συλλογικό τόμο "Τρομοκρατία και δικαιώματα".

Η Άννα Φραγκουδάκη είναι καθηγήτρια κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έζησε στη Γαλλία, 1964-1976, όπου σπούδασε κοινωνιολογία και ειδικεύθηκε στην κοινωνιολογία της παιδείας. Είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Rene Descartes - Paris V (1975, τμήμα επιστημών της εκπαίδευσης) και υφηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (1978, Φιλοσοφική Σχολή). Έχει διευθύνει έρευνες με αντικείμενο τα περιεχόμενα των σχολικών εγχειριδίων, τον εθνοκεντρισμό του εκπαιδευτικού συστήματος, τις κοινωνικές ανισότητες στην εκπαίδευση. Οι κύριες δημοσιεύσεις της αφορούν τις κοινωνικές ανισότητες, τις διακρίσεις με βάση το φύλο και την κουλτούρα, την ιστορική διγλωσσία και την κοινωνική της λειτουργία, την ανάλυση των σχολικών βιβλίων, τον εθνοκεντρισμό και το ρατσισμό στην εκπαίδευση.

Ο Δημήτρης Χριστόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1969. Είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, όπου διδάσκει από το 2000. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντάσσονται στο πεδίο της πολιτειολογίας και των δικαιωμάτων και εστιάζουν στην ιδιότητα του πολίτη, τη μετανάστευση, τη λογοκρισία και τις μειονότητες. Είναι ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων (ΚΕΜΟ). Την περίοδο 2003-11 υπήρξε πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Από το 2016, είναι πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Ο Κώστας Δουζίνας είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτωρ του Νομικού Τμήματος του London School of Economics. Είναι τακτικός καθηγητής της Νομικής και Κοσμήτορας της Σχολής των Ανθρωπιστικών Σπουδών και Τεχνών του Birkbeck College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Middlesex και Lancaster και υπήρξε από το 1992 ιδρυτικό μέλος της Νομικής Σχολής του Κολλεγίου του Birkbeck. Υπήρξε Πρόεδρος της Σχολής από το 1996 έως το 2002 και επικεφαλής των προέδρων όλων των Νομικών Σχολών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου την περίοδο 1999-2000. Ο Κώστας Δουζίνας υπήρξε επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, των Παρισίων, της Θεσσαλονίκης και της Πράγας, του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας, της Νομικής Σχολής Καρντόζο, του Πανεπιστημίου Γκρίφφιθ και του Πανεπιστημίου του Πεκίνου. Διευθυντής του ακαδημαϊκού περιοδικού "Law and Critique: International Journal of Critical Legal Thought". Σημαντικότερα έργα του: "Postmodern Jurisprudence", "Justice Miscarried", "The Legality of the Contingent", "Ο λόγος του νόμου", "Law and the Image", "Critical Jurisprudence", "Human Rights and Empire", "Adieu Derrida" (2006). Το έργο του έχει μεταφραστεί σε δώδεκα γλώσσες.